Zit krantenpapier boordevol gezonde vezels?

Waar komt dit nieuws vandaan?

De Standaard Solidariteitsprijs (1) geeft non-profit- en culturele organisaties een duwtje in de rug. De meedingende organisaties moeten zichzelf voorstellen met een originele affiche om kans te maken op een gratis advertentiecampagne in de krant. Het reclamebureau DDB bood Gezondheid en Wetenschap een mooi ontwerp aan, helemaal gratis. Onze paginagrote advertentie (zie onder) sprak de lezers en een vakjury van de Standaard sterk aan. Uit 30 nominaties werd Gezondheid en Wetenschap gekozen als winnaar van de gegeerde Publieksprijs in de non-profitcategorie.

Groot was onze verbazing toen bleek dat mensen de boodschap op de affiche ernstig namen en gingen twijfelen. Hier en daar proefde iemand van het papier. Na vele positieve reacties ontving Gezondheid en Wetenschap ook verontwaardigde berichten, omdat we mensen op het verkeerde been zetten en fout informeerden. Daarom factchecken we hier of krantenpapier al dan niet eetbaar is.

We vonden een publicatie van Indische onderzoekers, waarin ze een zeldzaam geval beschrijven van xylofagie of papier eten (2). Ze volgden een zestienjarige studente die dagelijks vier tot vijf A4-bladzijden at. De eigenaardige eetgewoonte begon op vrij jonge leeftijd, toen het meisje een intens genot ervaarde nadat ze papier had gegeten. Met de tijd ontwikkelde de adolescente ook een kerosineverslaving, wat de xylofagie nog verergerde. Na een behandeling van twee weken in een psychiatrisch centrum werd ze genezen verklaard.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Xylofagie maakt deel uit van pica, een verzamelnaam voor geestelijke gezondheidsproblemen die mensen voorwerpen zonder voedingswaarde doen eten. Naast xylofagie kennen we onder andere hematofagie (bloed drinken), lithofagie (stenen eten), coprofagie (stoelgang eten), emetofagie (braaksel eten), en urofagie (urine drinken). De term pica komt van het Latijnse picave of ekster, een vogel die erom bekendstaat alles op te eten. Verrassend genoeg maakt pica soms deel uit van een cultuur: zo wordt in Afrika klei gegeten, omdat het de giftige stoffen in planten kan opnemen en de persoon dus kan beschermen tegen een vergiftiging.

We eten sla, komkommers, bloemkool en andere voedingsmiddelen die als gezond beschouwd worden. Waarom eten we geen papier? Papier wordt gemaakt uit naald- en loofhout. Na een behandeling met scheikundige stoffen ontstaat een papierbrij uit cellulose. Cellulose bestaat uit lange ketens van glucose, vergelijkbaar met zetmeel in aardappelen. Het verschil tussen cellulose en zetmeel ligt in het feit dat we de glucosemoleculen uit cellulose niet kunnen opsplitsen en opnemen in het bloed. Cellulose blijft een zeer lange molecule in onze darmen. Om deze ingewikkelde molecule af te breken en te verteren, zouden we meerdere magen moeten hebben, zoals herkauwers. Dat betekent dat papier ofwel wordt uitgebraakt, ofwel onverteerd in de stoelgang komt. Daarnaast wordt papier behandeld met vele chemische stoffen, die niet bedoeld zijn voor consumptie. Ook de inkt op bijvoorbeeld krantenpapier is niet eetbaar. Het is dus geen goed idee om papier te eten.

De bedoeling van onze affiche voor de Standaard Solidariteitsprijs was duidelijk maken dat je niet alles wat je leest mag geloven. Daarbij kan Gezondheid en Wetenschap zeker helpen!

Conclusie

Papier zit niet boordevol gezonde vezels. Het hoofdbestanddeel van papier is cellulose, een ingewikkelde molecule opgebouwd uit glucose die we niet kunnen verteren. Bovendien wordt papier behandeld met scheikundige stoffen, en soms bedrukt met inkt. Zulke stoffen zijn niet bedoeld voor consumptie. De bedoeling van de affiche van Gezondheid en Wetenschap was om duidelijk te maken dat je niet alles wat je leest mag geloven.