Waar komt dit nieuws vandaan?
De Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) stelde op 25 november een nieuwe richtlijn over alcoholgebruik voor (1). Het advies luidde: ‘Alcohol is een schadelijke stof. Om de risico’s van alcoholgebruik te beperken, drink je best niet meer dan 10 standaardglazen per week.’ Enkele dagen voordien stelde de Nederlandse psychiater René Kahn zijn boek ‘Op je gezondheid’ voor. Volgens hem is elk glas alcohol potentieel gevaarlijk.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het valt niet met zekerheid uit te maken of een beperkt gebruik van alcohol (1 glas per dag) goed of slecht is voor de gezondheid. Het is immers onmogelijk een experimentele studie te doen waarin men een grote groep mensen verplicht om elke dag 1 glas bier of wijn te drinken, en te zien of ze tientallen jaren later qua gezondheid beter of slechter scoren dan mensen die in de studie verboden werden om alcoholische dranken te gebruiken.
We moeten dus voortgaan op observationeel onderzoek waarin mensen zelf beslissen hoeveel ze drinken, en waarin zij naar eigen goeddunken hun alcoholgebruik over het verloop van jaren wijzigen. Indien uit dergelijke studies blijkt dat er een relatie is tussen alcoholgebruik en gezondheid, dan blijft de vraag of de alcohol hierin de (enige) verantwoordelijke factor is. Zo vinden we onder de mensen die alcohol gebruiken meer rokers. Geheelonthouders zijn ook op andere vlakken meer intensief met hun gezondheid bezig. En veeldrinkers worden soms geheelonthouders nadat ze met een gezondheidsprobleem geconfronteerd werden.
In een systematisch literatuuronderzoek werden de resultaten van 156 studies die betrekking hadden op 116.700 mensen gepoold (2). De onderzoekers vonden een verband tussen alcoholgebruik en diverse aandoeningen, waaronder een reeks kankers (keel, slokdarm, dikke darm, lever en borst). Dit verband was er ook bij mensen die weinig alcohol dronken. Uit het onderzoek bleek ook dat een beperkt alcoholgebruik een beschermend effect heeft op het hart.
Twee meer recente Amerikaanse studies met betrekking op 135.000 mensen tonen gelijkaardige resultaten (3). Hieruit bleek dat mensen die 1 à 2 glazen alcohol per dag gebruiken een licht verhoogd risico (2 à 5 % hoger) op kanker hebben in vergelijking met geheelonthouders. Dit verhoogd risico was er echter niet bij mannen die nooit gerookt hadden. Dit suggereert dat een beperkt alcoholgebruik op zich misschien niet volstaat om kanker te veroorzaken.
Conclusie
Het valt wetenschappelijk niet met zekerheid aan te tonen of het drinken van een pintje per dag nuttig, schadelijk of neutraal is voor de gezondheid. Uit observationele studies blijkt een beperkt alcoholgebruik beschermend te werken op het hart, maar een verhoogd risico op kanker in te houden. Het is niet duidelijk welk het uiteindelijke effect op de gezondheid is.
(3) Cao Y et al. Light to moderate intake of alcohol, drinking patterns, and risk of cancer: results from two prospective US cohort studies. BMJ. 2015 Aug 18;351:h4238.
