Waar komt dit nieuws vandaan?
SAMe is een voedingssupplement. Capsaïnezalf (ook wel capsaïcinezalf, bijvoorbeeld Zacin) is een geneesmiddel gemaakt van natuurlijke stoffen. Beide zijn via internet verkrijgbaar.
SAMe is de afkorting voor S-adenosylmethionine, een stof die een sleutelrol speelt in het celmetabolisme. Het werkt even goed als ontstekingsremmers. Capsaïne is de stof die rode pepers pikant maakt en die voor enige pijnverlichting kan zorgen. Dit was de conclusie van een systematisch literatuuroverzicht. De onderzoekers vonden 5 studies over capsaïnezalf en 6 over SAMe. Alle studies toonden de effectiviteit van deze middelen aan. Glucosamine, chondroïtine en hyaleronzuur waren niet in dit onderzoek opgenomen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De onderzoekers voerden een systematisch literatuuronderzoek uit, waarbij alle studies over de relevante middelen worden bekeken. Er waren 5 studies over capsaïnezalf en 6 over SAMe. Deze middelen werden niet met elkaar vergeleken. Dat capsainezalf en SAMe als best zijn aangetoond is gebaseerd op het feit dat hierover de meeste studies zijn gevonden die allemaal positieve resultaten hebben. De review geeft echter te weinig informatie om te beoordelen of deze studies goed zijn uitgevoerd en dus om te weten of de conclusies van de studies betrouwbaar zijn.
In een literatuuroverzicht is het belangrijk dat van alle studies apart wordt beschreven of er fouten zijn gemaakt in het opzet van het onderzoek. Fouten kunnen de resultaten vertekenen. Bijvoorbeeld: de onderzoekers beschrijven de resultaten van een studie die capsaïnezalf met nepzalf vergelijkt. Na 12 weken is de pijn in de capsaïnegroep 53% verminderd. Dit is 27% in de groep met de nep-zalf. Op basis hiervan concluderen de onderzoekers dat de behandeling met capsaïne effectiever is. Deze resultaten moeten echter worden genuanceerd. Uit de originele studie (2) bleek dat de pijn (op een schaal van 0 tot 10) in de capsaïnegroep afneemt van 5.4 (voor de studie) naar 2.5 (na 12 weken) en in de placebogroep van 5.6 naar 3.4. Als de groepen bij aanvang van de studie niet vergelijkbaar zijn of als de patiënten en de behandelaars wisten wie het middel en wie de placebo kregen zouden dit de resultaten kunnen beinvloeden. Zo’n vertekening leidt meestal tot een overschatting van het effect van het middel.
Belangrijk is ook dat deze review uit 2011 is en alleen studies zocht tot januari 2009. Dit is inmiddels meer dan 5 jaar geleden.
Er bestaan betere literatuuroverzichten over de effectiviteit van deze twee middelen tegen artrose. Zo is er een recente Cochrane review over natuurlijke zalven bij artrose (3). Hieruit blijkt dat er op dit moment te weinig studies zijn om betrouwbare conclusies te kunnen trekken. De studies die er wel zijn hebben belangrijke fouten in de studie-opzet. Deze review hanteert een strakkere definitie van welke middelen wel en niet ‘natuurlijk’ zijn. De vijf bovengenoemde studies gebruikten zalf op basis van een capsaïne-extract van en dit voldeed niet aan deze criteria.
Wel vonden ze één andere studie. Hieruit bleek dat het effect van capsaïne-zalf zo klein is dat dit niet belangrijk is. Daarbij hadden mensen die de zalf gebruiken 4 maal zoveel kans op bijwerkingen zoals huidirritaties. De Cochrane review concludeert dat deze zalf waarschijnlijk niet effectief is.
Rond dezelfde periode van het bovenstaande literatuuroverzicht verscheen er ook een Cochrane review over SAMe (4). Hierin werden 4 studies opgenomen en de resultaten werden rekenkundig samengenomen. De auteurs concluderen dat er geen duidelijkheid is of SAMe effectief is, omdat de studies klein zijn met belangrijke fouten in de studie-opzetten.
Conclusie
We kunnen niet concluderen dat SAMe en capsaïnezalf effectief zijn. Wel lijkt capsaïnezalf een hoger risico te hebben op bijwerkingen.
3. Cameron M, Chrubasik S. Topical herbal therapies for treating osteoarthritis. Cochrane Database Syst Rev. 2013 May 31;5:CD010538. doi: 10.1002/14651858.CD010538.
4. Rutjes AWS, Nüesch E, Reichenbach S, Jüni P. S-Adenosylmethionine for osteoarthritis of the knee or hip. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Oct 7;(4):CD007321. doi: 10.1002/14651858.CD007321.pub2.
