Wat weten we hierover?
Een schimmelnagel herken je aan een, meestal gedeeltelijk, verkleurde nagel: hij heeft een gelige, groenige of witte kleur. Meestal is hij ook verdikt en brokkelig. Daarom wordt hij soms ook kalknagel genoemd. Let op: elke kalknagel is geen schimmelnagel. Een verdikte nagel kan andere oorzaken hebben, zoals ouderdom of slechte circulatie. De nagel komt soms los en er zit vaak wat brokkelig materiaal onder. De wetenschappelijke naam is onychomycose. Deze aandoening komt vaak voor: men schat dat 5% van de bevolking één of meer schimmelnagels heeft.
Een schimmelnagel wordt veroorzaakt door schimmels die in en onder de nagel groeien. Deze schimmels zijn wijdverspreid: in 70% van de gevallen is het Trichophyton rubrum, soms kan ook de gist Candida albicans de oorzaak zijn. Deze schimmels gaan een onbeschadigde huid of nagel niet kunnen infecteren. Als de huid echter lichtjes beschadigd wordt, zoals bij het lopen, kan deze geïnfecteerd geraken (huidschimmel, atletenvoet). Dat kan ook gebeuren met de teennagel, vooral bij ouderen. Bij kinderen ziet men het heel zelden. Een mogelijke oorzaak is dat de nagels op oudere leeftijd trager groeien en al wat vervormd geraken, waardoor de schimmels zich makkelijker kunnen nestelen onder de teennagel.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Je moet vooral niet ongerust zijn als je een schimmelnagel hebt. Als het je niet stoort, hoef je hem zelfs niet te behandelen. Spontaan herstel komt zelden voor. Zelfs met behandeling slaagt men er soms niet in om een schimmelnagel definitief uit te roeien. Vaak is er herval.
Als de schimmelnagel hindert, of als het uitzicht je stoort, kan een lokale behandeling geprobeerd worden, op voorwaarde dat minder dan 50% van de nagel is aangetast. Als de aangedane nagel los zit, kan je het zieke stuk afknippen, het vuil verwijderen en de nagelrand verder behandelen. Dit doe je met een schimmeldodende tinctuur, een soort nagellak op basis van amorolfine, ciclopirox of efinaconazole. Je brengt deze op en onder de nagel aan. Deze behandeling moet je langdurig volhouden. De gezonde nagel kan dan uitgroeien.
Als de lokale behandeling faalt, of als meer dan 50% van de nagel is aangetast (en de nagel hinderlijk is), kan je aan de arts medicijnen vragen. Vooral terbinafine en itraconazole worden aangeraden. Deze medicijnen moeten minstens 3 maanden worden ingenomen. Daarom raden sommigen aan om vooraf een stukje nagel op te sturen naar het labo om zeker te zijn dat er sprake is van een schimmel, vooraleer aan een lange kuur medicijnen te beginnen. Deze geneesmiddelen hebben soms bijwerkingen. Hiervoor lees je best de bijsluiter. Neem ze niet als je zwanger bent, zwanger wil worden of borstvoeding geeft. Daarenboven moet je oppassen als je andere geneesmiddelen neemt zoals antidepressiva, bloedverdunners, bepaalde antibiotica, cholesterolverlagers. De afbraak van deze middelen kan immers verstoord worden door gelijktijdige inname, waardoor de werking versterkt wordt.
Ook al moet je de schimmelnagel niet altijd behandelen, soms is het om medische redenen verstandig dit wel te doen, als er bijvoorbeeld wondroos (erysipelas) ontstaat of bij diabetes. Je kan ook preventief optreden: draag slippers in ruimtes waar veel mensen op blote voeten lopen, zoals doucheruimtes en zwembaden, houd je voeten proper en droog, droog goed af tussen de tenen, ververs elke dag je sokken (bij voorkeur van katoen of wol) en draag goed geventileerde schoenen.
Conclusie
Schimmelnagels hoeven je niet ongerust te maken en vragen zeker niet altijd een behandeling. Als je het zelf nodig vindt, kan je een lokale behandeling proberen.
In zeldzame gevallen komt een behandeling met geneesmiddelen in aanmerking. Je moet deze langdurig innemen en oppassen met andere geneesmiddelen die je gelijktijdig inneemt.
(2) https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-dermatomycosen (noot 20)
(3) Eisman S, Sinclair R. Fungal nail infection: diagnosis and management. BMJ 2014;348:g1800 doi: 10.1136/bmj.g1800
(4) Lecha M1, Effendy I, Feuilhade de Chauvin M, Di Chiacchio N, Baran R; Taskforce on Onychomycosis Education. Treatment options--development of consensus guidelines. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2005 Sep;19 Suppl 1:25-33.
(5) http://www.bcfi.be/nieuws/index.cfm?welk=582 (Ciclopirox)
