Waar komt dit nieuws vandaan?
Kunstmatige zoetmiddelen zoals sacharine, sucralose, aspartaam, en stevia zijn scheikundige stoffen met een zoete smaak. In tegenstelling tot wat velen denken, bevatten ze soms wel calorieën. Ze zijn echter zo zoet dat we er weinig van nodig hebben.
Franse onderzoekers gingen na of er een verband is tussen kunstmatige zoetstoffen en hart- en vaatziekten (1). Ze gebruikten de gegevens van de NutriNet-Santé-studie. Dit is een waarnemende studie (cohortstudie) waarbij meer dan 100.000 personen sinds 2009 elektronisch opgevolgd worden. Regelmatig moesten de deelnemers beschrijven wat ze aten.
- De onderzoekers stelden vast dat hartziekten met 9% stegen bij deelnemers die veel zoetstoffen gebruikten.
- Dit betekent dat er 346 hartziekten waren op 100.000 persoon-jaren bij hoge consumptie tegenover 314 bij lage consumptie, een verschil van 32 gevallen.
- Hersenbloedingen stegen met 18%, met respectievelijk 195 en 150 gevallen per 100.000 persoon-jaren, een verschil van 45 gevallen.
- Aspartaam deed vooral het risico op hersenbloedingen stijgen, en sucralose dat op hartziekten.
De onderzoekers besluiten dat kunstmatige zoetstoffen het risico op hartziekten en hersenbloedingen beïnvloeden.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deze Franse studie heeft helaas enkele beperkingen:
- NutriNet-Santé is een waarnemende studie met 80% vrouwelijke deelnemers. Op basis van deze resultaten kunnen we dus geen conclusies trekken voor iedereen, ook voor mannen.
- Deze studie is een voorbeeld van ‘confounding by indication’:
- Zorgverleners raden kunstmatige zoetstoffen aan aan mensen met overgewicht en/of prediabetes. Het doel daarvan is vermageren en het bloedsuikergehalte verbeteren.
- De mensen die veel zoetmiddelen gebruiken, hadden al een hoger risico op hart- en vaatziekten.
- Er is inderdaad een verband tussen kunstmatige zoetstoffen en gezondheidsklachten. Maar dat is niet het gevolg van de zoetstoffen, maar van de gezondheidstoestand van de gebruiker. Dat noemen we confounding by indication.
- Een eigenaardigheid in de resultaten van deze studie is dat wanneer je heel veel zoetstoffen gebruikt, je risico op hart- en vaatziekten zou verminderen in vergelijking met matig gebruik. Dat kan niet kloppen.
- Het is onlogisch om alle kunstmatige zoetstoffen op één hoop te gooien. Het zijn totaal verschillende scheikundige stoffen.
Gezond verstand kan soms geen kwaad in wetenschappelijk onderzoek. Kunstmatige zoetstoffen worden al meer dan 30 jaar massaal gebruikt, en in die periode daalde het aantal nieuwe gevallen van hart- en vaatziekten.
Conclusie
Een Franse waarnemende studie ziet een verband tussen veel kunstmatige zoetmiddelen consumeren, zoals in light frisdranken, en hart- en vaatziekten. De studie vertoont echter zoveel zwakheden dat het niet mogelijk is om dergelijke conclusies te trekken. Het is waarschijnlijker dat mensen die moeten vermageren, en sowieso een groter risico lopen op hart- en vaatziekten, meer zoetstoffen gebruiken. Het echte gevaar voor hart en bloedvaten schuilt in obesitas, roken en te weinig lichaamsbeweging.
