Waar komt dit nieuws vandaan?
Amerikaanse psychologen verzamelden wetenschappelijke studies over de impact van slaaptekort op de bloedsuikerspiegel, concentratie, prestaties en impulsief gedrag. Van daaruit schreven ze een overzichtsartikel met hun voornaamste bevindingen (1).
Zelfcontrole heeft met diverse factoren te maken, zo stellen ze. Eén daarvan is de bloedsuikerspiegel: wanneer deze te laag zakt, vermindert de zelfcontrole en worden mensen impulsiever. Een voorbeeld zijn de impulsaankopen wanneer mensen met honger inkopen doen in een supermarkt: ze kopen meer dan wat ze in gedachten hadden. Er zijn studies die aantonen dat de suikerhuishouding minder goed geregeld wordt bij slaaptekort. Een andere factor is moeite kunnen opbrengen. Gedrag is het resultaat van keuzes maken en prioriteiten stellen, wat we voortdurend doen (vb. neem ik nog een stuk taart of niet?). Dat vraagt letterlijk energie en die kan ontbreken wanneer iemand onvoldoende slaapt. Je kan bijvoorbeeld kiezen om te sporten na het werk, en vervolgens niet meer uit je zetel geraken. Uit nog een studie blijkt dat mensen trager stappen wanneer ze slaaptekort hebben in vergelijking met een groep die uitgeslapen is. Er zijn ook studies die aantonen dat goed uitgeslapen zijn de plasticiteit van het brein verbetert, waardoor we beter zouden functioneren. Wie onvoldoende slaapt, kiest automatisch de activiteit die de minste moeite kost, en presteert daardoor minder goed.
De onderzoekers besluiten dat slapen en zelfcontrole een geïntegreerd systeem vormen dat aan de basis ligt van onze beslissingen, keuzes en acitiviteiten. Voldoende slaap houdt mensen niet alleen fit, maar voorkomt ook dat impulsief gedrag, zoals excessief gamen of te veel geld uitgeven, makkelijker onder controle blijft.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het is niet duidelijk hoe dit overzichtsartikel tot stand kwam. De psychologen pikten er die studies uit die hun hypothese onderbouwen. Ze willen bewijzen dat slaapgebrek een veel grotere impact heeft op het brein en op het gedrag dan wat over het algemeen wordt aangenomen.
Slaaptekort maakt mensen inderdaad kwetsbaarder, maar er zijn meerdere factoren die een rol spelen bij impulsief, ongecontroleerd gedrag.
Dat voldoende slapen essentieel is om goed te functioneren, weten we overigens ook zonder studie.
Conclusie
Psychologen stellen dat slaapgebrek leidt tot verlies van impulscontrole, maar de aard van dit onderzoek laat niet toe hun stelling te bewijzen.
