2 okt

Orkanen komen niet vaker voor door klimaatverandering, maar zijn wel intenser

factcheck

In een TikTok-video beweert Lucy Biggers dat klimaatopwarming geen effect heeft op de omvang en frequentie van orkanen. Er zullen inderdaad niet meer orkanen voorkomen, maar ze zullen wel intenser zijn.

30 sep

Geen bewijs dat COVID-19-vaccinatie kans op infectie verhoogt

factcheck

Op sociale media circuleert de bewering dat mensen die voor een eerste besmetting gevaccineerd zijn, zeven tot veertien keer meer kans zouden hebben op een zogenaamde 'doorbraakinfectie'. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt daar echter totaal geen bewijs te zijn dat vaccinatie het risico op infectie verhoogt. Integendeel, COVID-19-vaccins beschermen aantoonbaar tegen ernstige ziekte en overlijden.

19 sep

Van diefstal tot drugs: verhalen over voedselbedeling in Gaza lastig te verifiëren

explainer

Op sociale media circuleerden afgelopen maanden verschillende verhalen over voedselbedeling in Gaza. Video’s zouden aantonen dat Hamas voedsel van Palestijnse burgers steelt. Ander beeldmateriaal zou drugspillen tonen die via de Israëlische voedselbedeling Gaza binnen komen. Maar door een gebrek aan onafhankelijke waarnemers is het haast onmogelijk om claims over beeldmateriaal uit Gaza te verifiëren.

8 aug

Vergelijking graanproducten met suikerklontjes gaat mank

factcheck

Een influencer waarschuwt voor suiker in graanproducten: zo zou het eten van twee sneetjes brood gelijk staan aan tien suikerklontjes. Dat klopt niet. De hoeveelheden zijn overdreven. Bovendien neemt je lichaam suikers uit brood anders op en zijn ze voedzamer dan bij suikerklontjes.

31 jul

Geen wetenschappelijk bewijs dat lokale honing helpt tegen hooikoorts

factcheck

Verschillende filmpjes op TikTok beweren dat hooikoortsklachten afnemen bij het eten van lokale honing, maar hiervoor is geen wetenschappelijk bewijs gevonden.

30 jul

Nee, een eliminatiedieet doet ADHD-symptomen niet verdwijnen

factcheck

Een Amerikaanse influencer beweert dat een recente studie zou aantonen dat een eliminatiedieet bij kinderen met ADHD helpt om hun symptomen te laten verdwijnen. Dat klopt niet. De studie in kwestie bewijst niet dat ADHD een omkeerbare ontwikkelingsstoornis is. Uit nieuw onderzoek blijkt overigens dat een gezond dieet en de toediening van gebruikelijke zorg beter uit de bus komen dan een eliminatiedieet.

23 jul

Video toont Koerdische feestviering, geen steunbetuiging voor Israël of protest tegen Iran

factcheck

Een video van dansende mensen wordt online gedeeld met de bewering dat het zou gaan om Koerdische vrouwen die zich protesteren tegen de hijabregels in Iran en steun uitspreken voor Israël. Maar de tekst die aan de video is toegevoegd, klopt niet. De originele video dateert van maart en bevat geen politieke teksten over Iran of Israël. In werkelijkheid tonen de beelden een traditionele dans ter viering van het Norouz-feest, het Perzische nieuwjaar.

14 jul

Temperatuurverschillen bewijzen niet dat de aarde plat is

factcheck

Volgens een Instagramvideo zouden wetenschappers ons voorliegen over de vorm van de aarde. De temperatuurverschillen op aarde zouden aantonen dat onze planeet plat is. Maar het verschil van temperatuur op Antarctica en de evenaar toont net aan dat de zon niet overal in dezelfde hoek op het aardoppervlak valt omdat de aarde afgerond is.

14 jul

Nee, straling microgolfoven doet voedingsstoffen niet verdwijnen

factcheck

Op Instagram beweren influencers dat de elektromagnetische straling van een microgolven nefast is voor de nutriënten in ons voedsel. Maar die straling is op zich niet schadelijk. Typisch zorgt deze straling voor sneller opwarmen en zo kunnen er zelfs minder voedingsstoffen verloren gaan.

10 jul

Filmpje toont geen slavenmarkt in Syrië, maar kunstperformance uit Irak

factcheck

Een account op Instagram verspreidt filmpjes waarin Syrische vrouwen van minderheden zouden verkocht worden op slavenmarkten en stokslagen krijgen. Dit zou gebeuren onder het toeziend oog van de nieuwe regering. De beelden komen echter niet uit Syrië. Het gaat respectievelijk om een kunstvoorstelling in Irak en gemonteerde beelden uit Afghanistan.

26 jun

Nee, de nieuwe NAVO-norm leidt niet automatisch tot een begrotingstekort van 60 miljard euro

factcheck

De Franstalige PS waarschuwt dat de nieuwe NAVO-norm, 5 procent van het bbp, het Belgische begrotingstekort in 2029 zou doen oplopen tot meer dan 60 miljard euro. Die berekening klopt in theorie, maar is gebaseerd op onzekere vooruitzichten en houdt geen rekening met mogelijke besparingen of beleidsaanpassingen. Bovendien is slechts 3,5 procent van het bbp bedoeld voor nieuwe militaire investeringen, niet de volle vijf.

25 jun

Wat houdt de nieuwe 5 procent richtlijn voor NAVO-landen in?

explainer

Hoewel de NAVO-top in Vilnius van 2023 de 2%-norm voor defensie-uitgaven nadrukkelijk bevestigde en verder aanscherpte, werd pas op de top in Den Haag in 2025 een wezenlijke verhoging van die doelstelling doorgevoerd. De invoering van de nieuwe 5%-richtlijn werd bekrachtigd. Maar landen kunnen allerhande uitgaven als ‘defensiegerelateerd’ bestempelen om zo via de 1,5%-regel te voldoen aan de 5%-norm.

25 jun

Waarom mengt de NAVO zich in Oekraïne?

explainer

Op sociale media klinkt de kritische vraag: "Waarom mengen we ons in de oorlog in Oekraïne, dat geen NAVO-lid is?" Onze explainer legt uit dat hoewel de NAVO als alliantie niet direct militair ingrijpt, de miljardensteun van lidstaten essentieel is. De oorlog in Oekraïne, een strategisch partnerland en buffer, wordt namelijk gezien als een bedreiging voor de Euro-Atlantische veiligheid.

24 jun

Ja, er is technologie in de ruimte die als wapen gebruikt kan worden

factcheck

Hoewel het internationaal ruimterecht het gebruik van militaire wapens in de ruimte verbiedt, maken juridische hiaten het mogelijk voor landen om toch offensieve systemen in te zetten. Op sociale media wordt gewaarschuwd voor nieuwe wapens die de ruimteoorlog zouden hertekenen, met enkele onheilspellende voorbeelden. Hoewel sommige systemen voorlopig sciencefiction lijken, bevinden zich toch al talloze objecten in een baan om de aarde die militair inzetbaar zijn of kunnen worden.