Waar komt dit nieuws vandaan?
Pieter Timmers zag zijn droom op een gouden medaille in het water vallen door een virale hersenvliesontsteking. De verwarring over zijn deelname aan het EK heeft te maken met het gebrek aan een pasklaar antwoord in dergelijke situaties.
Acute ziekten, met of zonder koorts, komen regelmatig voor bij atleten. Een volledig herstel en snelle, maar veilige sporthervatting is cruciaal voor competitie-atleten. Het formuleren van adviezen, op basis van wetenschappelijk onderzoek, is echter moeilijk. Enerzijds zijn er geen goed onderbouwde studies, anderzijds is het een individuele kwestie, op maat van de atleet en afhankelijk van de omstandigheden.
Ook recreatieve sporters moeten uitkijken met infecties.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Bij een gewone verkoudheid mag je blijven sporten, maar wanneer de eerste klachten van een bovensteluchtweginfectie de kop opsteken, werk je de eerste 2 dagen best geen zware trainingen af. Bovendien verminder je zo de kans op onderlinge besmetting tussen sporters.
Bij algemene klachten (zware vermoeidheid, spierpijn, koorts) of klachten eigen aan een infectie van de onderste luchtwegen (diepe hoest, fluitende ademhaling, kortademigheid) train je beter niet of slechts licht tot de klachten verbeteren. Bij ernstige symptomen raadpleeg je best een arts.
Er bestaan verschillende op expertopinie gebaseerde richtlijnen over de lengte van de rustperiode. Rust is absoluut noodzakelijk bij koorts (minstens 38°C) en/of als de rusthartslag meer dan 10 slagen hoger is dan normaal. Het afweersysteem is verzwakt en het lichaam heeft alle energie nodig om te herstellen. Bovendien bestaat er een klein risico dat de virusinfectie terechtkomt in de hartspier, met als gevolg een hartspierontsteking (myocarditis) als je zware inspanningen levert. Hartspierontsteking is een van de mogelijke oorzaken van plotse dood bij sporters. Neem dus rust en train niet.
De ‘nek-check’ is een ander hulpmiddel. Als de ziekteverschijnselen uitsluitend boven de nek gelokaliseerd zijn (zoals neusverkoudheid, oorpijn, keelpijn en geen koorts), dan mag je sporten, zij het de eerste 2-3 dagen op een lager pitje. Je kan sporten aan een lichte tot matige intensiteit gedurende 10-15 minuten, en als de klachten niet verergeren, kan je rustig verder doen.
Als de ziekteverschijnselen (ook) onder de nek gelokaliseerd zijn, zoals hoesten, kortademigheid of spierpijn, sport dan niet. Het idee om toch te gaan sporten ‘om de ziekte uit te zweten’ is een fabeltje.
De training te snel hervatten is om meerdere redenen onverstandig. Het effect van een training is verwaarloosbaar als je nog ziek bent. Er bestaat zelfs een verhoogde kans om overtraind te raken, omdat je zieke lichaam de trainingsarbeid nog niet aankan. Verder ondermijnt het je afweersysteem, met als gevolg dat je langer ziek kan blijven en vatbaarder bent voor een (andere) ziekte.
Timmers kreeg de raad niet deel te nemen aan het EK zwemmen, omdat de risico’s op uitbreiding van de infectie en op herval te groot werden bevonden.
Conclusie
In perioden van intensieve training zijn topatleten vaak vatbaarder voor infecties. Een topsporter, zoals Pieter Timmers, kan brute pech hebben en ziek worden op het verkeerde moment. Voor alle sporters geldt grosso modo het advies niet te sporten bij koorts. Het risico op uitbreiding van een virale infectie naar de hartspier neemt dan toe. Bij een verkoudheid zonder koorts mag je meestal rustig blijven sporten.
