factcheck

Op 5 juni ging Kamerlid Francesca Van Belleghem (Vlaams Belang) in debat met Anneleen Van Bossuyt, minister van Asiel en Migratie (N-VA). Ze stelde daarbij: “Nederland heeft drie keer minder asielzoekers dan België.” Die uitspraak klopt enkel als we kijken naar het aantal eerste asielaanvragen in de eerste maanden van 2025. Als we de cijfers over een periode van vijf jaar bekijken, blijkt dat België gemiddeld een derde meer asielzoekers per inwoner telt dan Nederland.

factcheck

In een TikTok-video beweert Lucy Biggers dat klimaatopwarming geen effect heeft op de omvang en frequentie van orkanen. Er zullen inderdaad niet meer orkanen voorkomen, maar ze zullen wel intenser zijn.

factcheck

Op sociale media circuleert de bewering dat mensen die voor een eerste besmetting gevaccineerd zijn, zeven tot veertien keer meer kans zouden hebben op een zogenaamde 'doorbraakinfectie'. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt daar echter totaal geen bewijs te zijn dat vaccinatie het risico op infectie verhoogt. Integendeel, COVID-19-vaccins beschermen aantoonbaar tegen ernstige ziekte en overlijden.

factcheck

Een influencer waarschuwt voor suiker in graanproducten: zo zou het eten van twee sneetjes brood gelijk staan aan tien suikerklontjes. Dat klopt niet. De hoeveelheden zijn overdreven. Bovendien neemt je lichaam suikers uit brood anders op en zijn ze voedzamer dan bij suikerklontjes.

factcheck

Verschillende filmpjes op TikTok beweren dat hooikoortsklachten afnemen bij het eten van lokale honing, maar hiervoor is geen wetenschappelijk bewijs gevonden.

factcheck

Een Amerikaanse influencer beweert dat een recente studie zou aantonen dat een eliminatiedieet bij kinderen met ADHD helpt om hun symptomen te laten verdwijnen. Dat klopt niet. De studie in kwestie bewijst niet dat ADHD een omkeerbare ontwikkelingsstoornis is. Uit nieuw onderzoek blijkt overigens dat een gezond dieet en de toediening van gebruikelijke zorg beter uit de bus komen dan een eliminatiedieet.

factcheck

Een video van dansende mensen wordt online gedeeld met de bewering dat het zou gaan om Koerdische vrouwen die zich protesteren tegen de hijabregels in Iran en steun uitspreken voor Israël. Maar de tekst die aan de video is toegevoegd, klopt niet. De originele video dateert van maart en bevat geen politieke teksten over Iran of Israël. In werkelijkheid tonen de beelden een traditionele dans ter viering van het Norouz-feest, het Perzische nieuwjaar.

factcheck

Volgens een Instagramvideo zouden wetenschappers ons voorliegen over de vorm van de aarde. De temperatuurverschillen op aarde zouden aantonen dat onze planeet plat is. Maar het verschil van temperatuur op Antarctica en de evenaar toont net aan dat de zon niet overal in dezelfde hoek op het aardoppervlak valt omdat de aarde afgerond is.

factcheck

Op Instagram beweren influencers dat de elektromagnetische straling van een microgolven nefast is voor de nutriënten in ons voedsel. Maar die straling is op zich niet schadelijk. Typisch zorgt deze straling voor sneller opwarmen en zo kunnen er zelfs minder voedingsstoffen verloren gaan.

factcheck

Een account op Instagram verspreidt filmpjes waarin Syrische vrouwen van minderheden zouden verkocht worden op slavenmarkten en stokslagen krijgen. Dit zou gebeuren onder het toeziend oog van de nieuwe regering. De beelden komen echter niet uit Syrië. Het gaat respectievelijk om een kunstvoorstelling in Irak en gemonteerde beelden uit Afghanistan.

factcheck

De Franstalige PS waarschuwt dat de nieuwe NAVO-norm, 5 procent van het bbp, het Belgische begrotingstekort in 2029 zou doen oplopen tot meer dan 60 miljard euro. Die berekening klopt in theorie, maar is gebaseerd op onzekere vooruitzichten en houdt geen rekening met mogelijke besparingen of beleidsaanpassingen. Bovendien is slechts 3,5 procent van het bbp bedoeld voor nieuwe militaire investeringen, niet de volle vijf.

factcheck

Hoewel het internationaal ruimterecht het gebruik van militaire wapens in de ruimte verbiedt, maken juridische hiaten het mogelijk voor landen om toch offensieve systemen in te zetten. Op sociale media wordt gewaarschuwd voor nieuwe wapens die de ruimteoorlog zouden hertekenen, met enkele onheilspellende voorbeelden. Hoewel sommige systemen voorlopig sciencefiction lijken, bevinden zich toch al talloze objecten in een baan om de aarde die militair inzetbaar zijn of kunnen worden.

