Waar komt dit nieuws vandaan?
Amerikaanse onderzoekers bestudeerden het effect van het zikavirus op hersentumoren (1). Het zikavirus wordt verspreid door muggen. In 2015 vond een grote uitbraak plaats, voornamelijk in Zuid- en Midden-Amerika. In november 2016 kondigde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het einde van de epidemie aan. Het virus veroorzaakt meestal geen ernstige problemen bij volwassenen, maar het kan de hersenontwikkeling van ongeboren baby’s ernstig verstoren. Het valt de jonge, groeiende hersencellen aan en geeft zo aanleiding tot een klein hoofd bij de geboorte.
Net door deze eigenschappen zagen wetenschappers in het zikavirus een mogelijke behandeling voor een specifiek type hersentumor, het glioblastoom. Dit is één van de meest kwaadaardige en vaakst voorkomende hersentumoren bij volwassenen. De gemiddelde overleving bedraagt slechts twee jaar omdat de behandeling erg moeilijk is. Na een operatie of chemotherapie keren de agressieve stamcellen meestal snel weer terug. Deze jonge, snelgroeiende cellen zijn het doelwit van het zikavirus.
De onderzoekers gebruikten muizen met hersentumoren en deelden deze op in twee groepen. De ene groep kreeg injecties van het zikavirus toegediend, de andere groep niet. Uit de resultaten bleek dat muizen met het virus beduidend langer leefden, en dat de tumor trager groeide.
Naast onderzoek op muizen werden ook menselijke tumorcellen en normaal hersenweefsel in een laboratorium bestudeerd. Ook hier reproduceerden de cellen zich veel minder snel, en werd normaal hersenweefsel grotendeels gespaard. Chemotherapie was bovendien een stuk effectiever in combinatie met het zikavirus.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Hoewel deze studie zeer interessant en veelbelovend is, is het belangrijk te benadrukken dat dit slechts een eerste stap is. Er is namelijk enkel gewerkt met muizen en tumorcellen in een laboratorium. Het effect op mensen kunnen we hier niet rechtstreeks uit afleiden. Vooral de veiligheid van het gebruik bij mensen is nog een groot vraagteken. Daarnaast werd het menselijke zikavirus deels aangepast voor de testen op muizen. Muizen kunnen namelijk niet besmet worden door het gewone zikavirus.
In het beste geval wordt het binnen enkele jaren mogelijk om het zikavirus op een veilige manier te gebruiken in de behandeling van een glioblastoom. Dit zal steeds in combinatie met de huidige therapieën zijn. Het zal echter nog een tijdje duren voor dit daadwerkelijk op mensen getest kan worden.
Conclusie
Onderzoekers bestudeerden de effecten van het zikavirus op muizen en menselijke tumorcellen in een laboratorium. De resultaten zijn veelbelovend, maar er is nog een lange weg te gaan voor dit ooit op mensen getest kan worden.
