Op 7 januari kondigde Mark Zuckerberg aan om de samenwerking tussen Meta en factcheckers in de Verenigde Staten stop te zetten. Het is afwachten of het bedrijf ook in Europa de samenwerking zal uitdoven. De beslissing en de manier waarop die werd gecommuniceerd, doet heel wat stof opwaaien.
Bij de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen van 7 juli haalden de partijen die zich verenigden als het Nouveau Front Populair verassend de meeste zetels, terwijl de partij Rassemblement National de derde grootste werd. Enkele alternatieve websites beweren dat de verkiezingen vervalst zijn, omdat verschillende Belgische media op verkiezingsavond meldden dat Rassemblement National als winnaar uit de bus kwam. Maar de exitpolls waar Belgische media naar verwezen, zijn terug te brengen tot voorspellingen die dateren van vóór de verkiezinsdag. Ze komen niet overeen met de berekeningen die studiebureaus later op de avond publiceerden, die wel degelijk in lijn lagen met de uiteindelijke resultaten.
Op boerenprotesten en op social media gaat een poster rond met percentages over de toe- en afname van de stikstofuitstoot voor vier sectoren. In de luchtvaart, wegtransport en bij huishoudens zou die uitstoot sterk gestegen zijn, terwijl er voor de veeteelt net een daling is. Het klopt dat de landbouwsector voor een afname van de stikstofuitstoot zorgde, maar ook in andere sectoren was een daling merkbaar. De veeteelt blijft bovendien verantwoordelijk voor het grootste deel van de totale uitstoot.
factcheck.vlaanderen neemt deel aan FactCRICIS (European Fact-Checking Response in Climate Crises), een project van het European Fact-Checking Standards Network.
In de Vlaamse media duiken verschillende cijfers op over het aantal jongeren dat dit jaar voor het eerst kan gaan stemmen. Zo heeft Het Nieuwsblad het over 608.000 Vlaamse first voters bij de federale en regionale verkiezingen. Dat klopt niet. Het werkelijke aantal ligt rond de 320.000.
De afgelopen weken gingen nieuwsberichten over gekapte bomen in Genk en een middelbare school in Henegouwen plots viraal in Oost-Europa. Facebookberichten in het Bulgaars en Georgisch vervalsten lokaal nieuws uit België om zonnepanelen en vaccins in diskrediet te brengen.
Volgens een artikel van VRT NWS toont het onderzoek De Stemming aan dat de ontevredenheid met het beleid groter is 'dan ooit'. Maar uit de vier metingen van het onderzoek blijkt dat dit niet het geval is voor elk beleidsniveau. De Stemming startte in 2020. Bevragingen die al langer lopen, wijzen erop dat er in het verleden periodes waren waarbij de tevredenheid lager lag.
In een interview met De Tijd stelt voedingswetenschapper Louise Fresco dat voor een plantaardig dieet "ongeveer een kwart meer landbouwgrond nodig is". Het cijfer is gebaseerd op een vergelijking in de hoeveelheid akkerland tussen een plantaardig dieet en een scenario met minder dierlijke consumptie. Maar akkerbouw is slechts een deel van de totale landbouwgrond. Kijkende naar het volledige grondgebruik, zorgt een plantaardig dieet voor ongeveer de helft minder landbouwgrond.
Online gaat een kaart van Europa zonder Duitsland rond. Het zou een plan van geallieerden tonen om Duitsland na WOII te herverdelen. Dat klopt niet. De kaart werd in 2004 ontworpen voor een satirisch artikel van een Duits tijdschrift. Het heeft niets met plannen van geallieerden te maken.
“Vertrouwelijke Pfizer documenten onthullen dat COVID vaccinatie gaat leiden tot massale ontvolking,” zo klinkt de titel van een blog die in oktober viraal ging op Twitter. Het doet uitschijnen alsof nieuwe informatie over het Pfizervaccin is vrijgegeven. Maar bij nader inzien gaat het om een kopie van een artikel uit juni. De zogenaamde ‘onthulde’ documenten dateren dan weer van 2021. Het illustreert hoe complotsites al maanden desinformatie over vaccins recycleren onder het mom van fictieve onthullingen.
