Zijn zelfmoordgedachten zichtbaar op een hersenscan?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Amerikaanse wetenschappers van de Universiteit van Pittsburgh plaatsten 34 vrijwilligers, de helft van hen met zelfmoordgedachten, in een fMRI-scan (1). De deelnemers kregen zes woorden te horen: drie met een negatieve connotatie (‘dood’, ‘gruwel’, ‘problemen’) en drie met een positieve connotatie (‘zorgeloos’, ‘goed’, ‘lof’). De fMRI registreerde ondertussen welke hersengebieden oplichtten bij het horen van ieder woord en vergeleek dit tussen beide groepen deelnemers (met of zonder suïcidale gedachten). Daarvan ‘leerde’ de computer welke hersengebieden geactiveerd worden bij personen met of zonder zelfmoordgedachten bij het horen van een bepaald woord. Op basis van die kennis werd een algoritme ontwikkeld dat met vrij grote zekerheid (91%) zou kunnen voorspellen, op basis van een fMRI-hersenscan, wie zelfmoordgedachten heeft en wie niet. De onderzoekers spreken zelfs van een revolutionaire doorbraak.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Een fMRI-scan meet de bloedstroming in de hersenen: in hersenzones die op een bepaald moment actief gebruikt worden, neemt de bloeddoorstroming toe. Daardoor lichten ze op op een hersenscan en veronderstellen we dat op die plekken hersencellen actiever zijn. Daaruit kan je echter niet afleiden wat iemand denkt, laat staan hoe iemand zich voelt. Het is niet omdat bij bepaalde woorden hersenzones oplichten bij mensen die zelfmoordgedachten hebben, dat het oplichten van diezelfde zones bij andere mensen betekent dat zij ook zelfmoordgedachten hebben. Stemming is veel complexer dan dat.

Bovendien werd deze studie slechts bij 34 mensen uitgevoerd. Van studies met fMRI-scans is bekend dat wat aangetoond wordt voor kleine groepen, zelden nog reproduceerbaar is in grote groepen. Van een revolutionaire doorbraak is hier hoegenaamd geen sprake.

Conclusie

Onderzoekers stellen vast dat bepaalde zones in de hersenen oplichten wanneer mensen die aan zelfdoding denken bepaalde woorden horen, in vergelijking met mensen die niet aan zelfdoding denken. Dat betekent nog lang niet dat je met dit soort hersenscans, die de bloeddoorstroming in de hersenen evalueren, mensen zou kunnen opsporen die aan zelfmoord denken. Levensmoeheid is veel complexer en niet zomaar af te lezen uit een hersenscan.