Waar komt dit nieuws vandaan?
Frequent en lang slapen overdag komt veel voor bij de ziekte van Alzheimer. Dat komt doordat stoornissen in de hersenen het slaap-waakritme ontregelen. Amerikaanse onderzoekers gingen na of middagdutjes een aanwijzing kunnen zijn om later de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen (1). Daarvoor volgden ze 1.401 ouderen op gedurende 14 jaar. Tijdens de opvolging kregen de deelnemers regelmatig vragenlijsten om hun intellectuele capaciteiten te evalueren. Met een accelerometer, een soort polshorloge, maten de onderzoekers versnellingen, en dus lichaamsbeweging. Wanneer versnellingen uitblijven, betekent dat dat de persoon rust of slaapt.
- Bij de deelnemers die bij het begin van de studie geen tekenen van dementie vertoonden, steeg de duur van de middagdutjes met gemiddeld 11 minuten per jaar.
- Die duurtijd verdubbelde na een diagnose van dementie, en verdriedubbelde bij personen met alzheimer.
- Personen die meer dan een uur per dag dutten, bleken 40% meer kans te hebben om alzheimerdementie te ontwikkelen dan deelnemers die minder dan een uur sliepen overdag.
De onderzoekers besluiten dat overmatig slapen overdag een voorteken kan zijn van de ziekte van Alzheimer.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Het is bekend dat personen met alzheimerdementie veel slapen overdag. De hersenzone die instaat voor alertheid overdag, lijkt door de ziekte aangetast. Het is niet de eerste keer dat wetenschappers het verband bestuderen tussen slaperigheid overdag en beginnende alzheimerdementie (2). Dit nieuw onderzoek past in dit rijtje en komt tot gelijkaardige conclusies.
De Amerikaanse studie heeft wel een aantal beperkingen:
- Deze studie was een cohortstudie, een type waarnemend onderzoek dat verbanden kan vaststellen, maar geen oorzaak-gevolgverband kan aantonen.
- 75% van de deelnemers was vrouw. Het is dus delicaat om conclusies te trekken voor mannen.
- Er zijn geen gegevens over andere eet- en leefgewoonten. Onderzoek in het verleden kon aantonen dat voeding rechtstreeks of onrechtstreeks een rol kan spelen in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer.
- De leeftijd van de deelnemers van dit onderzoek was zeer hoog, namelijk ouder dan 80 jaar. We weten dus niet of we middagdutjes op een leeftijd van bijvoorbeeld 60 jaar moeten beschouwen als mogelijke voortekenen van alzheimerdementie.
Conclusie
Onderzoekers volgden een groep 80-plussers gedurende 14 jaar op, en stelden een verband vast tussen langere middagdutjes (meer dan een uur) en een hoger risico op de ziekte van Alzheimer. Daarmee is nog niet aangetoond dat het om een oorzakelijk verband gaat. Toch is het niet de eerste studie die dit verband vaststelt.