factcheck

Online circuleren beweringen dat de oorlog zich van de aarde naar de ruimte verplaatst en dat de NAVO zich op een ruimteoorlog voorbereidt. Hoewel de NAVO de ruimte sinds 2019 als militair domein erkent, hanteert ze een defensieve benadering. Officieel zijn er geen wapens in de ruimte, al valt dat niet volledig uit te sluiten.

factcheck

Op sociale media wordt beweerd dat Japan in 1994 stopte met het vaccineren van jonge kinderen, wat zou hebben geleid tot een daling van de zuigelingensterfte. Dit klopt niet. Het vaccinatieprogramma werd nooit stopgezet, vanaf 1994 was vaccineren gewoon niet langer verplicht. De daling in sterftecijfers was al langer gaande en werd juist gestimuleerd door vaccinaties en verbeterde gezondheidszorg.

factcheck

Een TikTok-video beweert dat een uur floaten gelijkstaat aan vijf uur slaap. Maar daar is geen bewijs voor. Hoewel floaten kan helpen om beter in slaap te vallen, toont wetenschappelijk onderzoek niet aan dat het gelijkwaardig is aan uren slaap.

factcheck

In een post op sociale media wordt het aantal moskeeën in Duitsland vergeleken met het aantal kerken in Saudi-Arabië. Hoewel de cijfers in de post correct zijn, valt er nuance te plaatsen bij de kaart die als illustratie wordt gedeeld.

factcheck

Een bericht op sociale media suggereert een tegenstrijdigheid in de klimaatwetenschap door te verwijzen naar een artikel uit 1971 waarin een NASA-wetenschapper waarschuwde voor een mogelijke nieuwe ijstijd. Dit was een wiskundige hypothese waarop de wetenschapper enkele jaren later terug kwam. Rond 1970 stond de klimaatwetenschap nog in haar kinderschoenen en was het langetermijneffect van bepaalde stoffen nog onduidelijk. Door jaren onderzoek is er nu een duidelijke wetenschappelijke consensus over de impact van broeikasgassen.

factcheck

Op Facebook stelt Vlaams minister van Onderwijs, Justitie en Werk Zuhal Demir het recidivistenprobleem in België aan de kaak. 70 procent van wie nu in de gevangenis zit, zou daar later opnieuw terechtkomen. Uit onderzoek blijkt dat 70 procent van de gedetineerden na hun straf opnieuw in contact kwam met het gerecht. Maar dat wil niet zeggen dat ze ook terug in de gevangenis belandden.

factcheck

Op sociale media gaat een foto van een krantenartikel rond waarin staat dat Minister voor Volksgezondheid Frank Vandenbroucke zich niet zou hebben laten vaccineren tegen Covid19. Dat klopt niet: het artikel is nep. Vandebroucke heeft deze uitspraak niet gedaan.

factcheck

Volgens Oskar Seuntjens (Vooruit) maken jongeren gemiddeld op 8 jaar een eerste account aan op sociale media. Dat klopt niet. Rapporten over mediagebruik bij jongeren in Vlaanderen geven aan dat de gemiddelde leeftijd eerder rond 10 à 12 jaar ligt.

factcheck

Volgens professor Kees de Lange hebben we het punt bereikt waarop extra CO₂ eigenlijk niet meer bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Maar hij krijgt voor die stelling weinig steun bij klimaatwetenschappers die we contacteerden. Op zichzelf is het wel degelijk denkbaar dat er ooit een punt komt waarop extra CO₂ nog nauwelijks verschil maakt. Maar klimaatwetenschappers denken dat we dat punt pas bereiken als er 4000 parts per million CO₂ in de atmosfeer zitten, terwijl we vandaag rond de 500 ppm zitten.

factcheck

Volgens een video op instagram kun je hersenschade oplopen via het fluoride in je tandpasta omdat daar aluminium in zit. Dat klopt niet. Het fluoride in tandpasta bevat geen aluminium en de theorie dat je van aluminium geheugenstoornissen zou krijgen werd al eerder weerlegd door wetenschappers.

factcheck

Online worden planten vaak als geneeskrachtig voorgesteld. Zo prijst een TikTok-video de plant fenegriek als wondermiddel voor vrouwen. Maar daarvoor bestaat geen wetenschappelijk bewijs. Ook het principe 'baat het niet, dan schaadt het niet' gaat niet op, want ondanks dat fenegriek in het algemeen als veilig wordt beschouwd, wordt het door bijwerkingen afgeraden voor bijvoorbeeld zwangere vrouwen.

