Waar komt dit nieuws vandaan?

Nu steeds meer volwassenen gevaccineerd zijn, komen onze kinderen en jongeren in het vizier. Kinderen worden zelden ziek door het coronavirus, en lijken dus individueel weinig voordeel te hebben bij vaccinatie. De vraag rijst of het wel nodig is om hen te vaccineren.

Nog meer dan bij de volwassen bevolking speelt de balans tussen de mogelijke risico’s en voordelen van vaccinatie een rol. Daarom willen we er 100% zeker van zijn dat de vaccins ook bij kinderen en jongeren veilig zijn. We zetten hieronder op een rijtje wat we weten over vaccinatie bij deze leeftijdsgroep, en we plaatsen de voor- en nadelen naast elkaar.

Wat weten we momenteel?

Voordelen

Beschermen tegen ernstige covid-19

Het meest voor de hand liggende voordeel van vaccinatie bij kinderen en jongeren is dat ze zo ook beschermd zijn tegen ernstige covid-symptomen. De vraag is of dat nodig is, aangezien kinderen amper ziek worden. Sinds de start van de pandemie werden in België 91 16- tot 18-jarigen opgenomen in het ziekenhuis wegens covid-19. Er overleden 10 kinderen en jongeren (0-24 jaar) aan de ziekte (cijfers begin mei) (1).

Toch kan covid-19 ook bij kinderen ernstige gevolgen hebben:

• Er kan bij hen ook sprake zijn van long covid:
  • Daarbij ervaar je gedurende een lange periode klachten als vermoeidheid en kortademigheid.
• Bovendien is er het gevreesde hyperinflammatoir syndroom, ook bekend als pediatrisch inflammatoir multisysteemsyndroom (PIMS):
  • Bij PIMS wordt het immuunsysteem te sterk geactiveerd tegen het coronavirus.
  • Deze kinderen worden erg ziek en krijgen hoge koorts.
  • Er treedt een ontsteking op van de bloedvaten en de werking van verschillende organen kan in het gedrang komen.
  • Hoewel PIMS zeer zeldzaam is, kunnen we kinderen ertegen beschermen door vaccinatie (1-4).

Sneller groepsimmuniteit bekomen

Daarnaast zou het vaccineren van kinderen en jongeren ook kunnen bijdragen tot groepsimmuniteit:

• Om dit te bereiken moet meer dan 70% van de bevolking gevaccineerd worden.
• Dit hangt ook af van:
  • hoe goed een virus zich kan verspreiden;
  • hoe werkzaam het vaccin is.
• Op basis van recente gegevens is er sprake van liefst zo veel mogelijk mensen vaccineren (1-4).

Varianten buiten spel zetten

Een bredere vaccinatie zou het aantal vatbare personen verkleinen, en zo het ontstaan van varianten kunnen beperken:

• Eens de volwassenen gevaccineerd zijn, kan het virus enkel nog circuleren bij de jongeren.
• Aangezien deze groep amper symptomen ontwikkelt, vormen zij de ideale kweekvijver voor nieuwe varianten.
• Die varianten kunnen besmettelijker en dodelijker zijn, en mogelijk de bescherming van de vaccins omzeilen.
• Door ook kinderen en jongeren te vaccineren, zetten we het virus en eventuele varianten sterker buiten spel (1-4).

Sociale voordelen en mentaal welzijn

Er zijn ook belangrijke sociale voordelen verbonden aan het inenten van kinderen en jongeren:

• Mede dankzij vaccinatie kunnen school- en vrijetijdsactiviteiten opnieuw normaal plaatsvinden.
  • Dat is zeer belangrijk voor de mentale gezondheid van jongeren.
• Het contact met de (over)grootouders kan opnieuw veiliger verlopen.
  • Als het coronavirus niet meer kan circuleren tussen kinderen, kunnen ze opnieuw zonder beperkingen op bezoek bij oma en opa.
  • Dat is niet onbelangrijk na meer dan een jaar afstand houden.

