Waar komt dit nieuws vandaan?
Dit nieuws is gebaseerd op een Finse studie (1). In deze studie ondergingen 1449 senioren, van 65 tot 79 jaar, twee tests. De eerste testte hen op een negatieve levenshouding. Hiervoor kregen ze stellingen voorgeschoteld die ze moesten beoordelen. "De meeste mensen zouden oneerlijke middelen aanwenden om winst of een voordeel te verwerven"; "De meeste mensen zouden liegen om vooruit te komen"; "Het is het veiligst om niemand te vertrouwen". Wie akkoord was met uitspraken als deze, werd beschouwd als cynisch. Na een periode van 7 tot 10 jaren werden dezelfde senioren opgevolgd en onderzocht op dementie. Uit de resultaten bleek dat 9 van de 212 personen met de laagste cynismescores dementie hadden, vergeleken met 14 van de 164 personen met de hoogste cynismescores. De onderzoekers berekenden dat personen met de hoogste cynismescores 2,54 keer meer risico liepen om dementie te ontwikkelen dan de vrijwilligers met de laagste cijfers.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie is een zogenaamde prospectieve cohortstudie, waarbij eerst de levenshouding werd getest en jaren later het voorkomen van dementie. Senioren die bij de eerste meting al dementie hadden werden uitgesloten van deelname. Deze opzet heeft als voordeel dat alle deelnemers vrij zijn van dementie tijdens het bepalen van hun levenshouding. In theorie zou de dementie dus geen effect kunnen hebben op de levenshouding. In praktijk echter heeft dementie een hele lange ‘ontwikkeltijd’. Hierdoor is het mogelijk dat bij aanvang van de studie toch enkele deelnemers al dementie aan het ontwikkelen waren waardoor de levenshouding kan zijn veranderd.
Het aantal personen waarop deze resultaten zijn gebaseerd is beperkt. Hoewel 1449 meededen aan de eerste test zijn alleen diegenen met volledige gegevens meegenomen. Dat waren er 622. Bij het analyseren van de hoogste cynismescores werden uiteindelijk slechts 14 senioren met dementie vergeleken met 164 senioren zonder dementie.
Tot slot, nog een sterk punt van deze studie. Namelijk dat de vorsers de resultaten corrigeren voor mogelijk verstorende factoren zoals leeftijd, geslacht, bloedwaarden en lichaamsgewicht. Bij het corrigeren voor nog meer belangrijke factoren zoals hoogste opleiding, roken, alcoholgebruik en geestelijke gezondheid werden de effecten nog sterker. Verder onderzoek in grotere groepen is nodig om de resultaten van deze studie te bevestigen. Hierbij zou cynisme gemeten moeten worden bij jongere mensen.
We vonden geen andere studies die het verband tussen cynisme en dementie hebben onderzocht. Wel is cynisme in verband gebracht met een hoger risico op andere negatieve effecten zoals depressie, hartklachten en overlijden (2,3).
Conclusie
Deze studie geeft aanwijzingen dat er mogelijk een verband bestaat tussen een cynische levenshouding een hoger risico op dementie. Het studieopzet laat evenwel niet toe dit echt te bewijzen.
3. Everson SA et al. Hostility and increased risk of mortality and acute myocardial infarction: the mediating role of behavioral risk factors. Am J Epidemiol 1997; 146: 142–152.