Een Nederlandse blogsite beweert dat de politie in het Verenigd Koninkrijk een vaccinatiecentrum sloot na het ontvangen van bewijsmateriaal met de "misdaden van de medewerkers van het centrum". Maar de Britse politie sloot geen vaccinatiecentrum. Een centrum in Bristol sloot op vraag van het zorgpersoneel een halve dag door overlast van een protest. De eerstvolgende openingsdag was het centrum opnieuw aan het werk.
Professor psychologie Mattias Desmet was in september 2022 te gast bij de Amerikaanse podcast The Highwire. Hierin vertelde hij dat 'België het land is met het hoogste percentage van mensen met een depressie'. Dat klopt niet. Volgens verschillende schattingen staat België in de middenmoot.
Op sociale media gaat een screenshot van een oud artikel van de BBC rond. Daarin staat dat “bewijzen van BBC suggereren dat in Oekraïne gezonde pasgeborenen worden gedood om de internationale stamcellenmarkt te bevoorraden”. Het artikel is echt, maar levert geen bewijs voor de stelling. Wel wijst internationaal onderzoek erop dat in Oekraïne vroeger pasgeborenen werden weggehaald bij hun ouders voor illegale adoptie in het Westen. Maar dat is een ander verhaal.
Een filmpje waarin een oudere man slaat tegen een deur van een Italiaans ziekenhuis gaat rond op sociale media. Volgens sommigen wou de man wraak nemen op het ziekenhuis voor het coronavaccin dat hij kreeg. Het filmpje bevat echter geen aanwijzingen dat de man kwaad werd om een vaccin. In eerdere posts van het filmpje is hier dan ook geen sprake van. In werkelijkheid gaat het om een gewelddadig incident in de wachtruimte van een spoeddienst in Napels. Het ziekenhuis dat we zien, is bovendien geen vaccinatiecentrum.
Volgens verschillende media produceren Rusland en Oekraïne samen “een derde van de tarwe in de wereld”. Dit klopt niet. Uit statistieken van de Voedsel- en Landbouworganisatie blijkt dat de twee landen goed zijn voor 14,5% van de wereldwijd geproduceerde tarwe.
Op sociale media gaat een filmpje rond dat als bewijs zou dienen voor verkiezingsfraude in de presidentsverkiezingen in Frankrijk. Op het filmpje zien we een man die 3 stembrieven opent, waarbij het stembiljet van Marine Le Pen onderaan steeds een klein scheurtje bevat. Volgens het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken maakt het klein scheurtje het biljet niet ongeldig. Bovendien voorzien stembureaus steeds nieuwe biljetten voor het geval van schade. De man op het filmpje maakte hier gebruik van.
Via sociale media worden foto’s en video's van vernederde mensen uit Oekraïne gedeeld. Meestal zijn ze vastgebonden of - geplakt aan bomen of lantaarnpalen. Op heel wat video’s is te zien hoe Oekraïners ze slaan of hun kont ontbloten. De posters die de beelden delen, spreken vaak van collaborateurs, maar de video’s zelf noemen de slachtoffers plunderaars of saboteurs.
Een foto van een zogenaamd “uitgelekt” document van de Oekraïense regering gaat rond op verschillende websites en sociale media. Het toont een brief gericht aan de minister van gemeenschappen en gebiedsontwikkeling en beweert dat “meer dan 40% van het Oekraïens grondgebied veroverd is door het Russisch leger” en dat “meer dan 75% van het militaire potentieel aan Oekraïense strijdkrachten is vernietigd”. Verschillende aanwijzingen duiden er op dat de brief nep is: de datum, de handtekening en de inhoud van het document kloppen niet.