factcheck

Volgens een Instagrambericht bevat een snee brood meer koper dan de hoeveelheid die een koperspiraal dagelijks afscheidt. Dat klopt. In het algemeen krijg je meer koper binnen via voeding dan door een spiraal. Bovendien komt het koper van een spiraal niet terecht in de bloedbaan, waardoor het weinig impact heeft op het totale kopergehalte van je lichaam. Maar ook bij voeding hoeven gezonde mensen zich geen zorgen te maken voor een kopervergiftiging.

factcheck

Volgens een YouTuber verstoren deodorants met parabenen en aluminium je hormonen. Maar daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. Aluminiumzouten in deodorants zijn geen hormoonverstoorders. Sommige parabenen hebben wel een zwakke hormonale werking, maar bij normaal gebruik zijn geen schadelijke effecten aangetoond. Deodorants moeten voldoen aan Europese veiligheidsregels en zijn bij normaal gebruik veilig.

factcheck

Volgens een Instagram video kan je beha borstkanker veroorzaken door je lymfedrainage te blokkeren en door de chemische stoffen die ze bevat. Een beha dragen heeft geen invloed op je lymfen, bevestigen experten. PFAS en BPA kunnen inderdaad aanwezig zijn in sportbeha’s. Maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat je borstkanker kunt krijgen door huidopname via een beha.

factcheck

Volgens verschillende blogsites zou een nieuwe studie aantonen dat gevaccineerde kinderen 170% meer kans hebben om gediagnosticeerd te worden met autisme. Dat klopt niet. Het onderzoek toont verschillende methodologische tekortkomingen en werd dan ook niet gepubliceerd in een tijdschrift dat voldoet aan wetenschappelijke kwaliteitseisen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er geen verband bestaat tussen vaccins en autisme.

factcheck

In een Facebookpost stelde de nieuwe minister van Defensie, Theo Francken (N-VA), dat “ons Belgisch defensiebudget daalt, zelfs in oorlogstijd”. Maar dat klopt niet. Volgens de NAVO gaven we in 2024 1,30% van ons BBP uit aan defensie. Dit bedrag stijgt, ook begin 2025.

factcheck

Een foto van twee soldaten in Oekraïne met een spandoek waarop de Amerikaanse vicepresident ironisch wordt bedankt, doet de ronde op sociale media. De foto wordt gezien als een voorbeeld van het Oekraïense gevoel voor humor, dat ook in tijden van oorlog overeind zou blijven. Het spandoek op de foto is echter bewerkt. De originele foto is al een jaar oud. Daarop houden twee Russische soldaten een vlag vast.

factcheck

Een Nederlandse opiniewebsite beweert dat windenergie koeien doodt door zwerfstroom. Via aardpennen zouden windmolens overtollig stroom in de grond lozen. Dat klopt niet. Koeien kunnen last hebben van zwerfstroom, maar dit komt niet door windmolens. Zwerfstroom ontstaat vooral door stroomfouten, zoals slecht geïsoleerde of beschadigde elektriciteitskabels.

factcheck

“Moslims stemmen massaal radicaal links in Duitsland”, klinkt het op verschillende websites. Ze verwijzen naar een recente peiling, genomen op de dag van de Duitse parlementsverkiezingen. Maar die peiling geeft geen informatie over de religie van kiezers. Dat bevestigt ook de opdrachtgever, de Duitse zender ZDF. Andere studies reppen evenmin over het stemgedrag van moslims.

factcheck

Sam van Rooy (Vlaams Belang) deelt op sociale media een video waarin een gemaskerde man “Allahu Akbar” roept, het zou gaan om recente gebeurtenissen in Zweden. De video is echt, maar dateert van 2023, toen in Stockholm protestacties plaatsvonden tegen een reeks koranverbrandingen.

factcheck

Op 8 december valt het regime van Syrische president Assad. In de nawee staat het internet bol van speculaties. IS zou leden van het Assad-regime te Hama gefusilleerd hebben op het stadsplein van Hama voor duizenden toeschouwers. Dat klopt niet: de twee foto’s die de executies zouden illustreren, spelen zich af op verschillende locaties. Er vonden geen executies plaats op het stadsplein.

factcheck

Volgens een virale video veroorzaakt de energieverwerking bij zonnepanelen gezondheidsrisico’s.  Maar dat kan enkel wanneer er een extreem magnetisch veld uit voortkomt. Bij een goede installatie voor zonnepanelen is het veld daar niet sterk genoeg voor. Plaatsers en netbeheerders moeten zicht aan limieten houden die de blootstelling beperken.

factcheck

Op sociale media circuleert een filmpje waarin twee mannen een joint geven aan een paard. De beelden zijn echt en dateren van 2023. Het speelt zich af in Noord-India. Daar blijkt het drogeren van paarden langs toeristische trekroutes niet ongebruikelijk.

