Waar komt dit nieuws vandaan?
Een recente wetenschappelijke studie onderzocht hoe vaak mensen in diverse Westerse landen onder de zonnebank gingen (1). Tussen 1986 en 2012 hadden op een half miljoen ondervraagde mensen 19% van de vrouwen en 9% van de mannen het voorbije jaar onder de zonnebank gelegen. Uit andere studies blijkt dat 5 à 20% van alle huidkankers veroorzaakt worden door zonnebankgebruik. De auteurs berekenden dat er in de Verenigde Staten, Europa en Australië tesamen jaarlijks meer dan 450.000 huidkankers ontstaan als gevolg van zonnebankgebruik. Ze plaatsen dit cijfer in perspectief door de relatie tussen zonnebankgebruik en huidkanker te vergelijken met die tussen roken en longkanker, waarvan er jaarlijks evenveel gevallen zijn. Ze pleiten voor initiatieven om zonnebankgebruik te beperken, naar analogie met de bestaande acties tegen het roken.
Deze studie werd reeds meer dan een jaar geleden gepubliceerd. Ze werd nu evenwel terug onder de aandacht gebracht door AURA, een fabrikant en distributeur van zonnebankproducten (2). Het is geen verrassing dat het bedrijf andere accenten legt dan de wetenschappers in de oorspronkelijke studie. Het bedrijf rapporteert het totaal aantal huidkankers (niet enkel die welke door zonnebanken veroorzaakt worden) en trekt een vergelijking met het aantal verkeersdoden in plaats van met longkankeroverlijdens. Het besluit dat zonnebaden gevaarlijker is dan met de auto rijden en dat je dus zonnebrandcrème moet gebruiken, zoals je ook je autogordel moet dragen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De bedoeling van AURA is duidelijk. Enerzijds het gevaar van de blootstelling aan zonlicht extra in de verf zetten, om dan vervolgens te wijzen op het belang van zonnebrandproducten. Hoewel er geen twijfel bestaat dat blootstelling aan zonlicht huidkanker kan veroorzaken, houdt de vergelijking met de verkeersdoden weinig steek.
In België zijn er 18.000 nieuwe huidkankers per jaar. Hiervan zijn 1.500 melanomen, het meest gevreesde type huidkanker. Van de mensen die een melanoom ontwikkelen zullen een kwart (375) ervan sterven. Dat komt in België ongeveer overeen met de helft van het jaarlijks aantal verkeersdoden (700). Ook voor andere landen kan je niet zonder meer zeggen dat er meer verkeersdoden dan huidkankerdoden zijn. Dat blijkt ook op de blog van AURA: in de Verenigde Staten zijn er 62% minder verkeersdoden dan huidkankerdoden, in Portugal zijn het er 72% minder. In het Verenigd Koninkrijk zijn er volgens de blog 25% meer huidkankerdoden, en het is dat cijfer dat AURA in haar promotiecampagne naar voor schuift en dat door de Belgische media overgenomen werd.
Het bericht in de krant dat ‘zonnen meer risico’s inhoudt dan je in het verkeer te begeven’ klopt niet. In België zijn er half zoveel huidkankerdoden als verkeersdoden. Bovendien negeert men in het verhaal de jaarlijks 5.000 zwaargewonde en 50.000 lichtgewonde verkeersslachtoffers.
Conclusie
Het lijdt geen twijfel dat zonnebaden en het gebruik van zonnebanken de oorzaak kunnen zijn van huidkanker. Zonnebrandcrèmes hebben zeker een plaats in het voorkomen van huidkanker. Maar vermijden van overmatige blootstelling aan de zon en van zonnebankgebruik hebben dat evenzeer.
