Waar komt dit nieuws vandaan?
Nederlandse onderzoekers volgden tussen 1989 en 2012 meer dan 9.000 gezonde burgers van minstens 45 jaar oud en met een gemiddelde leeftijd van 63,9 jaar in een prospectief onderzoek (1). Ze noteerden hoeveel personen in deze tijdsspanne van 23 jaar een hartziekte, beroerte, longziekte, diabetes, kanker of dementie ontwikkelden en hielden gegevens bij over drie risicofactoren: roken, hoge bloeddruk en overgewicht. Tegen het einde van de studieperiode waren 814 deelnemers getroffen door een beroerte, ontwikkelden 1.571 deelnemers een hartziekte, 625 diabetes, 1.004 een chronische longziekte, 1.538 kanker en 1.065 dementie. Het risico op minstens een van de aandoeningen bedroeg 94% voor mannen en 92,8% voor vrouwen. Een op drie deelnemers die een van de genoemde aandoeningen ontwikkelde, kreeg er nog minstens een andere uit hetzelfde lijstje bovenop. Ook deelnemers die niet rookten, een normaal gewicht hadden en een normale bloeddruk liepen meer dan 90% kans om aan het einde van hun leven een van de genoemde ziekten te ontwikkelen.
De kans om te sterven aan hart- en vaatziekten, longziekten, kanker of dementie is dus ook zeer groot bij mensen zonder de drie risicofactoren, maar zij worden gemiddeld pas negen jaar later ziek. Wie niet rookt, een normale bloeddruk heeft en slank is, leeft gemiddeld zes jaar langer dan diegenen die roken, een hoge bloeddruk en overgewicht hebben. Wie gezond leeft, loopt niet meer risico op dementie dan personen met ongezonde leefgewoonten. Omdat gezonde personen veel meer gespaard blijven van hart- en vaatziekten, longziekten en kanker, valt dementie proportioneel harder op. Bovendien leef je langer met gezonde leefgewoonten en komt dementie op zeer hoge leeftijd vaker voor.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Gezonde leefgewoonten hebben een duidelijke impact op de levensverwachting, zo toont deze studie aan. Jammer genoeg beperkten de onderzoekers zich tot slechts drie risicofactoren (roken, gewicht, bloeddruk) en werd de invloed van lichaamsbeweging, gezonde voeding of socio-economische en milieufactoren niet in rekening gebracht.
De deelnemers uit de studie die gezond leefden (zonder de drie risicofactoren), ontwikkelden vaker dementie als eerste aandoening. Diegenen met risicofactoren ontwikkelden vaker een beroerte, hartziekte, longziekte of kanker als eerste aandoening. De Nederlandse onderzoekers hielden vooral rekening met de eerste aandoening die de deelnemers ontwikkelden: in de gezonde groep was dat vaker dementie, maar dat betekent niet dat gezonde personen meer risico lopen op dementie. Dementie komt vaker voor als eerste aandoening, omdat ze minder vaak door andere aandoeningen getroffen worden. Ook leven ze gemiddeld zes jaar langer, waardoor ze een leeftijd bereiken waarop dementie meer voorkomt.
Uit ander onderzoek weten we dat gezond leven het risico op dementie net vermindert. Een gezonde levensstijl zorgt voor gezonde bloedvaten, ook in de hersenen.
Conclusie
De meeste mensen sterven aan hart- en vaatziekten, chronische longziekten en kanker, ook als ze gezond leven. Bij wie niet rookt, een gezond gewicht heeft en een normale bloeddruk, treden deze ziekten echter gemiddeld negen jaar later op en stijgt de gemiddelde levensverwachting met gemiddeld zes jaar. Een gezonde levensstijl verhoogt het risico op dementie niet, integendeel. Wie lang leeft dankzij een gezonde levensstijl, heeft wel meer kans om aan het einde van het leven dementie te ontwikkelen.
