Waar komt dit nieuws vandaan?
In 2019 beslisten transportbedrijven in Londen om geen reclame meer toe te laten voor ultrabewerkte voeding. Britse onderzoekers gingen na of dit verbod een invloed had op het voorkomen van overgewicht en obesitas (1). Ze gebruikten hiervoor gegevens van wat een gezin op een week koopt in de supermarkt. Ze vergeleken Londense gezinnen met gezinnen uit Noord-Engeland.
Na het invoeren van het reclameverbod daalde de inkopen met 1.000 calorieën per week en per gezin in Londen. In Noord-Engeland, waar geen beperking voor reclame gold, gebeurde dit niet. Deze daling werd dan in wiskundige modellen gebruikt om de impact na te gaan op het voorkomen van overgewicht en obesitas in Londen.
De onderzoekers stelden vast dat er na een jaar 49.145 minder gevallen van overgewicht zouden zijn en 94.867 minder gevallen van obesitas. Een beperking van reclame zou de uitgaven voor gezondheidszorg met meer dan 200 miljoen euro doen dalen. De Britse onderzoekers stellen dat een beperking van reclame een grote impact zou hebben op de gezondheid van de bevolking.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deze studie is een simulatiestudie op computers, en meet geen realiteit. De onderzoekers veronderstellen dat als je reclame op ongezonde voedingsproducten verbiedt, mensen altijd anders zullen eten. Ze zouden minder ultrabewerkte voeding consumeren door het uitblijven van reclame, maar wel andere voedingsmiddelen met doorgaans minder calorieën.
Andere preventiecampagnes
De onderzoekers vertrekken van het punt dat iedereen dat zo zou doen in dezelfde mate. Dat is uiteraard niet realistisch. Preventiecampagnes die mensen willen aanzetten tot gezonder eten, bereiken vaak niet die groep die het absoluut nodig heeft, namelijk mensen met overgewicht en obesitas.
Reclamebudgetten
Ondanks deze beperkingen heeft deze studie ook verdiensten: de industrie gebruikt reclamebudgetten om mensen meer te doen eten, ook van ultrabewerkte voeding. Het beperken van deze reclame kan alleen maar de consumptie doen dalen, wat positief is voor de gezondheid van de bevolking.
'Ultrabewerkt'
De term ultrabewerkte voeding is overigens vrij vaag en moeilijk te omschrijven. Volgens het Vlaams Instituut Gezond Leven gaat het om voedingsmiddelen die ingewikkelde industriële bewerkingen hebben ondergaan, met dikwijls toevoeging van bietsuiker, geraffineerde bloem, palmolie en zout (2).
Milieu
In een vorig onderzoek werd aangetoond dat ultrabewerkte voeding schadelijk is voor ons milieu (3). Volgens de wetenschappers schaden zwaar bewerkte voedingsmiddelen de biodiversiteit, omdat ze de groei en de productie stimuleren van slechts een beperkt aantal gewassen zoals bietsuiker, tarwe en oliepalm.
Conclusie
Britse onderzoekers berekenden met computermodellen dat een verbod op reclame voor ultrabewerkte voeding zou kunnen leiden tot minder overgewicht en obesitas. Maar de realiteit is dikwijls complexer en we weten niet wie minder ongezonde dingen zou eten of drinken met minder reclame. Een verbod op die reclame zou de gezondheid van de bevolking wel ten goede komen, maar in welke mate en hoe lang, dat weet niemand.
3. Leite FHM, Khandpur N, Andrade GC, et al. Ultra-processed foods should be central to global food systems dialogue and action on biodiversity. BMJ Glob Health. 2022 Mar;7(3):e008269.