factcheck

Uitspraken van de Nederlandse minister van volksgezondheid Fleur Agema (PVV) tijdens een debat in de Tweede Kamer gingen viraal op sociale media en alternatieve blogsites. Ze zou bekend hebben dat Covid19 een militaire operatie was, geleid door de NAVO. Maar het gaat om een verkeerde interpretatie: Agema vermeldde NAVO-verplichtingen in de context van weerbaarheid bij militaire dreigingen. Haar uitspraken gingen niet over Covid19.

factcheck

In een kettingmail wordt beweerd dat Marokkanen via een ingewikkeld banksysteem eenvoudig huizen kunnen kopen, verhuren en met winst doorverkopen. Het verhaal wordt al jaren gedeeld, maar het klopt niet. In België stuiten dergelijke constructies op strenge regelgeving, zoals de anti-witwaswetgeving en het Woninghuurdecreet. Bovendien werken veel banken in Arabische en islamitische landen volgens een renteloos systeem, waarbij winst op leningen net als zonde wordt beschouwd.

factcheck

"Spinazie is dodelijk," zo waarschuwt een bericht op Instagram. Spinazie bevat namelijk veel oxalaat. Ons lichaam breekt deze stof gewoon af. Maar bij bepaalde medische aandoeningen kan te veel oxalaat gezondheidsproblemen met zich meebrengen, zoals nierstenen. In de medische wereld werd echter nog nooit een dodelijke portie spinazie vastgesteld.

factcheck

Op TikTok raden verschillende influencers aan om dagelijks een lepel zeemosgel te eten als remedie tegen acne. Maar voorlopig is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze gel helpt voor een zuivere huid.

factcheck

In een videoclip op sociale media beweert de gewezen Amerikaanse weerman John Coleman dat de mens geen invloed heeft op klimaatveranderingen. Deze uitspraak klopt niet. Want een toename van broeikasgassen veroorzaakt de huidige klimaatverandering. En die stijging is het gevolg van menselijke activiteiten.

factcheck

Naar aanleiding van de internationale dag tegen geweld tegen vrouwen deelden verschillende politici opvallende cijfers die de omvang van dit geweld onderstrepen. Deze factcheck gaat na in hoeverre deze cijfers kloppen.

factcheck

Op TikTok prijzen influencers magnesium in allerlei vormen en kleuren aan. Supplementen zouden redding bieden bij een heleboel gezondheidsklachten. Voor veel van deze positieve effecten bestaat echter geen bewijs. Wel helpt magnesium ons lichaam bij vermoeidheid en spierklachten. Maar gezonde mensen krijgen al voldoende magnesium binnen via normale voeding. Supplementen zijn enkel nodig als een dokter het voorschrijft.

factcheck

Volgens Koen Daniëls en Els van Doesburg (N-VA) spendeert het zorgpersoneel een groot deel van haar tijd aan administratie: “40% van de tijd zijn ze bezig met papier en niet met zorg.” Het cijfer is afkomstig van Zorgnet-Icuro. Zij haalden het uit een masterscriptie uit 2021. Daarbij vulden 23 werknemers uit een afdeling in het Jessa ziekenhuis een vragenlijst in. Maar representatieve cijfers voor de Vlaamse zorg zijn niet beschikbaar.

factcheck

Naar aanleiding van de klimaattop stelde Greenpeace dat een kleine belasting op zeven olie- en gasbedrijven 2000% meer zou opleveren dan het klimaatfonds van de VN. Dat klopt, althans op basis van de huidige cijfers. Want het VN-fonds staat nog maar in de beginfase en kan dus nog wijzigen. Experten twijfelen bovendien aan de haalbaarheid van de ‘kleine’ belasting, die 10% tot 100% van de bedrijfswinsten zou omvatten.

factcheck

Beelden van een gestrande potvis in Bakoe, waar de klimaattop plaatsvindt, gaan rond op sociale media. In reacties vragen mensen zich af of de potvis echt is. Het gaat echter om een realistisch standbeeld van Belgische makelij.

factcheck

Volgens sociale mediagebruikers zouden China en de VS de klimaatdoelstellingen van de VN niet meer ondersteunen. Zo zou alleen de Europese Unie overblijven als voortrekker van een positief klimaatbeleid. De twee grootste uitstoters, samen met nog 193 partijen, scharen zich voorlopig wel nog steeds achter het klimaatakkoord van Parijs.

factcheck

Op sociale media circuleren heel wat berichten over het aantal aanwezigen op de klimaattop in Bakoe. Een bericht op Facebook en X zegt dat de meeste leiders van rijke landen hebben afgezegd: ‘USA, China, Brazilië, Argentinië, Frankrijk, Duitsland, Japan… Komen niet.’ Er zijn minder staatshoofden aanwezig dan op de vorige klimaattop. Maar met uitzondering van Argentinië zijn deze landen wel degelijk vertegenwoordigd op de klimaatconferentie.