Rudi Vranckx deelde op 7 maart via twitter een foto van een moeder en haar twee kinderen die overleden door een mortierinslag nabij een evacuatiepunt in Irpin. Sommige reageerders dachten dat de foto in scène gezet was. Dat klopt niet. Uit verschillende andere foto’s blijkt de lichamelijke en materiële schade die de mortierinslag berokkende. Er is ook een video waarop de inslag te zien is. De identiteit van de slachtoffers en de rouwende vader is bekend.
Tijdens een interview met VTM Nieuws op 28 februari, stelde CD&V-voorzitter Joachim Coens dat “75% van de jongeren kampt met mentale problemen”.
De website StopWorldControl.com geeft een lijst met “bewijzen dat de pandemie gepland werd met een doel”. Dat doel zou een wereldwijd controleringsinstrument zijn door de politieke elite. De lijst werd overgenomen door verschillende junknieuwssites zoals Frontnieuws. De argumenten zouden “100% fact checked” zijn, maar ze sneuvelden ondertussen al bij verschillende erkende factcheck-organisaties. Dat hun argumenten gefactcheckt zijn, blijkt zowat de enige stelling die klopt.
Op 27 augustus verscheen in de krant De Tijd een open brief met als titel ‘Het huidige coronabeleid moet omgegooid worden’, waarin kritiek geuit wordt op het huidige coronabeleid in België. De brief is afkomstig van de groep Belgium Beyond COVID, een initiatief van professor Pierre-François Laterre en dokter Mélanie Dechamps van het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc van de UCL.
Een foto van een krantenartikel met als titel “Vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten” gaat rond op sociale media. Het artikel dateert uit 1989 en gaat over infectueuze bronchitis bij kippen, niet over COVID-19. Bovendien bevat het verkeerde informatie.
In een open brief aan Jan Jambon beweert radioloog Frank van Tussenbroek (UZ Brussel) dat de huidige voorzorgsmaatregelen niet-wetenschappelijk onderbouwd zijn en dus fel overdreven. Maar Dr. van Tussenbroeks claim dat de meeste Belgen al in contact zijn gekomen met het coronavirus en er immuun voor zijn, klopt niet.
Klopt het dat een wetenschappelijke studie aantoont dat menselijke cellen 5G-golven absorberen waardoor het coronavirus kan ontstaan, zoals we op verschillende websites kunnen lezen?
Volgens Vlaams parlementslid Lode Ceyssens (CD&V) vindt 20 procent van de Belgen dat autorijden met een glas op moet kunnen. Klopt dit?
Volgens berekeningen van Groen verdwijnt er dagelijks 7 hectare groen onder beton. Verschillende media berichtten hierover, maar klopt het ook?
Volgens federaal parlementslid Ellen Samyn (Vlaams Belang) groeit één op de tien kinderen op in armoede. Klopt dit?
Tijdens een actuele vraag van 13 mei over het nieuwe handelsakkoord tussen de EU en Mexico, stelde parlementslid Philippe Muyters (N-VA) in het Vlaams Parlement het volgende: “Een derde van de jobs in Vlaanderen hangt af van onze export.” Klopt dit cijfer?
De Standaard publiceerde op 8 september een artikel over het tekort aan vrijwilligers bij de Zelfmoordlijn. Daarin wordt beweerd dat Vlaanderen “het hoogste zelfmoordcijfer van West-Europa” heeft.
De Vlaamse meerderheidspartijen van Michel I zijn in hun verkiezingsprogramma’s positief over het aantal jobs die er zijn bijgekomen tijdens het ambt van haar regering . N-VA beweert in haar partijprogramma dat er meer dan 200.000 jobs extra zijn sinds oktober 2014. Open Vld gaat iets verder en zegt , net als Charles Michel in een recent interview met RTL , dat het er meer dan 250.000 zijn. De strafste bewering over het aantal bijgekomen jobs vinden we bij CD&V .