Waar komt dit nieuws vandaan?
De mazelenuitbraak in Samoa, een afgelegen eilandengroep bij Australië en Nieuw-Zeeland, lijkt ver van ons bed. Recent liepen daar ruim 37.000 mensen de ziekte op. Daarvan overleden er al 53. Dit komt neer op ongeveer 1 tot 2 overlijdens per 1.000 gevallen.
Bovendien klinkt het her en der dat het bij ons wel niet zo’n vaart zal lopen. In lezingen, debatten en op diverse websites waar individuen en organisaties de veiligheid van vaccinatie in vraag stellen, minimaliseren mensen de huidige mazelenepidemie nog steeds.
Sommige Europese landen reageren op de hernieuwde verspreiding van de infectieziekte met een wettelijke verplichting voor basisvaccinaties of boetes voor weigeraars. Desondanks beweren tegenstanders dat de ernst van mazelen overdreven wordt en het risico op overlijden erg klein is.
Volgens de tegenstanders van vaccins heeft een niet-gevaccineerd kind dat mazelen oploopt minder dan 1 kans op 100.000 om de aandoening niet te overleven. Over de herkomst van dit cijfer is geen enkele studie te vinden.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Volgens de Verenigde Naties werden in 2018 19,4 miljoen kinderen niet gevaccineerd. Dat zijn er 700.000 meer dan in 2017. Onderzoekers voorspellen dat het aantal niet-gevaccineerde kinderen voor 2019 nog zal toenemen. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO legt een deel van de verklaring bij de ‘antivaccinbeweging’ en is bezorgd over de verspreiding van desinformatie. De mazelen waren tot voor enkele jaren bijna uitgeroeid.
De cijfers
De Amerikaanse overheid (Centers for Disease Control and Prevention) houdt nauwgezet de evolutie en cijfers van ziekten, waaronder mazelen, bij en beschikt over degelijke cijfers.
- Van alle mensen die mazelen vandaag doormaken, krijgt 30% af te rekenen met complicaties: vooral kindjes jonger dan 5 jaar en volwassenen ouder dan 20 jaar.
- 0,2% of 2 op 1.000 gevallen (1) overlijdt.
- Ernstige complicaties, zoals acute hersenontsteking, treft minstens 1 op 1.000 gevallen. Een kwart van de overlevers houdt daar ernstige hersenschade aan over (1).
In de meest recente editie van het naslagwerk voor artsen over vaccinaties en vaccineerbare aandoeningen (Plotkin’s Vaccines) ramen wetenschappers het sterftecijfer op 1 tot 3 per 1.000 gevallen van mazelen (2).
In Europa
In Europa stierven in 2016 en 2017 samen 49 personen aan de gevolgen van een bevestigde mazeleninfectie. In 2018 waren dat 74 personen. Dat meldt het rapport van de Europese Center for Disease Prevention and Control (EDCD, 3).
Zowel uit de rapporten van EDCD (10.541 mazelengevallen in Europa en 11 overlijdens) als uit de bevindingen van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat ongeveer 1 op 1.000 slachtoffers van mazelen overlijdt. Levens die we kunnen redden met vaccinatie.
Op dit moment is er een dramatische opmars van mazelen in Europa. In de eerste helft van 2019 werden er ongeveer 90.000 mensen door getroffen, dat is dubbel zoveel als in de eerste periode in 2018 (6).
In België
Voor mazelen bestaat een meldingsplicht. Dit maakt het makkelijker voor overheidsinstanties om cijfers bij te houden. Zo rapporteerden artsen in België tussen 1 oktober 2018 en 1 september 2019 al 432 gevallen, waarvan geen enkel overlijden (4).
In de wereld
Mazelen vormen nog steeds een belangrijke doodsoorzaak bij kinderen in ontwikkelingslanden die moeilijk toegang hebben tot het vaccin. In 2017 maakten naar schatting 6,7 miljoen mensen wereldwijd mazelen door. Daarvan stierven er 110.000. Dat blijkt uit de analyse van 173.330 rapporten (5).
Conclusie
Mazelen is een zeer besmettelijke infectieziekte waarvoor geen behandeling bestaat. 1 tot 3 per 1.000 personen die mazelen doormaken overlijden eraan. Dit zijn vooral kinderen jonger dan 5 jaar en volwassenen ouder dan 20 jaar, ook in Europa. Dat blijkt uit diverse internationale rapporten.
(2) https://www.sciencedirect.com/book/9780323357616/plotkins-vaccines
(3) https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/measles-eueea-current-outbreaks-latest-data-and-trends-january-2018
(4) https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/measles-monthly-report-november-2019.pdf
(5) https://www.who.int/immunization/newsroom/new-measles-data-august-2019/en/
(6) http://www.euro.who.int/en/health-topics/communicable-diseases/measles-and-rubella/publications/situation-reports-measles-in-the-european-region/situation-report-2,-august-2019
