Weinig bewijs dat immigratie België jaarlijks 11 miljard euro kost

In een online debat op twitter besprak een twitteraar de omvang en kostprijs van migratie. In de tweet werd beweerd dat tot mei 2021 niet minder dan 17.000 mensen het land zouden binnengekomen zijn. Ook zou slechts twintig procent van de asielzoekers werk vinden, en zou immigratie ons land jaarlijks elf miljard euro kosten. Voor die beweringen is weinig bewijs te vinden.

10 augustus 2021

Het is onduidelijk waar het cijfer van 17.000 nieuwe asielzoekers naar verwijst, maar officiële statistieken geven een ander beeld.

Op dit moment heeft Fedasil geen betrouwbare cijfers over de tewerkstelling van asielzoekers. Er lijkt dan ook weinig bewijs te bestaan voor de stelling dat slechts 20% van de asielzoekers aan het werk is.

De jaarlijkse kostprijs van immigratie voor België is moeilijk in één cijfer te vatten.

Maar de meest recente studie van de Nationale Bank suggereert niet dat het om elf miljard euro gaat.

Statistieken geven niet aan dat er “17.000 mensen binnengekomen zijn”

“Mei 2021 tot dan zijn er 17.000 mensen binnengekomen” zei iemand op de Twitter. Naar eigen zeggen baseerde de twitteraar zich op cijfers van Fedasil.

De reactie is enigszins onduidelijk. Ze vermeldt niet over welk type immigranten het gaat, al suggereert het vervolg van de tweet dat het alleen asielzoekers betreft. Ook de periode waar de tweet betrekking op zou hebben is onduidelijk. Er wordt namelijk wel een einddatum gegeven (mei 2021) maar geen begindatum.

Geen specifieke cijfers van Fedasil, geen bevestiging van GCVS

Fedasil stelt op dit moment geen specifieke cijfers voor mei 2021 ter beschikking. De statistieken op de website zijn recenter en geven aan dat op dit moment 24.185 asielzoekers opgevangen worden in België.

Het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) publiceerde wel asielstatistieken voor mei 2021. De combinatie van gewone asielaanvragen en gezinsherenigingen leverde in die maand 1.634 asielaanvragen op, nog geen tiende van de 17.000 waarvan sprake was in de reactie op Twitter.

Volgens het CGVS werden in 2021 zo’n 7.846 asielaanvragen ingediend (tot en met mei). Eind mei waren er wel zo’n 15.822 dossiers in behandeling. Dit aantal ligt al dichter bij het cijfer van 17.000 dat in de reactie vermeld werd. Belangrijk wel: het gaat hier niet over “hoeveel mensen al zijn binnengekomen” binnen een bepaalde periode maar wel over de concrete werklast van het CGVS in mei.

Jaarlijks aantal immigranten ligt volgens Statbel en Myria hoger

Ter vergelijking: volgens cijfers van Statbel ontving België in 2020 iets meer dan 117.000 inwijkelingen, waaronder iets meer dan 102.000 niet-Belgen. Dit zijn dus alle inwijkelingen, niet enkel asielzoekers.

Volgens de meest recente cijfers van het federaal migratiecentrum Myria ontving België in 2019 dan weer iets meer dan 149.000 niet-Belgische en iets meer dan 25.000 Belgische immigranten. Opnieuw: dit zijn niet enkel asielzoekers.

Het is dus niet duidelijk waar het cijfer 17.000 precies naar verwijst of op welke bronnen de bewering gebaseerd zou zijn.

Weinig bewijs dat slechts 20% van de asielzoekers aan het werk gaat

“Er werken na verloop van tijd 20% van alle asielzoekers” luidde een andere bewering in hetzelfde bericht. Asielzoekers mogen in België niet zomaar beginnen werken van zodra ze in het land arriveren. Er is een wachtperiode van vier maanden alvorens ze zich op de arbeidsmarkt kunnen begeven.

Fedasil liet aan Factcheck.Vlaanderen weten dat ze op dit moment niet beschikken over betrouwbare cijfers over de tewerkstelling van asielzoekers. Het is dan ook niet duidelijk waar die 20% vandaan komt.

Immigratie kost België jaarlijks 11 miljard? Geen bewijs voor

“Is de 11 miljard die de immigratie ons ieder jaar kost daarbij inbegrepen?” was ook één van de specifieke reacties over migratie. Het is niet duidelijk op welke gegevens of studies dit cijfer gebaseerd zou zijn.

We baseren ons daarom op een studie van de Nationale Bank van België (NBB). Toenmalig minister van Financiën Johan Van Overtveldt bestelde de studie in 2018 met als doel het debat rond de kostprijs van immigratie met feitenmateriaal te onderbouwen.

