Waar komt dit nieuws vandaan?
Eén op vijf heroïneverslaafden heeft hepatitis B, een ernstige leverinfectie met groot risico op leverkanker, dan je oploopt door onbeschermde seks of delen van besmette naalden. Verslaafden die een methadonprogramma volgen om af te kicken, worden gratis gevaccineerd om besmetting te voorkomen. Een hepatitis B vaccinatie vraagt 3 injecties, gespreid over 3 weken. Weinig verslaafden slagen er echter in dit traject volledig te doorlopen: ze komen niet opdagen op de afspraken. In Groot-Brittannië werd een studie gedaan waarbij heroïneverslaafden 30 pond kregen wanneer ze zich lieten inenten (1). Het ging om een goed opgezet onderzoek waaraan iets meer dan 200 heroïneverslaafden die een methadontraject volgen deelnamen. Ze werden allemaal uitgenodigd om het vaccinatietraject te volgen eningedeeld in 3 groepen: 1 groep kreeg geen geld voor de vaccinatie, 1 groep kreeg per toegediend vaccin 10 pond en de derde groep kreeg 5 pond bij de eerste spuit, 10 bij de tweede en 15 bij de derde. Van de eerstegroep die geen geld kreeg, liet 9 procent zich vaccineren, van de tweede groep doorliep 45 procent het volledige vaccinatieschema en van de derde groep met oplopend bedrag 49%. De onderzoekers concludeerden dat je met een klein bedrag (ex-)verslaafden succesvol kan aansporen om zich te laten inenten tegen een ziekte waarvan de behandeling zeer veel geld kost (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Drugspuiters vormen een risicogroep voor hepatitis B. Ondanks het aanbod van gratis vaccinatie, gaan ze daar zeer weinig op in. De ziekte brengt niet alleen veel persoonlijk leed mee, maar is besmettelijk en de behandeling kost de maatschappij zeer veel geld. Een bescheiden bedrag port mensen aan om zich te laten inenten tegen hepatitis B. De kans op een succesvolle vaccinatie vervijfvoudigt. Uit eerder onderzoek blijkt dat kleine beloningen mensen kunnen aanzetten tot gezond gedrag, zoals zich laten vaccineren, op voorwaarde dat de inspanning niet te lang duurt. Zo zijn er gelijkaardige experimenten waarbij mensen geld krijgen wanneer ze stoppen met roken en loopt er op dit moment een project in Groot-Brittannië waarbij jonge moeders in armoede geld krijgen wanneer ze borstvoeding geven. Dergelijk aanpak blijkt vooral te werken op korte termijn. Rookstop bijvoorbeeld lukt veel moeilijker: zodra de financiële prikkel wegvalt, begint men meestal opnieuw. Voor vaccinatie van drugverslaafden is de inspanning van korte duur (3 afspraken op 3 weken) en moet berekend worden wat de kosten-baten zijn om deze aanpak te veralgemenen. Opvallend is ook wel dat nog steeds de helft zich niet liet vaccineren, ondanks de financiële beloning.
Conclusie
Deze goed uitgevoerde studie bewijst dat een bescheiden financieel bedrag heroïneverslaafden in een methadonproject over de streep kan trekken om zich te laten vaccineren tegen hepatitis B, waardoor ze niet alleen zichzelf, maar ook hun omgeving beschermen.
