Windmolenpiek breekt zelden af, meer onderzoek nodig naar gevolgen voor milieu

Op sociale media gaat rond dat windmolens voor enorme milieuvervuiling zorgen. Aanleiding van die bewering is het nieuws over een afgebroken windmolenpiek die terechtkwam in zee. Het klopt dat midden juli voor de kust van Nantucket (VS) een windturbineblad is afgebroken, maar zoiets gebeurt zelden. Volgens experten zal de impact van een dergelijk incident op het mariene milieu ook beperkt zijn.

18 oktober 2024

Midden juli brak in de Verenigde Staten een windturbineblad af van een windmolen. De dagen nadien spoelden brokstukken van de windmolenpiek aan op een nabijgelegen strand. Online wordt beweerd dat hierdoor een enorme oppervlakte is vervuild.

Volgens de fabrikant van de windturbine in kwestie zijn de brokstukken van het afgebroken blad niet gevaarlijk voor mens of milieu. Er zijn geen significante toxiciteitsrisico’s verbonden aan de materialen in een windturbineblad.

Het afbreken van een windturbineblad gebeurt volgens experten zelden. Uit cijfers van 2015 blijkt dat het wereldwijd om 0,5% van alle operationele windturbinebladen gaat.

Berichten over de gevaren van of vervuiling door windmolens doen online vaak de ronde. Vorige maand werd het nieuws over het afbreken van een windmolenwiek van een offshore windturbine in Nantucket vaak gedeeld op sociale media. Verschillende accounts gebruikten het incident als argument om aan te tonen dat windmolens enorme milieuvervuiling met zich meebrengen.

Bron: X.

Brokstukken afgebroken windmolenpiek aangespoeld op strand Nantucket

Het klopt dat op 13 juli 2024 een van de bladen van een offshore windturbine voor de kust van Nantucket, gelegen in de Amerikaanse staat Massachusetts, is afgebroken. Als gevolg daarvan spoelden er de dagen nadien verschillende brokstukken aan op nabijgelegen stranden.

Het windturbineblad was onderdeel van Vineyard Wind 1, het eerste grote offshore windmolenpark van de Verenigde Staten. De fabrikant van het windturbineblad, GE Vernova, liet aan persagentschap Reuters weten dat de windpolenpiek afbrak als gevolg van een fabricagefout.

Brokstukken niet gevaarlijk voor omgeving volgens lokale milieuanalyse

Drie dagen na het afbreken van het windturbineblad meldde Vineyard Wind in een persbericht dat de brokstukken van het afgebroken windturbineblad bestaan uit glasvezelstukken die niet giftig of gevaarlijk zijn voor mens of milieu.

GE Vernova, de fabrikant die ook verantwoordelijk was voor het toezicht op de installatie, liet een eerste milieuanalyse uitvoeren door het ingenieurs- en milieuadviesbureau Arcadis. Ook uit die milieubeoordeling blijkt dat de brokstukken niet giftig zijn voor de omgeving en dat geen PFAS-bevattende materialen gebruikt werden bij de productie van de windmolenpiek.

Geen toxiciteitrisico’s verbonden aan materialen in windturbineblad

Factcheck.Vlaanderen nam contact op met Christoph Zipf, woordvoerder van de Europese windenergieassociatie WindEurope, om uitleg te geven bij de samenstelling van een windturbineblad.

Zipf laat weten dat een windturbineblad samengesteld is uit 60% tot 70% versterkingsvezels (glas- en koolstofvezels) en ongeveer 30% hars (epoxy of polyester). De rest bestaat uit een kernmateriaal (PET of balsahout), enkele stalen bouten aan de wortel, aluminium, lijm, kleefstoffen en dan nog een beschermlaag of coating. Volgens Zipf brengen deze materialen geen significante toxiciteitsrisico's met zich mee.

De woordvoerder van WindEurope vertelt nog dat het gevaar van een afgebroken windturbineblad hetzelfde is als elk ander stuk drijfhout in zee. Aangezien een windmolenpiek bestaat uit lichte materialen zullen de brokstukken op het water drijven en later aanspoelen op het strand.