factcheck

Volgens Heleen Debruyne verdient een gynaecoloog gemiddeld 229.698 euro bruto per jaar en een vroedvrouw minder dan 30.000 euro. Door verschillende statuten valt dit moeilijk te berekenen. In grootordes is de vergelijking wellicht correct, al lijkt een jaarloon van 30.000 euro voor een voltijdse vroedvrouw een onderschatting.

factcheck

De achteruitgang van de mannelijkheid, daarvoor waarschuwt een bericht op Telegram. Mannen zouden namelijk significant kleiner geworden zijn sinds 1940. Uit cijfers blijkt echter dat de lichaamslengte wereldwijd net gestegen is.

factcheck

Online valt soms te lezen dat de ijsplaat rond Antarctica groeit en de temperatuur van het continent afkoelt. Dat zou bewijs vormen tegen de klimaatopwarming. Maar beide beweringen kloppen niet. De stelling dat de ijskap er zou toenemen, is gebaseerd op een verkeerde interpretatie van een studie. En een tijdelijke lokale afkoeling in West-Antarctica vormt nog geen bewijs tegen de klimaatopwarming.

factcheck

Berichten op social media zeggen dat een foto van een vrouw met een kat gebruikt werd voor twee verschillende gebeurtenissen. Volgens de ene post gaat het om een Amerikaanse vrouw die haar kat terugvond na een tornado. Volgens de andere post werd de kat teruggevonden na een bombardement in de Oekraïense stad Kramatorsk. De originele foto dateert van 2011 en werd genomen in de Amerikaanse staat Missouri. Het bericht dat de foto in Oekraïne plaatste, werd kort na publicatie verwijderd.

factcheck

Op sociale media gaat rond dat windmolens voor enorme milieuvervuiling zorgen. Aanleiding van die bewering is het nieuws over een afgebroken windmolenpiek die terechtkwam in zee. Het klopt dat midden juli voor de kust van Nantucket (VS) een windturbineblad is afgebroken, maar zoiets gebeurt zelden. Volgens experten zal de impact van een dergelijk incident op het mariene milieu ook beperkt zijn.

factcheck

Op X circuleert een tabel uit een rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, die de verwachte toename of afname van verschillende natuurrampen weergeeft. Opvallend is dat data over hevige neerslag, overstromingen en branden ontbreken. Sommige berichten concluderen dat er daarom geen toename van deze rampen is. Maar dat klopt niet. Door variaties in meetmethodes wereldwijd is het moeilijk om op globale schaal conclusies te trekken. Regionale cijfers die wél beschikbaar zijn, wijzen net op een toename van natuurbranden en overstromingen.

factcheck

In een interview voor Humo zei Tom Waes dat stress de op één na grootste doodsoorzaak ter wereld is. Daarvoor is geen bewijs: de twee grootste doodsoorzaken zijn kanker en hart- en vaarziekten. Wel bestaat er een link tussen stress en die twee ziekten. Maar andere factoren, zoals onze levensstijl, zijn minstens even bepalend.

factcheck

Volgens berichten op sociale media zou een nieuwe studie aantonen dat iedereen die binnen een straal van tien kilometer van windturbines woont ernstige gezondheidsproblemen kan verwachten. Dat klopt niet. De studie in kwestie onderzocht de effecten van windturbines op dieren en grondwater, niet op mensen. De inhoud en kwaliteit van de studie doen ook veel vragen rijzen.

factcheck

In juli kon een cruiseschip enkele havens niet aandoen door de ijssituatie in Groenland. Een alternatieve blogsite ziet hierin een indicatie dat het ijs toeneemt en de Noordpool afkoelt. Dat klopt niet. Zowel het zee- als het landijs in Groenland neemt af. Sinds 2012 schommelen de temperaturen, met op sommige plekken een tijdelijke afkoeling. Maar dat wijst nog niet op het einde van de klimaatopwarming.

factcheck

Op de website van de Europese Commissie lezen we dat het Belgische antigifcentrum 15% meer meldingen van ongelukken met bleekwater kreeg. Dat zou komen door desinformatie die zegt dat bleekwater drinken een besmetting met het coronavirus zou genezen. Tijdens de eerste coronagolf was er inderdaad een forse stijging van het aantal incidenten met bleekwater. Maar dat komt omdat het product als desinfectiemiddel gebruikt werd om schoon te maken. Niet omdat mensen er bewust van dronken.

factcheck

Volgens de website van Plopsaland zou De Panne een bijzonder microklimaat hebben waardoor er meer zonneschijn is en minder kans op regen. Dat klopt: uit waarnemingen blijkt dat de Belgische kust koelere zomers heeft, zachtere winters, meer zonneschijn en minder neerslag. Enkele lokale effecten zorgen voor dit microklimaat.

