De uitbraak van het apenpokkenvirus werd niet voorspeld

Online staat te lezen dat de uitbraak van het apenpokkenvirus vorig jaar al met grote precisie werd voorspeld. Wijst dat niet op een complot? Niet echt. Er vond inderdaad een simulatie-oefening plaats voor een apenpokkenuitbraak. Het gaat om een fictieve simulatie die toevallig gelijkenissen vertoont met de huidige, echte uitbraak.

23 juni 2022

factcheck gezondheid technologie

Online gaat de bewering rond dat in 2021 de huidige uitbraak van apenpokken heel precies werd voorspeld.

De uitbraak werd niet voorspeld: het ging om een simulatie die toevallig gebaseerd was op een fictieve uitbraak van het apenpokkenvirus.

De WHO waarschuwt al sinds de uitroeiing van het pokkenvirus in de jaren '70 dat het mogelijk als biologisch wapen kan worden gebruikt. Daarom waren sommige landen voorbereid op een pokkenuitbraak.

In 2021 organiseerde de Nuclear Threat Initiative (NTI), een non-profitorganisatie gericht op globale veiligheid, een simulatie in samenwerking met de Veiligheidsconferentie van München. Het doel was om de internationale aanpak van uitbraken van ziektes, die wereldwijd een grote impact kunnen hebben, te testen via een oefenscenario met een fictief virus.

Simulaties zijn geen voorspellingen

De simulatie was gebaseerd op een uitbraak van het apenpokkenvirus. Volgens verschillende webblogs werd de uitbraak van mei 2022 dus al in 2021 voorspeld. Dat klopt niet. De NTI verklaarde zelf dat het toeval is dat de simulatie gebaseerd was op een fictieve uitbraak van het apenpokkenvirus, een jaar voor een echte uitbraak.

Simulaties van hypothetische pandemiën zijn gebruikelijke oefeningen, onder andere in de medische wereld, om de impact van een eventuele echte pandemie te kunnen inschatten. Ook over coronavirussen werden al simulaties georganiseerd voordat de pandemie uitbrak in maart 2020. Hierover circuleerden eveneens berichten dat deze simulaties de coronapandemie voorspelden. Ook dat bleek niet te kloppen. Dat er al eerder simulaties van een coronapandemie werden georganiseerd is niet verwonderlijk, want er vonden al eerdere uitbraken van varianten van het coronavirus plaats.

De VS bestelde op 19 mei vaccins tegen pokken, maar niet specifiek tegen apenpokken

Een online artikel haalt daarnaast aan dat de Amerikaanse overheid op 19 mei al 13 miljoen dosissen tegen apenpokken bestelde, een dag nadat de eerste besmetting met het apenpokkenvirus in de VS werd vastgesteld. Het artikel suggereert dat de uitbraak van het apenpokkenvirus daarom gepland was.

Het klopt dat de VS in mei een grote bestelling plaatste bij het biotechnologiebedrijf Bavarian Nordic. De levering staat gepland in 2023 en 2024. Het gaat niet om vaccins specifiek tegen apenpokken, maar tegen gewone pokken.

Het bestelde vaccin kan ook bescherming bieden tegen apenpokken. De Food and Drug Administration (FDA), het federale voedselagentschap van de VS, heeft daarom het vaccin goedgekeurd als middel tegen apenpokken. Nadat het aantal vastgestelde gevallen van apenpokken steeg, bestelde de VS ook vaccins die specifiek dienen tegen apenpokken.

De VS was voorbereid op het gebruik van het pokkenvirus als biologisch wapen

Net zoals vele andere landen stopte de VS al in 1972 met basisvaccinaties tegen pokken. Wel bereidde de Amerikaanse gezondheidsautoriteit zich voor op het feit dat pokken als biologisch wapen kunnen worden gebruikt. In dat kader was de FDA, dat de kwaliteit van het voedsel en de medicijnen in de VS controleert, al bezig met het goedkeuren van vaccins tegen pokken.

Ook de WHO waarschuwde in het verleden al dat pokken kunnen dienen als biologisch wapen. Dit is niet nieuw. Al in de 14e eeuw werden pokken gebruikt als biologisch wapen door lijken van slachtoffers van pokken naar belegerde steden te katapulteren. Na het uitroeien van pokken, door een wereldwijde vaccinatiecampagne in de jaren 70, erkende het WHO dat er een behoefte is aan een noodvoorraad pokkenvaccins. Vandaar dat bepaalde landen zich voorbereidden op een mogelijke uitbraak. Op dit moment is er geen aanwijzing dat het virus met opzet werd verspreid.

Conclusie

De uitbraak van apenpokken werd niet voorspeld door een simulatie van de NTI en de Veiligheidsconferentie van München. Simulaties van hypothetische pandemiën zijn gebruikelijke oefeningen. Vorig jaar was er toevallig een oefening met een fictief apenpokkenvirus. De WHO waarschuwde al eerder voor apenpokken als mogelijk biologisch wapen. Vandaar dat sommige landen voorbereid waren op een mogelijke uitbraak.

Geraadpleegde Bronnen

Elisabeth Paslikyan

 
Lees ook...
sep 2022

Apenpokken zijn geen waterpokken

dec 2021

‘Wetenschappers met een kritische blik op de coronacrisis’ doen foute en misleidende uitspraken over het coronavirus

sep 2021

Diensten intensieve zorg zwaarder belast dan Sam Brokken beweert in documentaire ‘Tegenwind’

aug 2022

Gat in cv door kanker zorgt voor minder kans op een job, maar verschil is geen ‘tienvoud’