Elektromagnetische velden van elektrische auto's liggen binnen veilige limiet

Elektrische voertuigen (EV’s) zouden dermate veel elektromagnetische velden produceren dat het vergelijkbaar is met het zitten in een microgolfoven. Dat beweert de Duitse gezondheidscoach Theo Bergmann in een korte video op zijn Instagram-kanaal. Bergmann raadt kijkers af om een elektrische auto te kopen, omdat de straling die wordt geproduceerd door de accu’s, elektronische systemen en motoren gebruikers langzaam zou vermoorden. "Elektrische voertuigen produceren elektromagnetische straling en ik wil mijn lichaam niet roosteren", aldus de gezondheidscoach.

Bergmann deelt regelmatig gezondheidsadvies via zijn Instagram-kanaal. Op zijn website staat te lezen dat Bergmann zelf lange tijd te maken had met verschillende gezondheidsklachten. Nadat hij deze klachten bij zichzelf zou hebben hersteld, is hij begonnen met het coachen van andere mensen, hetgeen nu een inkomstenbron voor hem is. Bergmanns adviezen blijken niet altijd te kloppen. Zo factcheckte persagentschap Reuters de bewering dat draadloze hoofdtelefoons je hersenen zouden roosteren door stralingen.

Angst voor elektromagnetische velden

De angst voor elektromagnetische velden in auto’s is niet nieuw. Hoewel elektrische wagens pas recentelijk hun vaste plek op onze wegen hebben gevonden, staan ze al langere tijd in de belangstelling. Kritische geluiden met betrekking tot gezondheidsschade gaan zeker tot 2008 terug. Toen publiceerde The New York Times het artikel ‘Fear, but Few Facts, on Hybrid Risk’. Daarin wordt opgemerkt dat verschillende gebruikers van hybride voertuigen (die deels elektrisch zijn) zich zorgen maken over de elektromagnetische straling die bepaalde onderdelen van hun auto’s produceren.

Is de angst voor gezondheidsschade terecht? En is een elektrisch voertuig te vergelijken met een microgolfoven?

Wat zijn elektromagnetische velden?

Elektromagnetische velden zijn een algemene benaming voor de velden die ontstaan bij de beweging van elektrische ladingen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als elektriciteit door een kabel stroomt. De frequentie van een elektrisch of magnetisch veld geeft aan hoe vaak het veld per seconde van richting en sterkte wisselt. De frequentie kan uiteenlopen van zeer laag tot zeer hoog. Het geheel van lage tot hoge frequenties noemen we het elektromagnetisch spectrum. Onder het elektromagnetisch spectrum vallen naast mobiele telefoons, microgolfovens en zendmasten, ook licht (zoals zonlicht) en radiogolven, aldus het Nederlandse kennisplatform Elektromagnetische velden & gezondheid, een samenwerking tussen verschillende Nederlandse overheidsinstellingen.

Elektromagnetische velden van elektrische auto’s niet kankerverwekkend

Het effect dat een elektromagnetisch veld op het lichaam heeft, hangt af van de frequentie en de sterkte van het veld. In bepaalde gevallen kan het schadelijk zijn. Het is daarbij belangrijk om een onderscheid te maken tussen ioniserende en niet-ioniserende straling. Bij zeer hoge frequenties spreken we over ioniserende straling, wat kanker kan veroorzaken. Werken met ioniserende straling is daarom aan strikte regels gebonden en gebeurt vooral in de gezondheidszorg, zoals bij het maken van röntgenfoto’s.

Velden met een lagere frequentie, zoals bij elektrische auto’s, zijn niet-ioniserend. Wanneer de blootstellingslimieten worden overschreden, kunnen personen tintelingen, pijn, verstoringen in het hartritme of het zien van lichtflitsen ervaren, zo staat te lezen bij het kennisplatform Elektromagnetische velden & gezondheid.