factcheck

Volgens verschillende berichten op social media zouden triatleten tijdens de Olympische Spelen ziek zijn geworden van het vervuilde rivierwater van de Seine. Maar de beelden van de overgevende atleten en de infectie van de Belgische triatleet Claire Michel lijken hier los van te staan. Het braken kwam door uitputting en Michel viel uit door een virusinfectie.

factcheck

Op social media gaan fragmenten uit een interview met de Algerijnse boksster Imane Khelif rond. De berichten beweren dat Khelif hierin naar haarzelf verwijst als man. Dat klopt niet. De berichten gebruiken verkeerde vertalingen uit het Arabisch. In het volledige interview wordt duidelijk dat Khelif herhaaldelijk naar zichzelf verwijst als vrouw.

factcheck

Inzittenden van elektrische voertuigen zouden langzaam vermoord worden door elektromagnetische stralingen. Dat beweert een gezondheidscoach in een video op Instagram. De video vergelijkt elektrische voertuigen zelfs met een microgolfoven die de inzittenden roostert. Elektrische wagens produceren elektromagnetische velden, maar die zijn niet te vergelijken met een microgolfoven. Wetenschappelijk onderzoekt toont aan dat elektrische wagens de blootstellingslimieten niet overschrijden en inzittenden zich dus geen zorgen hoeven te maken.

factcheck

Door het hitte-eilandeffect kan het in steden enkele graden warmer zijn dan in plattelandsgebieden. Volgens een YouTube-documentaire zouden de globale temperatuurmetingen daarom niet correct zijn. Dat klopt niet. Weerstations die de globale temperatuur meten, hangen meestal in open plekken zoals parken waardoor het effect miniem is. Om rekening te houden met zaken als verstedelijking worden temperatuurmetingen gecorrigeerd.

factcheck

Volgens de zomercampagne van Stop It Now! Vlaanderen worstelt 1 op 100 personen met seksuele gevoelens voor minderjarigen. Het klopt dat ongeveer 1% van de mannelijke bevolking voldoet aan de criteria voor pedofilie. Maar dit mag je niet gelijkstellen met gevoelens voor minderjarigen. Dat percentage ligt waarschijnlijk nog hoger.

factcheck

Een YouTube-documentaire stelt dat in de afgelopen 600 miljoen jaar het CO₂-niveau veel hoger geweest is dan het nu is. Zelfs met de contributie van industrie, zouden we momenteel op een laag niveau zitten. Het huidige niveau is inderdaad lager dan honderden miljoenen jaren geleden, maar toen was het veel warmer en leefden er geen mensen. Sinds het onstaan van de mens is het CO₂-niveau nu op zijn hoogst en neemt het ook sneller toe dan voordien door menselijke activiteiten, zoals de verbranding van fossiele brandstoffen.

factcheck

Volgens een post op Instagram zou CO₂ niet zorgen voor opwarming van de aarde, omdat vroeger eerst de temperatuur van het klimaat toenam en daarna pas het CO₂-gehalte steeg. Dat klopt niet: CO₂ zorgt voor een broeikaseffect waardoor de aarde warmte vasthoudt. Bij de afwisseling van ijstijden en interglacialen gaat een temperatuurstijging wel vooraf aan een CO₂-stijging, maar de toename aan CO₂ versterkt de opwarming. De huidige opwarming is te wijten aan de uitstoot van broeikasgassen door de mens en niet aan natuurlijke fenomenen.

factcheck

Bij de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen van 7 juli haalden de partijen die zich verenigden als het Nouveau Front Populair verassend de meeste zetels, terwijl de partij Rassemblement National de derde grootste werd. Enkele alternatieve websites beweren dat de verkiezingen vervalst zijn, omdat verschillende Belgische media op verkiezingsavond meldden dat Rassemblement National als winnaar uit de bus kwam. Maar de exitpolls waar Belgische media naar verwezen, zijn terug te brengen tot voorspellingen die dateren van vóór de verkiezinsdag. Ze komen niet overeen met de berekeningen die studiebureaus later op de avond publiceerden, die wel degelijk in lijn lagen met de uiteindelijke resultaten.

factcheck

Volgens een veelbekeken documentaire zitten we geologisch gezien niet in een tijdperk met uitzonderlijke opwarming. 100 miljoen jaar geleden zou het meer dan 5°C warmer geweest zijn. Dat klopt, maar toen zag de aarde er helemaal anders uit. De huidige opwarming is door de mens veroorzaakt en volstrekt zich aan een hogere snelheid dan in de tijd van de dino’s. De opwarming is volgens wetenschappers schadelijk voor de mens.

factcheck

Online gaat rond dat je een ei kan koken door het tussen gsm's te houden. Volgens de berichten zouden gsm's daarom hersentumoren veroorzaken. Dat klopt niet: het gaat om een hoax die al twintig jaar de ronde doet. Gsm’s produceren niet genoeg watt om eieren te koken. Net als radio’s, televisies en microgolfovens produceren gsm's radiogolven. Maar in tegenstelling tot ioniserende straling, zoals röntgenstraling, zijn die niet kankerverwekkend.

