Wat weten we hierover?
Steun- of inlegzolen zijn wijdverspreid en mensen dragen ze voor uiteenlopende indicaties, zoals rugpijn, knieartrose of allerhande voetaandoeningen. Ook sporters, vooral lopers, nemen vaak hun toevlucht tot inlegzolen. We krijgen er zeer veel vragen over, maar binnen het bestek van deze rubriek is het onmogelijk om alle indicaties te overlopen (1). Bovendien bestaan voor de meeste van deze indicaties niet steeds goede studies om te bewijzen dat de steunzolen al dan niet helpen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Steunzolen zijn een ambachtelijk product: ze verschillen zowel in materiaal als in de wijze waarop ze gefabriceerd worden. Elke op maat gemaakte steunzool is verschillend. Soms gaat het om een eenvoudige afdruk van de voet en soms is het de bedoeling om echt corrigerend te werken. Daarom is het moeilijk om goede vergelijkende studies uit te voeren. Niettemin is er voor sommige indicaties wel behoorlijk onderzoek verricht, maar veel beoordelingen zeggen enkel iets over de 'gemiddelde' steunzool. Een aantal indicaties is dan weer niet goed afgelijnd. Voor platvoeten werden vroeger systematisch steunzolen aanbevolen bijvoorbeeld, maar tegenwoordig wordt dit niet meer gedaan. Daarom kunnen we ons hier enkel beperken tot enkele aanbevelingen. Vooreerst: een goede schoen primeert. Podologen overwegen de optie steunzolen enkel indien de persoon degelijk schoeisel draagt. Hoge hakken zijn een marteling voor de voeten en dus af te raden. Voor lopers geldt eveneens dat goede loopschoenen geen overbodige luxe zijn en iedere individuele loper vooreerst de voor hem of haar beste schoenen moet kiezen alvorens heil te zoeken in inlegzolen. Maar daarover bestaat zelfs geen eensgezindheid en studies spreken elkaar tegen.
Voor een aantal aandoeningen vonden we overzichtsstudies.
Lage rugpijn. Bij lage rugpijn worden soms steunzolen aanbevolen, maar het nut daarvan wordt in twijfel getrokken. Een goede overzichtstudie had betrekking op zes goed uitgevoerde studies, daarvan vonden twee enig effect, maar na bundeling van de zes studies kon de gunstige uitkomst niet bevestigd worden (2).
Hielspoor. Bij hielspoor is het aangewezen om goede stretchoefeningen te doen en ook zachte inleghieltjes zouden helpen. Sommige (maar niet alle) studies vonden dat op maat gemaakte steunzolen meer heil brengen dan de gewone hieltjes die je zo kan kopen (3).
Metatarsalgie (pijn in de voorvoet). Pijn in de voorvoet kan vele oorzaken hebben, zoals een onvoldoende gevormde voetboog. Onderzoek toont aan dat een kussentje ('pelot') of steunzool kan helpen (4). Uit één beperkte studie bleek dat op maat gemaakte inlegzolen een beter effect hebben dan kant-en-klare inlegpads (5).
Knieartrose. Voor knieartrose worden soms steunzolen aanbevolen. Vooral als de artrose één kant van de knie treft. Sommige studies tonen dan een (voorbijgaand) gunstig effect (6).
Conclusie
Steunzolen zijn een zeer geïndividualiseerd product, gemaakt in diverse materialen en volgens verschillende procédés. Daarom is het onmogelijk om uitspraken te doen over steunzolen in het algemeen. Er bestaan weinig overzichtsstudies, maar dat wil niet zeggen dat steunzolen zinloos zijn. Voor specifieke indicaties zijn ze wel degelijk nuttig. Het is belangrijk om kritisch te zijn en het effect zelf proberen te beoordelen.
(3) J Can Chiropr Assoc. 2006 Jun;50(2):118-33. Conservative therapy for plantar fasciitis: a narrative review of randomized controlled trials. Stuber K1, Kristmanson K. vrij artikel op http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1839987/
(4) Foot Ankle Surg. 2009 Mar-Apr;48(2):239-50. doi: 10.1053/j.jfas.2008.12.004.Diagnosis and treatment of forefoot disorders. Section 2. Central metatarsalgia.
(5) Prosthetics and Orthotics International, 1998, 22, 3544. Primary metatarsalgia: the influence of a custom moulded insole and a rockerbar on plantar pressure. K Posema, PET Bum, ME vdZande, J vLimbeek
(6)Evidence-based rheumatology - Tugwell et all.
