Artsen mogen hongerstakers niet zomaar onder dwang medisch behandelen
Een groep twitteraars is ervan overtuigd dat dokters van Geneeskunde voor het Volk (GVHV), een initiatief van de PVDA, de monden van de hongerstakers hebben dichtgenaaid. Anderen stellen dan weer de organisatie Dokters van de Wereld in verdenking. Janneke Ronse, de voorzitster van GVHV, ontkent dat in een Facebookpost: ‘Nooit heeft een arts van Geneeskunde voor het Volk de lippen van iemand dichtgenaaid. Integendeel, één van onze artsen waakt nauwgezet – net als andere artsen van Dokters van de Wereld, het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen – over hun gezondheidstoestand om een humanitaire ramp te vermijden.’
Volgens Rita Vanobberghen, huisarts en lid van Dokters van de Wereld, hebben de hongerstakers zelf hun monden dichtgenaaid: “Eén van de stakers vertelde mij dat hij zijn lippen eigenhandig toenaaide. Ik veronderstel dat ze een gewone naald gebruikten en ik kon ook vaststellen dat ze het met rijgdraad hebben gedaan, waarmee je bijvoorbeeld knopen aannaait”, aldus Vanobberghen.
Als huisarts in Brussel krijgt Vanobberghen geregeld sans-papiers over de vloer. “Ook Dokters van de Wereld heeft verschillende projecten waarbij ze mensen zonder verblijfspapieren medische hulp bieden. In dit geval kwam de vraag naar hulp van de hongerstakers zelf”, legt ze uit.
In totaal duurde de hongerstaking 60 dagen en vanaf 16 juli weigerden enkelen ook om te drinken. Door deze lange periode geloven sommige mensen niet dat ze zich volledig onthielden te eten. Op de beelden op televisie leken ze er ook niet erg aan toe, volgens hen. Tegen het einde van de staking werd echter de helft van de stakers naar het ziekenhuis afgevoerd.
Hoe lang je kan vasten hangt af van je lichaam en van de hoeveelheid vocht en vetreserves die je bezit. Ook je gezondheid speelt daarin een grote rol. Over het algemeen kan een gezond persoon die genoeg drinkt ongeveer 40 dagen zonder voedsel. Daarna geraken vetreserves volledig op en verzwakt het hart, waardoor het bloed niet meer krachtig door het lichaam pompt. Logischerwijs werd bijna de helft van de sans-papiers, een 200-tal, na 60 dagen staken, opgenomen in het ziekenhuis. We kunnen niet nagaan of de hongerstakers strikt gevast hebben, maar degenen die dat (grotendeels) wel deden, verkeerden in levensgevaar.
Er is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek gevoerd naar de hongerstaken. Maar op basis van hongerstakingen kunnen er wel schattingen gemaakt worden. Het langste dat iemand zonder voedsel overleefde, is 73 dagen. Als je ondertussen wel nog drinkt, kan je lichaam het langer uithouden.
De hongerstakers in Brussel namen ook supplementen in om hun lichaam te voeden. “We raadden hen aan om dagelijks anderhalve liter water te drinken en matig te zijn met gezoete dranken. We raadden hen ook aan anderhalve gram zout en 300 milligram vitamine B1 in te nemen,” aldus Vanobberghen. Personen of organisaties die de hongerstaking steunden, zorgden gewoonlijk voor die extra’s.
Als je bovenop de hongerstaking ook in dorststaking gaat, dan trekt je lichaam het niet zo lang. Na 3 dagen kan je al sterven van dehydratatie. Bij warm weer kan dat nog korter zijn. Afhankelijk van je levensomstandigheden en lichaamsreserves, kan dat tot 6 dagen oplopen.
Bovenop de voedselonthouding, stopten enkele stakers in Brussel ook met drinken. Dat deden ze vanaf 16 juli, maar het is niet duidelijk hoe lang ze dat volhielden. Aangezien ze al verzwakt waren door het vasten, lijkt de kans klein dat ze dat tot het einde van de staking - 5 à 6 dagen - konden uithouden.
Al je organen hebben water nodig om te functioneren. Bij dehydratatie wordt uit heel je lichaam vocht onttrokken om de vitale organen (nieren) te ondersteunen, bijvoorbeeld uit het bloedplasma. Hierdoor verlaagt de bloeddruk en moet je hart harder pompen. Ook de hersenen drogen uit, waardoor je bewustzijn afneemt. Dehydratatie kan dus al na enkele dagen gevolgen hebben.
Het is geloofwaardig dat de actievoerders de hongerstaking voor 60 dagen hebben volgehouden. Aan het einde van de staking werden velen naar het ziekenhuis overgebracht, zij verkeerden dus in levensgevaar. De actie is nu beëindigd, maar daarmee is er nog geen structurele aanpak voor de aanwezigheid van mensen zonder verblijfspapieren in ons land. Ten slotte ontkennen de organisaties Geneeskunde voor het Volk en Dokters van de Wereld ten stelligste de monden van de stakers te hebben dichtgenaaid. Ook de stakers zelf beweren dat.