Waar komt dit nieuws vandaan?
Dit bericht is gebaseerd op drie nieuwe studies: 2 gerandomiseerde dubbelblind gecontroleerde onderzoeken, bekend als de meest betrouwbare wetenschappelijke studiemethode, en een overzichtsstudie die de resultaten van eerdere studies, de 2 eerder genoemde niet mee gerekend, samenlegt en analyseert. Alle drie werden tegelijkertijd in één vakblad gepubliceerd (1, 2, 3). In de eerste studie kregen zowat 1700 mannen en vrouwen die eerder een hartinfarct hadden doorgemaakt een hoge dosis multivitamines of een placebo (neppil). Na een opvolgperiode van gemiddeld 4,6 jaar bleek een tweede infarct niet minder voor te komen in de vitaminegroep in vergelijking met de groep die neppillen slikte.
Aan de tweede studie namen meer dan 6000 mannelijke artsen ouder dan 65 jaar deel. Ze werden gedurende 12 jaar opgevolgd. Doel was nagaan of multivitamines een gunstig effect hadden op de cognitieve functies, waaronder concentratie en geheugen. Twaalf jaar na de start vond men geen enkel verschil tussen de vitaminegroep en de placebogroep.
De derde studie, een overzichtsstudie, groepeerde studies waarin multivitamines werden ingenomen door meer dan 400.000 gezonde volwassenen waarvan bij aanvang van het onderzoek was aangetoond dat ze geen vitaminegebrek hadden. Hier werd onderzocht of vitamines slikken zonder dat je ze nodig hebt een gunstig effect heeft op het voorkomen van hart- en vaatziekten en kanker. Ook in dit geval werden geen noemenswaardige effecten gevonden, noch in de positieve noch in de negatieve zin.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De drie nieuwe studies vinden geen noemenswaardig gunstig effect voor vitaminesupplementen bij gezonde volwassenen, noch bij mensen die eerder een hartinfarct doormaakten. Dergelijke supplementen hebben ook geen enkele impact op cognitieve functies, zoals geheugen en concentratie, bij gezonde mannen ouder dan 65 jaar.
De resultaten zijn niet verrassend, omdat eerdere, eveneens goed uitgevoerde studies al tot gelijkaardige conclusies kwamen. Met vitaminesupplementen kan je geen chronische ziekte noch vroegtijdige sterfte voorkomen. Voor sommige, zoals bètacaroteen, vitamine E en mogelijk ook hoge doses vitamine A, geldt eerder het tegendeel: ze zouden het risico op vroegtijdige sterfte kunnen verhogen. Van slechts enkele antioxidanten (een verzamelnaam van alle bioactieve stoffen, waaronder vitamines, mineralen, …) werd een voldoende onderbouwd gunstig effect beschreven. Zo hebben foliumzuur en vitamine D in bepaalde omstandigheden wel hun nut bewezen.
Conclusie
De studies tonen aan dat het gebruik van multivitamines bij gezonde volwassenen en bij mensen die eerder een infarct doormaakten geen invloed heeft op de sterfte noch op het voorkomen van chronische ziekten. Voor wie geen aangetoond vitaminetekort heeft, zijn dergelijke supplementen zinloos. Dat is ondertussen uitvoerig aangetoond. Ondanks de uitgebreide literatuur (zie referenties) over het gebrek aan enig noemenswaardig effect, blijven multivitamines als zoete broodjes verkopen. Voor veel wetenschappers is het daarom weggegooid geld.
- Huang HY, Caballero B, Chang S, Alberg AJ, Semba RD, Schneyer CR, et al. The efficacy and safety of multivitamin and mineral supplement use to prevent cancer and chronic disease in adults: a systematic review for a National Institutes of Health state-of-the-science conference. Ann Intern Med. 2006; 145:372-85.
- Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud C. Antioxidant supplements to prevent mortality. JAMA. 2013; 310:1178-9. Miller ER 3rd, Pastor-Barriuso R, Dalal D, Riemersma RA, Appel LJ, Guallar E. Meta-analysis: high-dosage vitamin E supplementation may increase all-cause mortality. Ann Intern Med. 2005; 142:37-46.
- Gahche J, Bailey R, Burt V, Hughes J, Yetley E, Dwyer J, et al. Dietary supplement use among U.S. adults has increased since NHANES III (1988-1994). NCHS Data Brief. 2011; 1Moyer VA, U.S. Preventive Services Task Force. Vitamin D and calcium supplementation to prevent fractures in adults: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. Ann Intern Med. 2013; 158:691-6.
