explainer

Hoewel de NAVO-top in Vilnius van 2023 de 2%-norm voor defensie-uitgaven nadrukkelijk bevestigde en verder aanscherpte, werd pas op de top in Den Haag in 2025 een wezenlijke verhoging van die doelstelling doorgevoerd. De invoering van de nieuwe 5%-richtlijn werd bekrachtigd. Maar landen kunnen allerhande uitgaven als ‘defensiegerelateerd’ bestempelen om zo via de 1,5%-regel te voldoen aan de 5%-norm.

explainer

Op sociale media klinkt de kritische vraag: "Waarom mengen we ons in de oorlog in Oekraïne, dat geen NAVO-lid is?" Onze explainer legt uit dat hoewel de NAVO als alliantie niet direct militair ingrijpt, de miljardensteun van lidstaten essentieel is. De oorlog in Oekraïne, een strategisch partnerland en buffer, wordt namelijk gezien als een bedreiging voor de Euro-Atlantische veiligheid.

explainer

Af en toe verschijnen er berichten over nieuwe sneeuwrecords in Europa. Toch is dat lang niet altijd goed nieuws voor fervente wintersportliefhebbers. De algemene trend toont namelijk aan dat de klimaatverandering een enorme impact heeft op de witte bergtoppen. Deze explainer legt uit wat de gevolgen zijn en welke toekomstperspectieven skigebieden nog hebben.

explainer

Na de val van het Assad-regime in Syrië duiken verschillende filmpjes rond op X waarop een stoet militairen met geheven IS-vlaggen te zien is. Wat is het verhaal achter de beelden?

explainer

Geo-engineering, cloud seeding of weermodificatie, het zijn termen die op sociale media vaak onterecht opduiken wanneer gebieden getroffen worden door hevig noodweer of intense neerslag. Wat houden die termen nu precies in? Deze explainer legt het uit.

explainer

'2024 is nu al het natste jaar ooit in België,’ zegt het KMI. In andere delen van Europa waren er de afgelopen maanden zware overstromingen, met veel schade en soms zelfs doden als gevolg. Door klimaatverandering worden overstromingen erger. Maar hoe kan dat? Het regende toch ook al voordat er klimaatverandering was? In deze explainer lees je hoe klimaatverandering een impact heeft op overstromingsgevaar en welke risico’s er zijn voor België.

explainer

Sommige luchtvaartmaatschappijen bieden de mogelijkheid om de individuele uitgestoten CO₂ van je vlucht te compenseren door een extra bedrag te betalen. Maar de vrijwillige bijdragen van passagiers zijn niet voldoende. Koolstofcompensaties die naar bosbouw- en -beschermingsprojecten gaan, vertonen enkele gebreken. Volgens experten zijn er betere alternatieven, zoals investeren in biobrandstof.

explainer

Infectieziekten zoals Covid19 kunnen een negatief effect hebben op ons hart en onze bloedvaten. Dat kan soms ernstige gevolgen hebben. Anderzijds kunnen coronavaccins zeldzaam ook ongewenste bijwerkingen hebben met een weerslag op ons hart. Op sociale media en in nieuwsberichten verschijnen regelmatig termen als hartfalen, -aanval, -stilstand en myocarditis, maar wat betekent dat precies? Deze explainer legt het uit.

explainer

De afgelopen weken gingen nieuwsberichten over gekapte bomen in Genk en een middelbare school in Henegouwen plots viraal in Oost-Europa. Facebookberichten in het Bulgaars en Georgisch vervalsten lokaal nieuws uit België om zonnepanelen en vaccins in diskrediet te brengen.

explainer

Op sociale media worden we om de oren geslagen met allerlei wetenschappelijk klinkende beweringen, vaak gepaard met een studie of publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift. Het is niet altijd eenvoudig om zelf de betrouwbaarheid van die studies in te schatten. Zeker niet als het om een complex onderwerp gaat. Hier vind je zeven eenvoudige tips en tools die een goede lakmoesproef kunnen zijn.

