Waar komt dit nieuws vandaan?
Uit opvolgonderzoek is reeds gebleken dat er een verband is tussen voedingsgewoonten en spermakwaliteit. Meer bepaald antioxidanten zoals lycopeen zouden een positief effect hebben. Maar omdat met dit type onderzoek geen oorzakelijk verband kan aangetoond worden, hebben Britse onderzoekers een klinische studie opgezet. Zestig gezonde mannen met een gemiddelde leeftijd van 23 jaar namen deel. De mannen werden willekeurig ingedeeld in twee groepen. De ene helft (interventiegroep) nam gedurende 12 weken elke dag een supplement met 14 mg lycopeen. Dit komt overeen met 2 kg tomaten of 2 eetlepels tomatenpuree. De andere helft (controlegroep) kreeg een placebo.
Bij de start van de studie en na 6 en 12 weken werd de spermakwaliteit gemeten aan de hand van verschillende parameters. Ook andere factoren die een invloed kunnen hebben op de spermakwaliteit, zoals gewicht, roken, alcohol- en druggebruik, werden nagegaan.
Zoals te verwachten was na 12 weken het gehalte aan lycopeen in het bloed van de interventiegroep duidelijk toegenomen. In geen van beide groepen was er echter een verschil in de concentratie en algemene beweeglijkheid van de spermacellen. Wel was er een toename van het aantal snel bewegende cellen bij gebruik van lycopeen. Ook het aantal normaal gebouwde cellen was toegenomen. Volgens de onderzoekers toont dit aan dat lycopeen een positief effect heeft op de spermakwaliteit (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Deze klinische studie is opgezet volgens de regels van de kunst. Er is gewerkt met een controlegroep en de studie was ‘dubbelblind’. Dit wil zeggen dat noch de deelnemers, noch de onderzoekers wisten wie wat kreeg toegediend. Pluspunten zijn het gebruik van een gestandaardiseerd supplement en inclusie van de belangrijkste beïnvloedende factoren. Maar op zich zeggen de resultaten niet veel. De deelnemers waren immers gezonde jonge volwassen mannen zonder gekend vruchtbaarheidsprobleem. We mogen er niet van uitgaan dat het bescheiden positief effect op de spermakwaliteit eveneens zal optreden bij mannen met vruchtbaarheidsproblemen.
De studieresultaten zeggen ook niets over de zogenaamde ‘klinische relevantie’: kan een lycopeensupplement het verschil maken tussen wel of niet zwanger worden? Daar draait het uiteindelijk om.
Tot slot een niet onbelangrijk detail: de studie werd voor de helft gesponsord door de leverancier van de supplementen.
Conclusie
Een goed opgezette Britse studie toont aan dat een lycopeensupplement een bescheiden positief effect heeft op de spermakwaliteit van gezonde, jonge mannen. Of dit ook geldt voor mannen met vruchtbaarheidsproblemen, en of dit een positief effect heeft op de zwangerschapswens werd niet onderzocht en is twijfelachtig.
