Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van de universiteit van Birmingham bestudeerden gegevens van ruim 1,6 miljoen kinderen met een gemiddelde leeftijd van 7,8 jaar (1). Over een periode van 12 jaar (tussen 2005 en 2016) werden de keelamandelen bij 18.281 kinderen verwijderd, wat neerkomt op 2,5 keer per 1.000 kinderen per jaar. Slechts 12% van deze operaties voldeed aan de wetenschappelijke criteria. Met andere woorden: in 88% van de gevallen werden de amandelen getrokken wanneer hier wetenschappelijk gezien geen reden toe was. Meestal ging het om kinderen die ‘slechts’ 2 à 4 amandelontstekingen hadden en niet de 7 ontstekingen die nodig zijn om te voldoen aan die criteria. Wat ook opviel, was dat slechts 14% van de kinderen die wel voldeden aan de criteria ook daadwerkelijk een operatie kregen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Wanneer men spreekt van het verwijderen van amandelen (tonsillectomie), gaat het over de keelamandelen (tonsillen). Amandelen bevatten lymfeweefsel, dat voornamelijk bestaat uit afweercellen die deel uitmaken van het menselijk afweersysteem tegen vreemde indringers, zoals bacteriën en virussen. De amandelen kunnen soms ontsteken, en dan spreekt men van een amandelontsteking of tonsillitis. Dit is geen banale keelpijn, maar een ernstige ontsteking die gepaard gaat met koorts en een zwaar ziektegevoel.
Vroeger werden amandelen aan de lopende band ‘getrokken’ (verwijderd). In poliklinieken werden kinderen op regelmatige tijdstippen samengebracht om routinematig de amandelen te laten trekken met speciale tangen. Vandaag is men veel voorzichtiger: de amandelen worden secuur uitgesneden. Het gebeurt bovendien alleen als het echt nodig is, want de amandelen hebben een functie in het afweersysteem. Enkel als de nadelen van de amandelen opwegen tegen de voordelen, mogen ze verwijderd worden.
Deze studie suggereert dat het grote merendeel van de operaties niet noodzakelijk is én dat kinderen die er mogelijk wel baat bij hebben, niet geopereerd worden. Onze Belgische richtlijnen over wanneer de amandelen best verwijderd worden komen overeen met de richtlijnen gebruikt in deze studie. Pas als er 7 of meer episodes van amandelontsteking waren in het afgelopen jaar, 5 of meer per jaar in de afgelopen 2 jaar, of 3 of meer per jaar in de afgelopen 3 jaar, is er een gegronde reden om de amandelen te verwijderen. Het is belangrijk dat artsen niet te snel verwijzen en dat ze ouders correct inlichten en geruststellen.
Er zijn helaas geen cijfers voor België beschikbaar, maar het is zeer aannemelijk dat er ook hier nog te veel operaties gebeuren. Het is alleszins heel belangrijk dat alles goed genoteerd wordt in het medisch dossier, zodat er een overzicht is van het aantal episodes van amandelontsteking. Gevoelsmatig kan men vinden dat een kind veel keelontstekingen heeft, maar alleen een objectieve weergave van het aantal effectieve episoden, die gepaard gaan met koorts en ernstig ziek zijn, tellen mee in de beslissing voor het al dan niet verwijderen van de amandelen.
Conclusie
Uit dit onderzoek blijkt dat er in Engeland, ondanks bestaande wetenschappelijke richtlijnen, nog steeds te veel keelamandelen verwijderd worden. Dit kan schadelijk zijn voor het kind en de kosten van de gezondheidszorg onnodig de hoogte injagen. Kritisch blijven en goed geïnformeerd zijn als ouders is de boodschap.
Meer weten? https://www.gezondheidenwetenschap.be/onderzoek-onder-de-loep/wanneer-moeten-amandelen-verwijderd-worden