explainer

“Vertrouwelijke Pfizer documenten onthullen dat COVID vaccinatie gaat leiden tot massale ontvolking,” zo klinkt de titel van een blog die in oktober viraal ging op Twitter. Het doet uitschijnen alsof nieuwe informatie over het Pfizervaccin is vrijgegeven. Maar bij nader inzien gaat het om een kopie van een artikel uit juni. De zogenaamde ‘onthulde’ documenten dateren dan weer van 2021. Het illustreert hoe complotsites al maanden desinformatie over vaccins recycleren onder het mom van fictieve onthullingen.

explainer

Alternatieve blog- en opiniesites linken nieuwe of opnieuw opkomende ziektes steevast aan bijwerkingen van de coronavaccins. Dat klopt niet: een toename in uitbraken van infectieziekten werd al jaren geleden voorspeld als gevolg van onder andere klimaatverandering, dalende biodiversiteit en een toenemende wereldbevolking. Die toename heeft echter een complexe achtergrond en wordt door verschillende factoren beïnvloed.

explainer

Het staat vast dat coronavaccins zorgen voor minder doden en zieken, maar het is nog onduidelijkheid in welke mate het ook de verspreiding van het virus kan inperken. Zelfs wetenschappelijk onderzoek is niet altijd eenduidig over het effect van de vaccins op besmettingen. Wat weten we op dit moment?

explainer

Vaccins die op de markt komen worden op voorhand getest op bijwerkingen. Erg zeldzame bijwerkingen kunnen echter aan die controle ontsnappen. Daarom volgen verschillende instanties vaccins ook nog op wanneer ze al algemeen verkrijgbaar zijn. Iedereen die een vermoedelijke bijwerking ervaart na een vaccinatie, kan die melden. Dat een probleem gemeld wordt, betekent echter niet noodzakelijk dat het om een echte bijwerking van een vaccin gaat. Factcheck.Vlaanderen beantwoordt enkele vragen over (meldpunten voor) vermoedelijke bijwerkingen.

explainer

Overal in Europa zijn er mensen gestorven aan COVID-19. Maar in sommige landen waren er nauwelijks meer doden dan in een normaal jaar. Dat was bijvoorbeeld zo in Denemarken, terwijl er in België in 2020 veel meer doden gevallen zijn dan je statistisch zou verwachten. Hoe komt dat eigenlijk?

explainer

Sinds het begin van de coronapandemie zijn onderzoekers bezig geweest met het ontwikkelen van behandelingen en vaccins tegen COVID-19. Dat heeft intussen geleid tot goed werkzame en veilige vaccins. Alleen werpt de zoektocht naar behandelingen weinig vruchten af. Hoe komt dat? Welke behandelingen werken, en welke niet? Wij zetten in deze explainer even de belangrijkste reeds gekende behandelingen op een rij.

explainer

“De coronamaatregelen zijn “ongrondwettig” klinkt het wel eens. Of “illegaal”. Viruswaanzin zegt het met veel aplomb op zijn website. En er zijn toch rechters die daar uitspraken over gedaan hebben, nee? Toch niet. De coronamaatregelen zijn zeker niet alledaags, maar de grondwet laat het op zich wel toe. Waar gaat de discussie dan over?

explainer

Verschillende wetenschappers buigen zich al jaren over de vraag of we in de winter vitamine D-supplementen zouden moeten nemen. In het algemeen bestaat er een consensus dat een grote hoeveelheid mensen een te lage vitamine D-opname hebben en te weinig aan zonlicht worden blootgesteld. Om die reden zouden we supplementen moeten nemen om vitamine D-deficiëntie – en de bijhorende gezondheidsproblemen – te voorkomen. Klopt dat? Moeten we allemaal massaal naar de apotheker hollen? Of verdient die stelling toch wat nuancering?

explainer

Iedereen heeft het weleens gehoord: hardlopen zou roofbouw plegen op de knieën. Hoewel er al verschillende artikels aan werden gewijd, blijven misverstanden bestaan over de impact van lopen.