factcheck

Op social media gaan beelden rond van bakstenen bij zebrapaden die voetgangers kunnen gebruiken om ‘veilig over te steken’. De video’s spelen zich af in de Canadese stad Vancouver en zijn echt, maar ludiek bedoeld om te sensibiliseren. Het gaat om een 1 april-actie van een organisatie die zich inzet voor verkeersveiligheid. De beelden gingen op sociale media een eigen leven leiden. Bovendien ging het om sponzen bakstenen, die intussen door de stad verwijderd werden.

factcheck

Op boerenprotesten en op social media gaat een poster rond met percentages over de toe- en afname van de stikstofuitstoot voor vier sectoren. In de luchtvaart, wegtransport en bij huishoudens zou die uitstoot sterk gestegen zijn, terwijl er voor de veeteelt net een daling is. Het klopt dat de landbouwsector voor een afname van de stikstofuitstoot zorgde, maar ook in andere sectoren was een daling merkbaar. De veeteelt blijft bovendien verantwoordelijk voor het grootste deel van de totale uitstoot.

factcheck

Volgens Freya Van den Bossche (Vooruit) heeft de Vlaamse overheid een stop gezet op bedden in woonzorgcentra. Het klopt dat een programmatiestop het aantal bedden begrenst tot ten minste het jaar 2025. Maar dat wil nog niet zeggen dat er geen meer bijkomen: een deel van de goedgekeurde bedden is nog niet in gebruik, omdat het bijbouwen enkele jaren in beslag kan nemen.

factcheck

Volgens Bart De Wever zouden cijfers van Eurostat tonen dat het verschil tussen werken en niet werken nergens kleiner is dan in België. Dat klopt niet: hoewel het verschil in België stukken kleiner is dan het Europese gemiddelde, is Litouwen koploper. Het cijfer gaat enkel over alleenstaanden en zegt bovendien niets over de werkgelegenheid in een land.

factcheck

Volgens Raoul Hedebouw (PVDA) is het aantal miljardairs in België in 24 jaar tijd van 1 naar 41 gestegen. Er is inderdaad sprake van een toename. Maar door prijsstijgingen en het gebrek aan een vermogenskadaster valt het exacte aantal onmogelijk te bepalen. Het is ook geen goede graadmeter om de vermogensongelijkheid in te schatten.

factcheck

Volgens Britt Huybrechts (Vlaams Belang) worden aanvragen voor gezinsherenigingen vandaag automatisch erkend na het verlopen van de beslissingstermijn. Tot voor kort keurde de Dienst Vreemdelingenzaken aanvragen goed als die niet tijdig behandeld werden. Maar die praktijk is niet langer van tel. Sinds juli 2023 worden er geen automatische goedkeuringen meer gegeven.

factcheck

Volgens Willem-Frederik Schiltz (Open Vld) verdient elke Belg 1627 euro per jaar dankzij de Europese interne markt. Dit bedrag klopt, maar is gebaseerd op een studie uit 2016. Volgens een berekening op basis van recentere cijfers zou dit eerder rond de 2000 euro per inwoner liggen. Een kleine nuance: het is geen rechtstreekse inkomstenverhoging, maar gaat om de groei van de Belgische economie.

factcheck

Volgens Jeremie Vaneeckhout (Groen) is België wereldkampioen in het uitdelen van fossiele subsidies. Als je kijkt naar de uitgaven aan fossiele brandstoffen per inwoner staat België onder de Europese lidstaten op plaats één. Maar veel hangt af van wat je als fossiele subsidies beschouwt. Wereldwijd staan de oliestaten in ieder geval met stip op een. Wereldkampioen is ons land dus niet.

factcheck

Volgens Bart De Wever (N-VA) is België het land met de hoogste belastingen ter wereld. Dat klopt als het gaat om belastingen op arbeid. Daarop scoort België het hoogst van alle 38 OESO-landen. In sommige van die landen is de belasting op consumptie of vermogen dan weer hoger. Voor de rest van de wereld zijn zo goed als geen data voorhanden, waardoor een wereldwijde rangschikking niet mogelijk is.

factcheck

Volgens Conner Rousseau en Bruno Tobback (Vooruit) is er vandaag meer migratie naar het Verenigd Koninkrijk dan voor de Brexit. Het klopt dat de migratiecijfers in het VK na de Brexit zijn gestegen, tot een recordhoogte. Daar zijn verschillende verklaringen voor. Vooral meer arbeidsmigratie en internationale studenten liggen hierbij aan de basis.

