Tien kerkbranden in tien maanden, en andere berichten over Franse kerken...

Naar aanleiding van de brand in de kathedraal van Notre-Dame in Parijs, circuleren op facebook verschillende berichten over “toename van antichristelijke aanvallen” in Frankrijk. Factcheck Vlaanderen zocht uit in hoeverre die berichten kloppen.

29 april 2019

1. Worden er in Frankrijk dagelijks gemiddeld twee kerken gevandaliseerd?

In een persbericht verklaarde het Franse ministerie van binnenlandse zaken dat er in 2018, 1063 gevallen van zogenaamd antichristelijke daden werden gemeld in Frankrijk. In 2017 was het aantal 1038. Dat betekent dat er de laatste twee jaar officieel 2101 incidenten zijn gemeld. Gemiddeld komt het erop neer dat er bijna drie gevallen van antichristelijke daden werden gemeld per dag. Maar hoe antichristelijk zijn die incidenten werkelijk?

Er is enige voorzichtigheid geboden bij het interpreteren van de cijfers: de kwalificatie antichristelijke daden is heel ruim en dekt vele ladingen. Het gaat hier niet enkel over incidenten met een uitgesproken antichristelijk karakter zoals brandstichting en de vernieling van religieuze objecten, maar evengoed over gewone criminaliteit zoals diefstal, vandalisme of zelfs graffiti op een kerkgebouw. Ondanks het hoge aantal incidenten, spreekt Binnenlandse Zaken in Frankrijk over “stabiele” aantallen tegenover de vorige jaren.

Er is daarentegen wel een alarmerende toename van het aantal antisemitische incidenten tegenover vorig jaar. In 2018 waren er dat 541, terwijl in 2017 substantieel minder gevallen werden geteld, namelijk 311. Het aantal anti-islamitische incidenten (100) zat dan weer op het laagste niveau sinds 2010. V olgens de Franse minister van binnenlandse zaken worden kerken meer gevandaliseerd dan andere religieuze gebouwen omdat er simpelweg meer kerken zijn in Frankrijk, ongeveer 40.000, tegenover naar schatting 2.200 moskeeën en 280 synagogen.

2. Werden er in tien Franse kerken in tien maanden tijd in brand gesticht?

Volgens een ander bericht dat vaak werd gedeeld op sociale media, zou er in de voorbije tien maanden in niet minder dan tien Franse kerken brand gesticht zijn.

Van de tien kerken vonden wij er vijf waar effectief brand werd gesticht, meestal in het portaal: Saint-Sulpice in Parijs, Saint-Alain de Lavaur, Saint-Jean-du-Bruel, Notre-Dame des Grâces à Revel en Saint-Paul de Bas-Caraquet. Dat laatste, l’église du Saint-Paul in Bas-Caraquet, blijkt geen Franse kerk te zijn. Het dorpje Bas-Caraquet ligt in Canada.

Bij drie kerken werd de brand veroorzaakt door een ongeluk. Dat geldt onder meer voor de Saint-Jacques-kerk in Grenoble, de Sainte-Thérèse in Rennes en in Villeneuve d'Amont. Bij de twee andere kerken, de Notre-Dame in Paris en de Église du Sacré-Cœur in Angoulême, is de oorzaak nog niet bekend. Wat betreft de brand in de kathedraal van de Notre-Dame in Paris gaan experten uit van een ongeluk. De parochiewoordvoerder van de Sacré-Coeur kerk in Angoulême vertelde ons dat het onderzoek nog bezig is en dat alle pistes nog open zijn.

3. Zijn de daders van vandalisme in Franse kerken voornamelijk moslims?

Over het profiel van de daders en hun motieven is er geen officiële informatie. Sommige bronnen wijzen met de vinger naar moslims, maar daar is tot nu toe geen bewijs voor.

Aan de krant Libération vertelde de Franse minister van binnenlandse zaken dat er op kerken verschillende soorten grafitti’s werden gevonden gaande van 666, het A-teken voor “Anarchie” en swastika’s maar ook hier en daar "Allahu Akbar”. Dat kan wijzen op daders met respectievelijk satanistische, anarchistische, neo-nazi en islamistische motieven. Over de procentuele verhoudingen van de motieven zijn er geen officiële data ter beschikking.

4. Toont deze kaart vernielde kerken in Frankrijk de voorbije vier jaar?

Op bovenstaande kaart zijn alle kerken gepind, die in de voorbije vier jaar in Frankrijk zouden zijn vernield. De originele kaart vonden we terug op christianophobie.fr, een website die gevallen van antichristelijke daden in Frankrijk en elders documenteert. Hoewel de kaart wel degelijk echt bestaat, is het dus niet zo dat er alleen maar vernielde kerken op figureren. O ok hier wordt de term chrstianofobie wel erg ruim geïnterpreteerd. Naast enkele (serieuze) vormen van vandalisme zoals brandstichting en vernieling van religieuze objecten, toont de kaart vooral kleinere voorvallen, zoals graffiti op kerkgebouwen.

In sommige gevallen gaat het zelfs helemaal niet om vandalisme. Zo vonden wij een pin op de kaart die aangeeft dat in de bewuste kerk een vrouw naakt werd gefotografeerd. Ook iemand die een kerkdienst verstoorde, een socialistische burgemeester die een publieke toilet naast een kerk bouwde en een rapper die een videoclip filmde in een kerk, werden telkens op de kaart aangeduid als daden van christenhaat.