21 okt

Ijsplaten rond Antarctica fluctueren, totale ijskap neemt af

factcheck

Online valt soms te lezen dat de ijsplaat rond Antarctica groeit en de temperatuur van het continent afkoelt. Dat zou bewijs vormen tegen de klimaatopwarming. Maar beide beweringen kloppen niet. De stelling dat de ijskap er zou toenemen, is gebaseerd op een verkeerde interpretatie van een studie. En een tijdelijke lokale afkoeling in West-Antarctica vormt nog geen bewijs tegen de klimaatopwarming.

18 okt

Foto van vrouw met kat naast vernield huis werd genomen in Amerikaanse stad in 2011

factcheck

Berichten op social media zeggen dat een foto van een vrouw met een kat gebruikt werd voor twee verschillende gebeurtenissen. Volgens de ene post gaat het om een Amerikaanse vrouw die haar kat terugvond na een tornado. Volgens de andere post werd de kat teruggevonden na een bombardement in de Oekraïense stad Kramatorsk. De originele foto dateert van 2011 en werd genomen in de Amerikaanse staat Missouri. Het bericht dat de foto in Oekraïne plaatste, werd kort na publicatie verwijderd.

18 okt

Windmolenpiek breekt zelden af, meer onderzoek nodig naar gevolgen voor milieu

factcheck

Op sociale media gaat rond dat windmolens voor enorme milieuvervuiling zorgen. Aanleiding van die bewering is het nieuws over een afgebroken windmolenpiek die terechtkwam in zee. Het klopt dat midden juli voor de kust van Nantucket (VS) een windturbineblad is afgebroken, maar zoiets gebeurt zelden. Volgens experten zal de impact van een dergelijk incident op het mariene milieu ook beperkt zijn.

18 okt

Nee, VN-klimaatwetenschappers zien geen daling in bosbranden en overstromingen

factcheck

Op X circuleert een tabel uit een rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, dat de verwachte toename of afname van verschillende natuurrampen weergeeft. Opvallend is dat data over hevige neerslag, overstromingen en branden ontbreken. Sommige berichten concluderen dat er daarom geen toename van deze rampen is. Maar dat klopt niet. Door variaties in meetmethodes wereldwijd is het moeilijk om op globale schaal conclusies te trekken. Regionale cijfers die wél beschikbaar zijn, wijzen net op een toename van natuurbranden en overstromingen.

24 sep

Stress is niet de op één na grootste doodsoorzaak ter wereld, maar wel sterk gelinkt aan hart- en vaatziekten en kanker

factcheck

In een interview voor Humo zei Tom Waes dat stress de op één na grootste doodsoorzaak ter wereld is. Daarvoor is geen bewijs: de twee grootste doodsoorzaken zijn kanker en hart- en vaarziekten. Wel bestaat er een link tussen stress en die twee ziekten. Maar andere factoren, zoals onze levensstijl, zijn minstens even bepalend.

24 sep

Nee, nieuwe studie toont niet aan dat wonen in de buurt van windmolens zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen

factcheck

Volgens berichten op sociale media zou een nieuwe studie aantonen dat iedereen die binnen een straal van tien kilometer van windturbines woont ernstige gezondheidsproblemen kan verwachten. Dat klopt niet. De studie in kwestie onderzocht de effecten van windturbines op dieren en grondwater, niet op mensen. De inhoud en kwaliteit van de studie doen ook veel vragen rijzen.

29 aug

Geen sprake van toenemend ijs in Groenland dat scheepvaart verhindert

factcheck

In juli kon een cruiseschip enkele havens niet aandoen door de ijssituatie in Groenland. Een alternatieve blogsite ziet hierin een indicatie dat het ijs toeneemt en de Noordpool afkoelt. Dat klopt niet. Zowel het zee- als het landijs in Groenland neemt af. Sinds 2012 schommelen de temperaturen, met op sommige plekken een tijdelijke afkoeling. Maar dat wijst nog niet op het einde van de klimaatopwarming.

27 aug

Nee, stijging incidenten met bleekwater komt niet doordat mensen er van drinken

factcheck

Op de website van de Europese Commissie lezen we dat het Belgische antigifcentrum 15% meer meldingen van ongelukken met bleekwater kreeg. Dat zou komen door desinformatie die zegt dat bleekwater drinken een besmetting met het coronavirus zou genezen. Tijdens de eerste coronagolf was er inderdaad een forse stijging van het aantal incidenten met bleekwater. Maar dat komt omdat het product als desinfectiemiddel gebruikt werd om schoon te maken. Niet omdat mensen er bewust van dronken.

26 aug

Ja, de Belgische kust heeft een microklimaat

factcheck

Volgens de website van Plopsaland zou De Panne een bijzonder microklimaat hebben waardoor er meer zonneschijn is en minder kans op regen. Dat klopt: uit waarnemingen blijkt dat de Belgische kust koelere zomers heeft, zachtere winters, meer zonneschijn en minder neerslag. Enkele lokale effecten zorgen voor dit microklimaat.

10 aug

Nee, brakende atleten werden niet ziek door te zwemmen in de Seine

factcheck

Volgens verschillende berichten op social media zouden triatleten tijdens de Olympische Spelen ziek zijn geworden van het vervuilde rivierwater van de Seine. Maar de beelden van de overgevende atleten en de infectie van de Belgische triatleet Claire Michel lijken hier los van te staan. Het braken kwam door uitputting en Michel viel uit door een virusinfectie.

9 aug

Algerijnse boksster verwijst naar zichzelf als vrouw in interview

factcheck

Op social media gaan fragmenten uit een interview met de Algerijnse boksster Imane Khelif rond. De berichten beweren dat Khelif hierin naar haarzelf verwijst als man. Dat klopt niet. De berichten gebruiken verkeerde vertalingen uit het Arabisch. In het volledige interview wordt duidelijk dat Khelif herhaaldelijk naar zichzelf verwijst als vrouw.

31 jul

Elektromagnetische velden van elektrische auto's liggen binnen veilige limiet

factcheck

Inzittenden van elektrische voertuigen zouden langzaam vermoord worden door elektromagnetische stralingen. Dat beweert een gezondheidscoach in een video op Instagram. De video vergelijkt elektrische voertuigen zelfs met een microgolfoven die de inzittenden roostert. Elektrische wagens produceren elektromagnetische velden, maar die zijn niet te vergelijken met een microgolfoven. Wetenschappelijk onderzoekt toont aan dat elektrische wagens de blootstellingslimieten niet overschrijden en inzittenden zich dus geen zorgen hoeven te maken.

26 jul

Klimaatwetenschappers houden rekening met verstedelijking bij het meten van globale temperaturen

factcheck

Door het hitte-eilandeffect kan het in steden enkele graden warmer zijn dan in plattelandsgebieden. Volgens een YouTube-documentaire zouden de globale temperatuurmetingen daarom niet correct zijn. Dat klopt niet. Weerstations die de globale temperatuur meten, hangen meestal in open plekken zoals parken waardoor het effect miniem is. Om rekening te houden met zaken als verstedelijking worden temperatuurmetingen gecorrigeerd.

19 jul

Naar schatting 1 op 100 mannen kampt met pedofiele gevoelens, over vrouwen minder geweten

factcheck

Volgens de zomercampagne van Stop It Now! Vlaanderen worstelt 1 op 100 personen met seksuele gevoelens voor minderjarigen. Het klopt dat ongeveer 1% van de mannelijke bevolking voldoet aan de criteria voor pedofilie. Maar dit mag je niet gelijkstellen met gevoelens voor minderjarigen. Dat percentage ligt waarschijnlijk nog hoger.