Waar komt dit nieuws vandaan?
Statines
Statines zijn geneesmiddelen die de vorming van cholesterol door je lever afremmen. In België alleen al slikken 1,5 miljoen mensen statines. Een te hoog cholesterolgehalte voel je niet, maar het is wel een risicofactor voor hart- en vaatziekten, althans in combinatie met andere risicofactoren, zoals roken, overgewicht of weinig beweging.
Onderzoekers zochten in een literatuurstudie uit of statines een impact hebben op hart- en vaatziekten (1):
- Ze selecteerden interventiestudies waarbij een deel van de deelnemers cholesterolverlagende statines innamen, en een ander deel een nepmiddel of placebo. In totaal vonden ze 11 studies.
- Tijdens de opvolging daalde het aantal hartinfarcten in de interventiegroep met 46%, hersenbloedingen met 22% en operaties om de bloedtoevoer naar het hart te herstellen met 35%.
- Cholesterolverlagende statines blijken dus wel nuttig om het risico op hart- en vaatziekten te beperken.
Verzadigde vetzuren
De Hoge Gezondheidsraad van België beveelt al vele jaren aan om verzadigde vetzuren in je voeding te beperken tot 10% van de calorieën die je opneemt (2). In de praktijk betekent dat dat je volle melk(producten), vette vleeswaren en vleessoorten het best beperkt. Dergelijke aanbeveling komt trouwens voor in veel nationale voedingsrichtlijnen, en heeft als doel om hart- en vaatziekten op bevolkingsniveau in te dijken.
Vitamine C en K
Wat vitamine C en vitamine K betreft, tonen recente literatuurstudies aan dat geen van beide een rol speelt in de preventie van hart– en vaatziekten (3,4).
- (1) Singh BM, Lamichhane HK, Srivatsa SS, et al. Role of Statins in the Primary Prevention of Atherosclerotic Cardiovascular Disease and Mortality in the Population with Mean Cholesterol in the Near-Optimal to Borderline High Range: A Systematic Review and Meta-Analysis. Adv Prev Med. 2020 Nov 21;2020:6617905.
- (2) Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België - 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285.
- (3) Al-Khudairy L, Flowers N, Wheelhouse R, et al. Vitamin C supplementation for the primary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Mar 16;3(3):CD011114.
- (4) Vlasschaert C, Goss CJ, Pilkey NG, et al. Vitamin K Supplementation for the Prevention of Cardiovascular Disease: Where Is the Evidence? A Systematic Review of Controlled Trials. Nutrients. 2020 Sep 23;12(10):2909.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Complottheorie
Met de regelmaat van de klok verschijnen boeken die op voedingsvlak het licht gezien hebben. Volgens de journalist zou de farmaceutische industrie aan de basis liggen van het cholesterolverhaal om geneesmiddelen (statines) te kunnen verkopen. Daarbij vergeet de auteur te vermelden dat statines levens kunnen redden.
Vooringenomenheid
Behalve deze complottheorie over de farma-industrie, getuigt het verhaal van ‘De cholesterolmythe’ van een vooringenomen houding. Dat betekent dat een auteur, die in dit geval beweert dat vitamine C en K beschermen tegen hart- en vaatziekten, op zoek gaat naar alle mogelijke studies om die stelling te onderbouwen. Onderzoeken die de claim daarentegen niet ondersteunen, vermeldt hij niet. Als gevolg begint de lezer te twijfelen bij de opsomming van zoveel ‘bewijzen’: zou vitamine C dan toch helpen? Normaal kijkt een wetenschapper eerst naar de totale literatuur, en vormt hij dan een mening. Daarbij beschrijft hij ook de voor- en nadelen.
Voedingsaanbevelingen
Voedingsexperten van de Hoge Gezondheidsraad van België raden duidelijk aan om verzadigde vetzuren te beperken. Bepaalde voedingslobby’s zouden veel geld betalen om die aanbeveling niet te ondersteunen. Het blijft verwonderlijk dat journalisten met een beperkte voedingskennis en een belangenvermenging (boeken verkopen) het werk van voedingsexperten, die belangeloos aanbevelingen formuleren, in vraag stellen.
Vitamines zijn overigens geen onschuldige, levensreddende snoepjes: recent beschreven we hoe vitamine C het risico op longkanker kan verhogen.
Conclusie
Wetenschappelijk onderzoek heeft niet aangetoond dat vitamine C en vitamine K hart- en vaatziekten kunnen afremmen, in tegenstelling tot statines en een beperking van verzadigde vetzuren. Je cholesterolgehalte beperken is wel degelijk nuttig om een hartinfarct of beroerte te voorkomen, zeker in combinatie met gezonde voeding, een gezond gewicht, voldoende beweging en niet roken. Cholesterol is geen mythe.