Nadelen

Er is ook een keerzijde van de medaille. Als we minderjarigen willen vaccineren, moeten we belangrijke ethische vragen beantwoorden:

• Kunnen we van jongeren verwachten dat ze een vaccin laten zetten waar ze individueel weinig baat bij hebben?
• Zijn er voldoende specifieke onderzoeksgegevens beschikbaar over de veiligheid en de werkzaamheid van de vaccins in deze leeftijdsgroep?
• Is het op globaal niveau te verantwoorden dat rijke landen al bevolkingsgroepen vaccineren die weinig risico lopen, terwijl armere landen hun oudere en zwakkere bevolking nog steeds niet kunnen vaccineren? Zouden de vaccins die we hier aan kinderen willen geven niet beter ingezet worden in landen met een hoog aantal besmettingen, zoals India (1-4)?

Bij het al dan niet vaccineren van kinderen en jongeren moeten verschillende aspecten in rekening gebracht worden. Adviezen en beslissingen hierover moeten dus steeds afgetoetst worden aan de beschikbare onderzoeksgegevens en de epidemiologische situatie en noodzaak. Dat stelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR).

Bovendien is een adolescent van 17 jaar erg verschillend van een kleuter van 4. Hieronder lichten we per leeftijdscategorie de huidige stand van zaken toe.

Stand van zaken per leeftijdsgroep

16- tot 18-jarigen

Voorlopig is dit de enige leeftijdsgroep waarvoor de HGR een advies opstelde (1). Op basis van de huidige epidemiologische situatie en de beschikbare gegevens raadt HGR aan om 16- tot 18-jarigen met bijkomende risicofactoren zo snel mogelijk te vaccineren, naar analogie met de volwassen risicopatiënten.

• Zij komen dus eerst aan de beurt nadat alle volwassenen de kans hebben gekregen om zich te laten vaccineren.
• Nadien volgen, in dalende leeftijd, de 16- tot 18-jarigen zonder risicofactoren.

Hoewel vaccinatie in deze groep wellicht weinig individuele voordelen biedt, kan het de overdracht van het virus verminderen.

• Dat is belangrijk in een bevolkingsgroep die veel sociale contacten nodig heeft voor het algemeen welzijn.
• Door 16- tot 18-jarigen eveneens te vaccineren, kunnen ze sneller opnieuw op een normale manier deelnemen aan school- en vrijetijdsactiviteiten.

12- tot 15-jarigen

Recent keurden zowel de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) als het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) het Pfizervaccin in deze leeftijdscategorie goed. In de VS, Canada en Duitsland kunnen kinderen vanaf 12 jaar nu al gevaccineerd worden (5,6).

De klinische studie bij meer dan 2.000 kinderen van deze leeftijd legt zeer goede resultaten voor:

• Het vaccin is 100% effectief in het voorkomen van ziekte.
• De tieners maken gemiddeld meer antistoffen aan dan volwassenen.
• Wat betreft veiligheid werden er geen grote obstakels gemeld (7).

Ook het coronavaccin van Moderna wordt als veilig gerapporteerd voor tieners op basis van een studie bij meer dan 3.000 12- tot 17-jarigen. Voor dit vaccin werd voorlopig nog geen aanvraag ingediend bij het FDA of EMA om de goedkeuring uit te breiden (8).

Na de goedkeuring van het EMA is het nu aan de adviesraden en overheden om beslissingen te nemen over het al dan niet vaccineren van onze tieners.

0- tot 11-jarigen

Hoe jonger de kinderen, hoe minder de veiligheid en werkzaamheid van de vaccins is getest.

• Bij zowat alle vaccinproducenten lopen momenteel studies bij kinderen van 6 maanden tot 11 jaar oud.
• Om de veiligheid te verzekeren, worden deze studies opgezet volgens dalende leeftijd en worden er steeds verschillende dosissen getest.
• De studieresultaten worden later dit jaar verwacht (7,8).

Conclusie

Er zijn verschillende argumenten voor en tegen covid-vaccinatie bij kinderen en jongeren. Die moeten we grondig tegen elkaar afwegen. Voorlopig werd in de EU enkel het Pfizervaccin goedgekeurd voor jongeren vanaf 12 jaar. Of en wanneer zij effectief zouden gevaccineerd worden, is een overheidsbeslissing. Voor jongere kinderen moeten we voorlopig nog wachten op leeftijdsspecifieke onderzoeksgegevens.