Geen wetenschappelijk bewijs voor fenegriek als wondermiddel voor vrouwen

Een TikTok-video beweert dat fenegriek de natuurlijke oplossing is voor vrouwen. De maker, die meteen ook producten zoals capsules en gels verkoopt, koppelt er een hele lijst positieve effecten aan zoals verlichting van menstruatie- en PCOS-klachten, minder menopauzeverschijnselen, betere vruchtbaarheid en verhoogde melkproductie tijdens de zwangerschap.

Wat is fenegriek?

Fenegriek of Trigonella foenum graecum, is een plantje dat oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa en West-Azië komt maar ondertussen wereldwijd voorkomt.

Fenegriek wordt veel gebruikt in de keuken, waarbij de bladeren rauw als groente worden gegeten en de zaden of gedroogde bladeren als kruid of specerij dienen. Het wordt bijvoorbeeld als smaakmaker in kunstmatige ahornsiroop gebruikt en kan zelfs je zweet een ahornsiroopgeur geven.

Traditionele geneeskrachtige plant

Fenegriek wordt van oudsher als een traditionele geneeskrachtige plant beschouwd en werd vroeger ook als volksmedicijn gebruikt. In het oude Egypte werd het ingezet om de bevalling te vergemakkelijken en de melkproductie te stimuleren. Vandaag de dag gebruiken Egyptische vrouwen en de traditionele Chinese geneeskunde het nog steeds tegen menstruatiekrampen.

Veel planten en kruiden hebben geneeskrachtige eigenschappen en vormen zelfs de basis van veel moderne geneesmiddelen. Soms wordt conventionele geneeskunde aangevuld met traditionele behandelingen zoals het gebruik van planten. Wetenschappelijke studies onderzoeken dan ook de mogelijke voordelen en effecten van fenegriek op de gezondheid.

Voordelen voor vrouwen niet bewezen

Labo- en klinische studies tonen mogelijke positieve gezondheidseffecten van fenegriek. Maar de voordelen die de TikTok-video aanhaalt, werden nog niet aangetoond. Zo zijn er voorlopig geen kwalitatieve studies die aantonen dat fenegriek de moedermelk kan stimuleren of postmenopauzale ongemakken en menstruatieklachten kan verminderen. Ook voor vrouwen met polycysteus ovarium syndroom (PCOS) zijn er geen relevante studies.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) bevestigt via mail aan Factcheck.Vlaanderen dat de beschikbare studies beperkt zijn in omvang en duur, waardoor de resultaten niet relevant zijn voor beoordeling. De klinische gegevens zijn dus onvoldoende om langdurig gebruik voor de behandeling van menopauzale symptomen of de vermindering van ovariumcysten vast te stellen.

Risicobeoordeling

Het EMA en het Comité voor kruidengeneesmiddelen (HMPC) bepalen aan de hand van een grondige beoordeling of een medicijn veilig, effectief en van goede kwaliteit is en dus geschikt voor gebruik.

Het HMPC beoordeelde fenegriek op basis van 30 jaar traditioneel gebruik, wetenschappelijke studies werden dus niet in de beoordeling meegenomen. Bij normaal gebruik wordt het als veilig beschouwd. Toch zijn er meldingen van bijwerkingen.

Toxicologische effecten

Naast relatief milde bijwerkingen zoals een opgeblazen gevoel of een laxerend effect. Maar de plant kan ook een aantal ernstige toxicologische bijwerkingen veroorzaken.

Het HMPC meldt dat fenegriek spijsverteringsklachten en allergische reacties kan veroorzaken. Dierstudies tonen reproductieve toxiciteit, wat de vruchtbaarheid kan beïnvloeden. Onderzoek wijst er op dat fenegriek effecten kan hebben die het risico op misvormingen of de dood van de foetus verhoogt. Ook kan fenegriek vruchtafdrijvend werken door de baarmoeder te laten samentrekken.

Ze raden daarom af om tijdens de zwangerschap fenegriek te consumeren. Net als voor vrouwen die borstvoeding geven of geen anticonceptie gebruiken. Ook voor jongeren onder 18 jaar wordt het afgeraden, omdat voor die groepen gegevens over de veiligheid van de plant ontbreken.

Ongebruikelijk in medische wereld

Voorlopig lijkt fenegriek ook niet echt bekend binnen de conventionele medische gemeenschap. Dat blijkt uit een navraag van Factcheck.Vlaanderen bij verschillende medische experten. Oncologen Hannelore Denys van het UZGent en Frédéric Amant van het UZ Leuven geven aan geen weet te hebben over medische toepassingen van de plant. Ook toxicoloog Christophe Stove (UGent) laat weten dat hij er niet mee bekend is.

Conclusie

De beweerde voordelen voor vrouwen zoals het stimuleren van moedermelk, het verminderen van menstruatie- en postmenopauzale klachten zijn niet wetenschappelijk aangetoond. Hoewel fenegriek bij normaal gebruik als veilig wordt beschouwd, zijn er meldingen van bijwerkingen en wordt fenegriek daarom afgeraden tijdens de zwangerschap, bij borstvoeding, bij vrouwen zonder anticonceptie en bij jongeren onder 18 jaar.