75% van Nederlandse jongeren had last van minstens 1 mentale klacht

“Het cijfer van 75% komt uit een Nederlandse studie uit een onderzoek van EenVandaag,” laat Marie Behaeghe, adjunt-woordvoerder voor CD&V ons weten. “Het cijfer kan gezien worden als één voorbeeld van een brede waaier aan indicatoren die aangeven dat we de verkeerde kant opgaan.”

EenVandaag is een actualiteitenprogramma van de Nederlandse openbare omroep en nam begin september 2020 een bevraging af bij 25.000 leden van hun opiniepanel. De studie toonde 12 verschillende mentale klachten, gaande van concentratieproblemen, eenzaamheid tot paniekaanvallen. De deelnemers konden aangeven van welke van deze klachten zij de afgelopen maanden last hebben gehad. Uit de resultaten bleek dat 74% van de Nederlanders jonger dan 35 jaar last had van minstens 1 van de 12 klachten.

Pas sprake van “psychische problemen” bij meerdere klachten

Het bevragen van 12 mentale klachten is een standaardmethode om het psychisch welzijn bij de algemene bevolking in te schatten. Maar dat wil niet zeggen dat er bij 1 symptoom al sprake is van psychische problemen.

“Het voorkomen van 2 of meer symptomen wordt beschouwd als een indicatie van een risico op mentaal onwelbevinden, terwijl bij 4 of meer symptomen het risico op een mentale aandoening aanduidt,” legt Koen Pepermans uit, directeur van de faculteit Sociale Wetenschappen aan de UAntwerpen. Ook het Belgisch instituut voor volksgezondheid Sciensano gebruikt de grenswaarden van 2 en 4 klachten.

In België heeft 54% van de jongeren last van meerdere mentale klachten

Pepermans is tevens medeorganisator van de Grote Coronastudie, een samenwerking van de UAntwerpen, UHasselt, KULeuven en ULB dat peilt naar verschillende indicatoren gerelateerd aan de coronacrisis bij de Belgische bevolking. Aan het onderzoek nemen om de twee weken zo’n 30.000 Belgen deel. Het bevragen van 12 mentale klachten vormt een vast deel van het onderzoek, al zijn niet alle symptomen gelijk met die uit de Nederlandse studie.

Wanneer we naar de grens van minstens 2 of minstens 4 symptomen kijken, zien we dat dit het hoogste lag in maart 2020, bij het begin van de coronacrisis. Toen kampte rond 72% van de 18 tot 35 jarigen met een mentaal onwelbevinden (2 of meer klachten) en had net geen 50% een kans op een mentale aandoening (4 of meer klachten).

Deze percentages zakten daarna tot een laagtepunt bij het begin van de zomer, maar gingen weer omhoog bij het ingaan van de tweede lockdown. In de laatste meting van 9 maart, kampte 54% met een mentaal onwelbevinden en 41% met een risico op een mentale aandoening.

De resultaten van de coronastudie kan je hier bekijken. De exacte percentages kregen we van Jonas Crèvecoeur, die als postdoctoraal onderzoeker aan de KULeuven betrokken is bij de Coronastudie.

44% van de totale bevolking kampt met mentaal onwelbevinden

Het aandeel jongeren met mentale problemen ligt hoger dan bij de totale bevolking, waar op 9 maart 44% last had van 2 of meer klachten en 33% van 4 of meer klachten.

Maar ook binnen de leeftijdsgroep van 18 tot 35 jaar zijn er verschillen. “We hebben eerder in onze studie al gemerkt dat er een groot verschil is tussen de GHQ-12 score bij studenten en niet-studenten,” vertelt Crèvecoeur. Bij studenten van 18 tot 25 jaar liggen de percentages voor onwelbevinden en risico op aandoeningen op respectievelijk 62% en 49%.

Voor jongeren jonger dan 18 is het moeilijk om uitspraken te doen. “Het aantal deelnemers voor deze leeftijdsgroep is beperkter en dat zie je ook in het grillige verloop van de resultaten”, stelt Pepermans.

Voor de pandemie kampte 39% van de jongeren met meerdere psychische klachten

Om het verschil met voor de coronacrisis in te schatten, kunnen we kijken naar cijfers van Sciensano, die exact dezelfde methode hanteert als de Coronastudie in hun Gezondheidsenquête van 2018. Toen kampte 39% van de 18 tot 35 jarigen met meerdere mentale klachten, en waren er 20% jongeren met een kans op een mentale aandoening. De prevalentie van psychisch onwelbevinden bij jongeren stijgt al enkele jaren. In 2008 lag het percentage jongeren met een mentaal onwelbevinden nog 10 punten lager, op 28%.

De percentages voor verschillende leeftijden van Sciensano kan je zelf raadplegen via deze link.