Waar komt dit nieuws vandaan?
Het gaat om een goed opgezette studie van Oxford University uitgevoerd bij mensen met een verleden van ernstige depressieve stoornissen en een groot risico op herval (1). Dit zijn mensen die in hun leven minstens drie ernstige depressieve episodes hebben doorgemaakt: ze hebben 80% kans om binnen de twee jaar te hervallen. Om dit hervalrisico te verminderen, krijgt deze groep continu antidepressiva, gedurende een periode van twee jaar. Dan nog hervalt een kleine helft.
De onderzoekers wilden nagaan of een combinatie van mindfulness en cognitieve gedragstherapie (MBCT) een beter alternatief vormt. In totaal werden 424 volwassenen met ernstig hervalrisico voor depressie opgenomen in de studie: de helft kreeg antidepressiva en ondersteuning door de huisarts. De andere helft volgde MBCT: gedurende 8 weken volgden ze wekelijks 2u15 trainingssessies mindfulness (2) in combinatie met probleemoplossende gedragstechnieken en kregen ze bovendien opdrachten meer naar huis. Deelnemers uit deze MBCT-groep die dit konden, mochten stoppen met antidepressiva: 71% slaagde daarin.
Alle deelnemers werden gedurende twee jaar opgevolgd: er werd gekeken naar depressievrije dagen, levenskwaliteit, herval en kosteneffectiviteit. De resultaten tonen dat 44% uit de MBCT-groep en 47% uit de antidepressivagroep in een depressie hervielen. De conclusie luidde dat mindfulness in combinatie met cognitieve gedragstherapie niet beter is dan antidepressiva in het voorkomen van depressieherval bij mensen met hoog risico, maar ook niet slechter. Het is ook niet kosteneffectiever. Beide zijn dus vergelijkbaar.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het gaat om een goed uitgevoerde studie, maar de conclusie geldt enkel voor depressieherval bij mensen met een hoog risico. Men kan op basis van de resultaten niet concluderen dat depressie kan voorkomen worden met mindfulness, of na een eerste depressieve episode. Beide therapeutische interventies zijn aan elkaar gewaagd en dus geen van beide spectaculair: nog steeds hervalt een kleine helft van de personen in een nieuwe depressie.
Mindfulness is wel interessant voor mensen die opzien tegen het langdurig slikken van antidepressiva. Overigens hebben antidepressiva nevenwerkingen. Mindfulness vraagt echter intensief oefenen. Daartoe waren alle deelnemers in dit onderzoek wel bereid, maar mogelijk geldt dit niet voor iedereen die met ernstige depressies kampt. Een kleine kanttekening is dat twee van de vier onderzoekers die bij deze studie betrokken waren, zelf opleidingen geven in mindfulness. Ze waren mogelijk niet helemaal neutraal.
Mindfulness is niet hetzelfde als meditatie. Meer informatie vindt u in het Instituut voor Aandacht en Mindfulness (2).
Conclusie
Het effect van mindfulness in combinatie met cognitieve gedragstechnieken is inderdaad vergelijkbaar met antidepressiva voor mensen die minstens 3 episodes van ernstige depressie hebben doorgemaakt. De resultaten zijn even weinig spectaculair: bijna de helft hervalt.
(2) www.mindfulness.be
