Geen wetenschappelijk bewijs dat lokale honing helpt tegen hooikoorts

Elke dag een schepje honing van de plaatselijke imker en je hooikoortsklachten zouden drastisch verminderen. Dat klinkt als een makkelijk medicijn voor het verlagen van de klachten, want volgens het onderzoekscentrum Sciensano heeft 10% van de Belgen een allergie voor boompollen en ongeveer 18% een allergie voor graspollen.

Volgens verschillende filmpjes op TikTok zou honing moeten helpen bij het verlichten van je klachten. Maar dan moet het wél honing van een lokale imker zijn. Je lichaam zou dan gaan wennen aan de pollen waardoor je allergie nagenoeg verdwijnt.

Wat is hooikoorts?

Hooikoorts is een allergie en geeft klachten zoals tranende ogen, een jeukende/verstopte neus, niezen, benauwdheid en vermoeidheid. Je bent allergisch voor pollenkorrels (stuifmeel) en daarom wordt hooikoorts ook wel pollenallergie of stuifmeelallergie genoemd. Het ontstaat door een reactie van het immuunsysteem op lichaamsvreemde stoffen. De slijmvliezen van de neus en ogen geven een allergische reactie op stuifmeel van grassen, bomen en planten. Daarom komt die allergie vooral voor in de lente en de zomer, maar kan afhankelijk van je allergie ook in andere maanden optreden.

Klachten van hooikoorts

Hooikoorts wordt als vervelend ervaren en symptomen kunnen worden verminderd met geneesmiddelen zoals antihistaminica en corticosteroïden. Volgens sociale media zou lokale honing je klachten kunnen verminderen. Sommige studies zeggen dat honing therapeutische eigenschappen kan hebben, zoals het bestrijden van infecties, ontstekingen, kankers en het genezen van wonden. Maar onderzoekers stellen dat er geen bewijs is om te zeggen of honing een betrouwbare behandeling is tegen hooikoorts.

Geen bewijs voor honing als medicijn

Allergiedeskundige Didier Ebo van het UZ Antwerpen vertelt aan Factcheck.Vlaanderen dat het te voorbarig is om te concluderen dat anno 2025 honing een centrale plaats kan innemen bij de behandeling van patiënten met een pollenallergie. Ebo zet ook vraagtekens bij onderzoek dat dit zou aantonen. “Er is mogelijk sprake van publicatiebias: positieve resultaten worden vaker ingediend en gepubliceerd dan negatieve of tegenvallende uitkomsten. Daardoor lijkt het misschien alsof er vooral positieve effecten zijn gevonden, terwijl andere studies met minder spectaculaire resultaten onder de radar blijven”

Ook stelt Ebo dat “er nog geen grote, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studies beschikbaar zijn, het soort onderzoek dat nodig is om echt betrouwbare conclusies te trekken.” Kortom, wetenschappelijk bewijs voor het gebruik van honing ontbreekt volgens hem.

In onderzoek, waar wél gebruik is gemaakt van een placebogroep, waren er geen verbeteringen in symptomen te zien. Het onderzoek ondersteunt dus niet het uitgangspunt dat honing verlichting biedt bij hooikoortsklachten. Mogelijk kwam dat door een te kleine hoeveelheid honing of doordat de deelnemers de honing niet consequent innamen.

Bijen verzamelen geen gras- of boompollen

Allergoloog Zana Pavlica van het Diakonessenhuis in Utrecht is het hiermee eens. Ze stelt dat de filmpjes er vanuit gaan dat honing werkt als een soort immunotherapie, maar dat dit onterecht is. Immunotherapie is een methode waarbij het afweersysteem wordt geactiveerd om symptomen te bestrijden. “Je weet nooit hoeveel pollen er daadwerkelijk in honing zitten. Verder verzamelen bijen pollen van bloemen en niet direct van grassen en bomen. Juist deze laatste geven klachten. En al zou de juiste hoeveelheid in honing zitten, dan worden deze polleneiwitten door de maag kapotgemaakt.”

Maag breekt polleneiwit uit honing af

Allergoloog Hanneke Oude Elberink van het Universitair Medisch Centrum in Groningen beaamt dit en voegt toe dat je via honing sowieso maar een lage hoeveelheid pollen zou binnenkrijgen. Ter vergelijking legt ze uit hoe immunotherapie werkt: “Patiënten krijgen hierbij een tablet met een hoge dosering van het allergene polleneiwit onder de tong. De werkzaamheid van deze vorm van immunotherapie is wetenschappelijk bewezen,” zegt Oude Elberink.

Belangrijk hierbij is dat “na inname van het tablet patiënten een tijdje niet mogen eten of drinken, omdat het eiwit anders in de maag terechtkomt en daar wordt afgebroken.” Bij honing gebeurt juist dat laatste: het wordt doorgeslikt, komt in de maag terecht en het eiwit wordt daar direct afgebroken. Dat maakt het onwaarschijnlijk dat het hetzelfde effect zou hebben als immunotherapie.

Risico’s

Zou er een gevaar zijn voor het innemen van honing bij hooikoortsklachten? Allergiedeskundige Ebo: “Er zijn in de literatuur verschillende patiënten beschreven met (ernstige) reacties ten opzichte van honing waarbij de oorzaak net dient gezocht te worden in de aanwezigheid van pollen en/of bijengifcomponenten. De behandeling is dus niet zonder gevaar.”

Allergoloog Oude Elberink denkt niet het zo’n vaart loopt, de kans dat het innemen van lokale honing zo’n allergische reactie op zou kunnen wekken, is echt heel erg klein. “De hoeveelheid pollen is erg laag en het polleneiwit wordt ook nog eens afgebroken in de maag.”

Wat helpt wel?

Pavlica: ‘Wat betere middelen zijn tegen hooikoortsklachten zijn preventie, de neus spoelen met water, diverse medicatie (zoals antihistamine, oogdruppels of een neusspray) en immunotherapie.’

Oude Elberink sluit niet uit dat mensen baat kunnen hebben bij het innemen van honing. ‘Het placebo-effect is ontzettend krachtig. Alleen al de gedachte dat iets helpt, kan je immuunsysteem positief beïnvloeden. Honing nemen omdat je denkt dat het werkt? Daar is niks mis mee.’

Conclusie

Lokale honing bevat doorgaans pollen van bloemen, terwijl de meeste mensen allergisch zijn voor gras- en boompollen. De hoeveelheid pollen in honing is bovendien te laag om effect te hebben en wordt in het spijsverteringskanaal afgebroken. Wetenschappelijk bewijs ontbreekt voor de werking van honing tegen hooikoorts. Sommige mensen kunnen baat hebben bij het placebo-effect, maar dat maakt honing nog geen betrouwbare behandelmethode.