Waar komt dit nieuws vandaan?
Volgens de osteopathie vinden vele aandoeningen hun oorsprong in een verstoorde beweeglijkheid van de gewrichten, ingewanden en weefsels. Een osteopaat beschouwt het organisme als één geheel, waarbij lichamelijke en psychische factoren met elkaar verweven zijn. De bewering dat manipulatie van organen een effect op de gezondheid kan hebben, mist echter de nodige wetenschappelijke onderbouwing en is dus onbewezen.
Endometriose is een vaak moeilijk behandelbare aandoening. Daarom zoeken vrouwen die maandelijks met flink veel pijn worstelen soms hulp bij niet-conventionele (‘alternatieve’) behandelingen, zoals acupunctuur, homeopathie, osteopathie en vele andere.
Dat osteopathie verlichting kan brengen bij ernstige endometrioseklachten, door de baarmoeder en de omliggende ingewanden te manipuleren, blijkt niet uit de lucht gegrepen. Er zijn enkele onderzoeken gepubliceerd die dat bevestigen. Doorgaans kleine studies, zoals een Franse studie met 20 vrouwen van gemiddeld 30,4 jaar met endometriose, waarvoor een derde chirurgisch behandeld was en bijna twee derde medicatie kreeg. De deelneemsters ondergingen een osteopathische behandeling, bestaande uit manipulatie van de dikke darm. 60% van de vrouwen gaf na een reeks sessies aan dat de pijn en ongemakken draaglijker waren (1).
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Patiënten met complexe aandoeningen waarop de geneeskunde geen duidelijk antwoord heeft, gaan niet zelden te rade bij een niet-conventionele therapeut. Een derde van alle vrouwen met endometriose blijft klachten hebben, ondanks de reguliere medische behandeling, zoals hormoontherapie of chirurgie (2). De belangrijkste klachten zijn pijnlijke menstruaties, pijn bij het vrijen, pijn bij het plassen en chronische lagebuikpijn.
Onderzoekers lijstten in 2018 alle studies op over niet-conventionele behandelingen voor endometriose. Dat waren er bijna 25.000. Slechts een handvol van deze massa studies werd uitgevoerd volgens de regels van de kunst: met placebogecontroleerd onderzoek. De onderzoekers weerhielden uiteindelijk 8 studies die aan alle kwaliteitscriteria voldeden. De analyse toonde dat de meeste therapieën een lichte, zij het moeilijk objectiveerbare verbetering van de klachten opleverde bij vrouwen die daarnaast ook hormonaal behandeld werden, in vergelijking met vrouwen die enkel een hormoonbehandeling kregen. Bij grondige analyse sprong acupunctuur er als beste aanvullende therapie uit (2).
Door rituelen en interventies, zoals manipulaties of acupunctuur, kan het placebo-effect van niet-conventionele therapieën versterkt worden, lezen we in de literatuur (3). Wanneer zo’n therapie de gezondheid niet kan schaden, kan het als een waardevolle aanvulling beschouwd worden.
Eenzelfde fenomeen hebben onderzoekers vastgesteld bij personen met prikkelbaredarmsyndroom (PDS): niet-conventionele behandelingen versterken het placebo-effect. In dit geval is het effect niet afhankelijk van het type therapie, maar wel van het aantal sessies (4).
Conclusie
Een niet-conventionele behandelmethode, zoals osteopathie, kan endometriose niet genezen, maar zou de chronische pijnklachten kunnen verlichten. Daarover bestaat kleinschalig onderzoek. Wanneer een therapie de gezondheid niet kan schaden, geen risico’s inhoudt en niet interfereert met reguliere medische behandelingen, kan het een waardevolle aanvulling zijn voor iemand die onder pijn gebukt gaat, zoals soms bij endometriose. Mogelijk gaat het om een versterkt placebo-effect.