De resultaten van de studie verschenen in november 2020 en zijn helemaal niet zo eenduidig als het cijfer van 11 miljard per jaar suggereert. De kostprijs van immigratie hangt immers af van hoe het begrip “immigrant” gedefinieerd wordt. Ook is van belang welke financiële factoren precies meegeteld worden en welke niet.

Inkomsten en uitgaven van de overheid: geen eenduidige som van 11 miljard

Een eerste manier om de kostprijs van immigratie te berekenen is door naar overheidsuitgaven te kijken. Immigranten betalen immers belastingen en leveren de overheid op die manier geld op. Maar ze krijgen ook geld van de overheid in de vorm van uitkeringen en pensioenen.

Het verschil tussen die overheidsinkomsten en -uitgaven zou als de netto “kostprijs” of “opbrengst” van migratie bestempeld kunnen worden. Maar het verslag van de NBB geeft enkel gemiddelden voor individuen, ingedeeld volgens categorieën zoals “autochtoon”, “immigrant van de eerste generatie” en “immigrant van de tweede generatie”. Er is dus geen sprake van een eenduidige som voor het geheel van alle immigranten, zoals de elf miljard waar de tweet het over heeft.

Uit de cijfers bleek dat migranten van de eerste generatie (die zelf buiten België zijn geboren) een lagere nettobijdrage hebben dan autochtonen. De tweede generatie (bij wie minstens één van de ouders geboren is buiten België) heeft een hogere nettobijdrage dan de eerste generatie en dan autochtonen. Dat laatste komt omdat immigranten van de tweede generatie doorgaans jonger zijn dan autochtonen. Ze zijn dus vaker aan het werk en ontvangen minder vaak een pensioen.

Immigratie heeft nauwelijks effect op lonen

De studie van de NBB kijkt ook naar het effect van immigratie op lonen, wat ook als een mogelijke “kostprijs” kan worden gezien. Maar het effect van immigratie op de lonen in België is alleen “nagenoeg nul”, zo stelt de studie. Gemiddeld gesproken dalen de lonen van Belgen dus niet door immigratie, maar ze stijgen er ook nauwelijks door. Van elf miljard aan verlies lijkt volgens deze info dus geen sprake te zijn.

Bbp per capita groeide nog steeds met 0,75%

Tot slot analyseerde de studie ook het effect van immigratie op de omvang van de economie, het bruto binnenlands product (bbp). Hier zijn de resultaten wel eenduidiger. Dankzij recente immigratie steeg het bbp van België met 3,47%, opnieuw geen verlies van elf miljard dus.

Belangrijk is wel dat die 3,47% slaat op de totale omvang van de economie en zo een wat vertekend beeld geeft van het effect van immigratie, omdat de bevolking dankzij immigratie toeneemt.

Een betere maatstaf is daarom bbp per capita, ofwel de totale economie gedeeld door het totaal aantal inwoners. Die groeide nog steeds met 0,75% als gevolg van recente immigratie. Dit is geen jaarlijkse groei, maar gespreid over vijf jaar. In ieder geval gaat het dus niet om een jaarlijkse economische krimp van elf miljard euro.

Conclusie: Voor de beweringen op Twitter is weinig bewijs te vinden

De meeste beweringen over immigratie in de Twitterdiscussie voeren weinig bewijs aan. Dat er “tot mei” 17.000 mensen als asielzoeker in België arriveerden lijkt niet overeen te komen met officiële statistieken, al is het moeilijk om een oordeel te vellen aangezien er geen begindatum wordt gegeven voor de periode waar het om zou gaan. Ook de stelling dat slechts 20% van de asielzoekers aan het werk is, lijkt op weinig gebaseerd. Zelfs Fedasil zegt geen betrouwbare cijfers te hebben.

De jaarlijkse kostprijs van immigratie voor België zou volgens dezelfde Twitteraar 11 miljard bedragen, maar ook hiervoor wordt weinig bewijs aangevoerd. Een recente, uitgebreide studie van de Nationale Bank van België toont aan dat de kostprijs van immigratie heel moeilijk in één vaste som te vatten valt. De studie hanteert dan ook verschillende invalshoeken om de berekening te maken, maar suggereert nergens dat het om een jaarlijks nettoverlies van elf miljard euro gaat.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Pieter Dernau

Pieter studeerde Taal- en Letterkunde en Politieke Wetenschappen. Sinds 2020 werkt hij voor Factcheck.Vlaanderen. In september 2021 werd hij hoofdredacteur.

✻

Steun ons!