explainer

Het coronavaccin van AstraZeneca was de afgelopen weken niet uit het nieuws weg te slaan na meldingen van bloedklonters bij gevaccineerde mensen. Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) heeft in een persbericht laten weten dat de voordelen van het AstraZeneca-vaccin opwegen tegen de nadelen. Het vaccin is nog steeds effectief in de bestrijding tegen COVID-19, maar het EMA blijft de situatie verder opvolgen. Wij zetten in deze explainer nog even alle feiten op een rij.

explainer

Ondanks een nieuwe stijging in de coronacijfers, versoepelde de federale regering op 23 september de coronamaatregelen. Tien experten reageerden hierop met een blogpost om aan te tonen dat strengere regels zoals die in Antwerpen vorige zomer nu opnieuw nodig zijn. Het Overlegcomité van 6 oktober van de verschillende regeringen in België lijkt met een aantal verstrengde maatregelen deze redenering te volgen.

explainer

Dat heel wat Amerikanen nog steeds verontwaardigd zijn over politiegeweld, is wel duidelijk. Maanden na de gewelddadige dood op 25 mei van George Floyd trekken honderden tot duizenden nog de straat op. Tegen het racisme, maar ook tegen geweld. De arm der wet is verantwoordelijk voor een duizendtal doden per jaar. Is de politie in de VS werkelijk zoveel dodelijker dan in andere landen?

explainer

Een vijfde van de Belgen draagt een wearable. Ook het aanbod van fitnessapps wordt steeds zichtbaarder. Heeft die technologie werkelijk nut?

explainer

Zweden pakt de huidige coronacrisis anders aan dan België. In Zweden zijn bijvoorbeeld bars en restaurants gewoon open, maar het is niet zo dat de overheid daar geen enkele maatregel neemt. Grote manifestaties zijn er net zo goed verboden en er wordt ook gevraagd om anderhalve meter afstand te houden. Het verhaal is dus iets genuanceerder. Maar welke aanpak is beter? We zetten enkele cijfers op een rijtje.

explainer

Op sociale media circuleert een artikel dat beweert dat de huidige lockdown geen verschil maakt. Het zou beter zijn om het virus gewoon zijn gang te laten gaan en te mikken op groepsimmuniteit. Alleen, de argumenten in het artikel kloppen niet.

explainer

Lang werd lood gebruikt in waterleidingen. Het zware metaal is sterk en buigzaam tegelijk. Na 1970 bleek dat lood giftig is. Sindsdien zijn nog niet alle leidingen vervangen. Hoe schadelijk is drinkwater uit zo’n leiding dan?

explainer

Omtrent de huidige coronacrisis wordt massaal nepnieuws verspreid via social media. We voerden een kwantitatieve analyse uit aan de hand van Twitterdata en zetten deze af tegen de wetenschappelijke literatuur.

explainer

Het vaccin tegen het humaan papillomavirus, Gardasil 9, is opgenomen in het vaccinatieprogramma van de Vlaamse overheid. Sommigen beweren dat het ernstige gevolgen kan hebben, waaronder hartaanvallen, beroertes en zelfs sterfte. Klopt dat?

explainer

De voorbije weken circuleerden er op sociale media allerlei berichten en posts over zogezegde hulpmiddelen om jezelf te beschermen tegen het coronavirus COVID-19. Bijna al deze hulpmiddelen werden al door journalistieke media en wetenschappelijke bronnen ontkracht. Factcheck.Vlaanderen maakt een overzicht.

explainer

‘Je mag voortaan minder slim zijn om agent te worden’. Dat kopte PNWS op 12 februari, nadat De Standaard bekendmaakte dat de selectie en de opleiding van politierekruten versoepeld zouden worden, en dat ook de top van de politie meer macht krijgt om kandidaten te delibereren. Hoe zit dat precies ?

explainer

Gendergelijkheid kan onmogelijk aan één historische periode worden toegeschreven.

explainer

explainer

Alle partijen hebben aandacht voor dieren in hun programma, maar de accenten liggen anders

explainer

Als je asielaanvraag wordt geweigerd, kan je dan gewoon een nieuwe indienen? Het antwoord op die vraag is ja .

explainer

explainer

explainer

Soms kunnen gletsjers tijdelijk weer wat groeien, ondanks de wereldwijde opwarming van het klimaat.

explainer

explainer

explainer