Elektromagnetische velden pas schadelijk boven limiet

Velden kunnen op korte termijn ook lichaamsdelen opwarmen. Dat is de reden waarom je na een lang telefoongesprek vaak een warm oor hebt. Maar gevaarlijke opwarming treedt pas op als de sterkte van het elektromagnetisch veld boven de blootstellingslimiet komt. Elektrische apparaten die te koop zijn voor consumenten mogen geen velden produceren die deze limieten overschrijden. Kortom, zolang de blootstelling van gebruikers onder de limiet blijft, hoeven ze zich geen zorgen te maken.

Over mogelijke lange-termijn effecten van niet-ioniserende velden is momenteel minder wetenschappelijke zekerheid. Zolang personen onder de bloodstellingslimieten blijven, is er geen reden tot bezorgdheid. Dat bevestigen zowel de Belgische federale wetenschappelijke instelling Sciensano, als het Nederlandse kenniscentrum. Ook het Europees Wetenschappelijk Comité voor nieuwe gezondheidsrisico’s signaleert geen gevaren voor de lange termijn zolang de blootstellingslimieten niet worden overschreden.

Elektrische voertuigen vormen geen gezondheidsgevaar

Het is dus de vraag of inzittenden van elektrische voertuigen bij frequent gebruik worden blootgesteld aan velden die de blootstellingslimieten overschrijden. Volgens professor Peter Van Den Bossche, verbonden aan de VUB en gespecialiseerd in elektrische voertuigen, lopen inzittenden geen gevaar. “In EV’s vinden we velden met een lage frequentie en de blootstelling hieraan is niet meer dan wat men in huis aantreft, omringt door verschillende elektrische apparaten. De hogere frequenties komen er niet aan te pas”, aldus Van Den Bossche. “De frequentie van de stuurelektronica van de motor ligt hoger, maar is nog altijd lager dan die van een mobiele telefoon. Er is geen gezondheidsprobleem.”

Maar hoe zit het dan met de vergelijking die gezondheidscoach Bergmann maakt tussen elektrische voertuigen en microgolfovens? “Een microgolfoven en een elektrische auto zijn niet met elkaar te vergelijken. De hogere frequenties en de sterkte van een microgolfoven komen niet voor in elektrische voertuigen”, aldus Van Den Bossche.

Cruciale blootstellingslimieten worden niet overschreden

Het kennisplatform Elektromagnetische velden & gezondheid verwijst naar onderzoek onder leiding van het SINTEF, een onafhankelijke onderzoeksorganisatie uit Noorwegen. Om na te gaan of de blootstellingslimieten in EV’s worden overschreden, plaatsten onderzoekers testpoppen met sensoren in acht verschillende elektrische voertuigen.

De hoogste stralingswaarde werd gemeten bij de voeten van de poppen, dicht bij de motoren en de accu’s. Gelukkig hoeven we ons volgens de onderzoekers geen zorgen te maken: de straling die werd gemeten, bedroeg slechts 20 procent van de maximale toegestane hoeveelheid. Metingen op hoofdhoogte lieten een nog lagere waarde zien: minder dan twee procent van diezelfde grenswaarde. Een vergelijkbare studie twee jaar eerder kwam tot hetzelfde resultaat. Ter vergelijking: bij ‘ouderwetse’ benzine- en dieselwagens lag de stralingswaarde bij de voeten van de inzittenden op tien procent.

Voorzorgen hartpatiënten

Een groep die mogelijk wel een verhoogd risico loopt, zijn hartpatiënten met een pacemaker of een inwendige defibrillator. Hoewel onderzoek aantoont dat deze patiënten zich geen zorgen hoeven te maken, adviseren fabrikanten van hartapparaten uit voorzorg om minstens 30 cm uit de buurt van stralingsbronnen te blijven. Ook de website van het UZ Leuven waarschuwt voor apparaten die de werking van een pacemaker door elektromagnetische velden kunnen verstoren, hoewel nieuwe modellen hier beter tegen bestand zijn.

Conclusie

De stelling van een gezondheidscoach, dat de elektromagnetische velden van elektrische auto’s schadelijk zouden zijn voor inzittenden, is foutief. EV’s produceren inderdaad elektromagnetische velden, maar wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de cruciale blootstellingslimieten niet worden overschreden, waardoor er geen gevaar is. De vergelijking van rijdende microgolfovens gaat niet op.