Waar komt dit nieuws vandaan?
Ongeveer 1 op 5 Belgische rokers geeft aan de elektronische sigaret, ook ‘vapen’ genoemd, te gebruiken als hulpmiddel om te stoppen met roken (1). De elektronische sigaret is nog niet zo lang op de markt. Onderzoekers proberen nog steeds genoeg gegevens te verzamelen om de gezondheidseffecten ervan, zowel positief als negatief, te kunnen beoordelen.
De recente Schotse studie onderzocht 145 rokers die minstens 15 sigaretten per dag rookten in de afgelopen twee jaar en die geen hart- en vaatziekten of diabetes hadden. Ongeveer twee-derde schakelde over op de e-sigaret, waarvan de helft vullingen met nicotine en de andere helft vullingen zonder nicotine gebruikte. De anderen bleven roken. 114 personen, 40 rokers en 74 vapers, rondden het onderzoek effectief af (2).
Na een maand stelden de wetenschappers vast dat de slagaderwand van bloedvaten in de arm van de personen die overschakelden naar de e-sigaret versoepeld waren. Soepele slagaders passen zich beter aan aan veranderingen in de bloedstroom, wat gunstig is voor de hartfunctie en mogelijk het risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartaanval, verkleint.
Daaruit besluiten de onderzoekers dat rokers die overschakelden naar vapen na een maand al een gezonder hart hebben.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie onderzocht 114 mensen gedurende vier weken. Dit is een te kleine groep en een te korte periode om sluitende bewijzen te kunnen leveren. Er is onderzoek nodig op een veel grotere groep personen die ze voor langere tijd volgen. Ze moeten ook het daadwerkelijke ziekteverloop in rekening brengen.
De wetenschappers berekenden de ‘flow mediated dilation’ (FMD), de soepelheid van de slagaders, van de deelnemers aan het begin van de studie en na een maand. De rokers die overschakelden naar een e-sigaret met nicotine zagen een verbetering van gemiddeld 5,5% naar 6,7%. Wanneer ze geen nicotine gebruikten steeg de FMD van gemiddeld 5,3% naar 6,6%. Dit is een significante, maar zeer bescheiden stijging, een gezond persoon heeft een gemiddeld FMD van 7,7%. Het is niet duidelijk of dergelijk verschil enige betekenis heeft, daarvoor is een langdurigere opvolging nodig.
De onderzoekers konden om ethische redenen mensen niet willekeurig indelen in de rook- of vapegroep. Enkel mensen die niet wilden stoppen met roken zaten in de rookgroep. Hierdoor weten we niet of er misschien ook andere factoren, bijv. voeding, beweging of alcoholgebruik, een rol speelden tijdens de studie.
Bovendien is het onwaarschijnlijk dat de resultaten met de e-sigaret zelf te maken hebben. De verbetering van de hartfunctie is een gevolg van het stoppen met roken. Terwijl we nog steeds onderzoek doen naar de gezondheidsgevolgen van de e-sigaret, zijn er verschillende andere, bewezen manieren om te stoppen met roken, bijv. met behulp van een nicotinepleister.
Conclusie
Een kleinschalige en kortdurende Schotse studie toont aan dat rokers die overschakelen naar de e-sigaret na een maand soepelere bloedvaten hebben, al gaat het om een zeer bescheiden effect waarvan de betekenis onduidelijk is. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze verbetering te danken is aan de e-sigaret, het is eerder het gevolg van het stoppen met roken.
(2) http://www.onlinejacc.org/content/early/2019/11/12/j.jacc.2019.09.067