Windturbines brengen minder plastic mee dan bijvoorbeeld schepen

Een rapport van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schat de hoeveelheid plastic deeltjes die door slijtage van een windturbine in de zee terechtkomt op 0,67 kg tot 17,5 kg per jaar. Dat is minder dan de hoeveelheid die in zee komt via andere bronnen, zoals bijvoorbeeld de scheepvaart.

In 2022 publiceerde Factcheck.Vlaanderen ook al een artikel waaruit bleek dat windmolens lang niet zoveel microplastic verliezen als wat online soms beweerd wordt.

Beperkte impact op milieu

Bavo De Witte is wetenschappelijk onderzoeker en projectleider van ANEMOI, dat de chemische emissies van offshore windmolenparken onderzoekt. Volgens hem is het afbreken van een windturbineblad een uitzonderlijke gebeurtenis: “De impact op het mariene milieu zal bijgevolg ook beperkt zijn.”

Hans Pirlet van het VLIZ (het Vlaams Instituut voor de Zee) voegt daaraan toe dat wieken gemaakt zijn van composiet materiaal waarbij het correct is om te stellen dat er nog uitdagingen liggen in termen van de recyclage van dit materiaal. “Door erosie van de wieken zal er ongetwijfeld materiaal in zee terechtkomen, maar het lijkt hem sterk dat dit materiaal door uitloging erg giftig zou zijn voor het milieu van zeeën en oceanen.” Hij maakt tot slot de vergelijking met plezierjachten: “Die zijn uit een soortgelijke stof gemaakt en zouden ons in dat geval voor veel grotere problemen stellen.”

Groeiende aandacht voor vrijkomen van microplastics

Er is tot op heden veel onduidelijkheid over de impact van microplastics op het ecosysteem. De Witte stelt dat er uit voorlopige – maar nog niet gepubliceerde - data aanwijzingen zijn dat er geen verhoogde microplasticcontaminatie is in en rond windmolenparken. Hij geeft onmiddellijk mee dat er nog meer onderzoek en data nodig is om dat te bevestigen.

Naast ANEMOI is er ook nog het PREMISE-project, dat onderzoek doet naar de vervuiling van microplastic komende van de wieken van windturbines. Maar beide projecten bevinden zich nog in een beginnend stadium waardoor nog geen concrete projectdata beschikbaar zijn.

Afbreken van windturbineblad gebeurt zelden

Uit een rapport dat gepubliceerd werd door het Amerikaanse Office of Energy Efficiency and Renewable Energy blijkt dat catastrofale defecten aan windturbines zelden voorkomen. Op 40.000 geïnstalleerde moderne windturbines werden minder dan 40 grote incidenten vastgesteld.

Volgens cijfers van het tijdschrift Windpower Monthly gaan er wereldwijd per jaar ongeveer 3.800 van de 700.000 windturbinebladen stuk. Dat komt neer op minder dan 1% van alle operationele windmolens. Deze cijfers dateren van 2015 en kunnen dus enigszins verouderd zijn, maar geven een idee van het aantal windmolenwieken dat stukgaat.

Conclusie

De bewering dat een gebroken windmolenblad een enorme oppervlakte aan vervuiling met zich meebrengt, klopt niet. Het afbreken van een windturbineblad gebeurt zelden en de hoeveelheid plastic die door slijtage van deze wieken in zee terechtkomt, is lager dan de hoeveelheid van bijvoorbeeld de scheepvaart. Experten stellen dat de impact van een dergelijk incident op het milieu ook veeleer beperkt is. De materialen van een windmolenwiek zouden geen significante toxicitietisrisico’s met zich meebrengen.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Hanna Piens

Hanna studeerde eerst Rechten aan de Universiteit van Gent en daarna Journalistiek aan de KU Leuven. Ze werkte als medewerker van de VRT Nieuwsombudsdienst en is momenteel jurist bij de FOD Economie. Sinds april 2022 schrijft ze voor Factcheck.Vlaanderen.

✻

Steun ons!