factcheck

Op Facebook deelde Mieke Schauvliege van Groen dat de rijkste 10% van de wereld verantwoordelijk is voor de helft van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Dat klopt: het percentage wordt bevestigd door verschillende rapporten. Het houdt wel geen rekening met andere broeikasgassen, die ook bijdragen tot klimaatopwarming.

factcheck

Volgens Caroline Gennez bedraagt het jaarlijkse prijskaartje van de files in België 5 miljard euro en dat van de salariswagens nog eens 4 miljard euro. Afhankelijk van de factoren die je in kaart brengt, kunnen deze bedragen kloppen. Alleen veroorzaken bedrijfswagens ook files, waardoor de bedragen overlappen. Je kan beide dus niet zomaar optellen.

factcheck

Volgens Alexander De Croo zou 97% van de Russische raketten in Oekraïne burgerdoelwitten treffen. Hij vernam dit van Oekraïense bronnen. Zonder onafhankelijke data valt het hoge percentage niet te checken. Bovendien is de lijn tussen burgerlijke en militaire doelwitten soms vaag. Volgens experten gaat het om een overschatting, maar klopt het wel dat Rusland doelbewust Oekraïense steden en burgers bombardeert.

factcheck

Volgens Raoul Hedebouw (PVDA) zou 1 procent van de Belgische bevolking een kwart van de Belgische vermogens in handen hebben. Omdat België niet werkt met een vermogenskadaster, is er niet exact bekend wie er wat en hoeveel bezit. Schattingen naar de bezittingen van de top 1 procent lopen van 13,5 tot 33 procent van het totale vermogen.

factcheck

Volgens Bart De Wever stijgt de Belgische staatsschuld elke seconde met €500. Het werkelijke bedrag ligt waarschijnlijk nog hoger. Volgens berekeningen van de Nationale Bank zou het zelfs oplopen tot €1.170 per seconde.

factcheck

Volgens Sammy Mahdi (cd&v) zou vandaag slechts 20% van de mensen die een terugkeerbevel kreeg ook effectief het EU-grondgebied verlaten. Het percentage is gebaseerd op jaarcijfers van Eurostat, maar experten waarschuwen voor methodologische beperkingen en onvolledigheden. We kunnen niet met zekerheid zeggen hoeveel mensen effectief het Europese grondgebied verlaten. Ook een vergelijking met andere lidstaten is niet mogelijk.

factcheck

Volgens Melissa Depraetere (Vooruit) zit een op de tien Vlaamse kinderen met honger op de schoolbanken. Uit onderzoek blijkt wel dat 9% van de kinderen in Vlaanderen onvoldoende toegang heeft tot gezonde voeding en dus voedselonzekerheid ervaart. Maar dat betekent daarom nog niet dat zij met een lege brooddoos of honger naar school gaan.

factcheck

Volgens de politieke partij Voor U is België de enige lidstaat van de EU met een onbeperkte werkloosheidsuitkering in de tijd. Dat klopt: België is het enige land dat, onder voorwaarden, geen tijdslimiet zet op die uitkering. In sommige landen geldt wel een systeem waarbij je in specifieke gevallen een bijdrage kan ontvangen na afloop van de uitkering, die ook onbeperkt is in de tijd.

factcheck

In recente, vaak gedeelde blogposts doet viroloog en dierenarts Geert Vanden Bossche enkele zorgwekkende uitspraken over Covid19: gevaccineerden zouden langer het virus in zich dragen, auto-immuunziekten krijgen en binnen enkele maanden zou er een golf van ernstige Covid19-gevallen komen. Dat klopt niet: gevaccineerden dragen niet langer virussen in zich dan niet-gevaccineerden. En er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor ‘een tsunami' van auto-immuunziekten.

factcheck

Tijdens een radio-interview zei correspondente Lia van Bekhoven dat transvrouwen opzettelijk man noemen strafbaar wordt onder de nieuwe Schotse wet tegen haatspraak. Dat klopt niet helemaal: het misgenderen van individuele transpersonen of discussiëren rond genderidentiteit is toegelaten. Maar transgenders als categorie bedreigen en aanzetten tot haat is voortaan wel strafbaar. Het is aan de politie om te interpreteren wat als bedreiging geldt.

factcheck

Over de instorting van een brug in Baltimore in de VS gaat heel wat verkeerde informatie rond. Dat gebeurt nu ook over een speech van Joe Biden die de Amerikaans president daarover gaf. Hij zou gezegd hebben dat ‘de ramp een goede zaak is omdat het banen creëert’. Maar die uitspraak komt helemaal niet voor in de speech: ze werd verzonnen.

factcheck

Twee video’s op sociale media worden ten onrechte met elkaar in verband gebracht. Gebruikers beweren op basis van de beelden dat er in Gaza bombardementen plaatsvonden op de locatie waar net hulpgoederen uit België geleverd werden. Dat klopt niet. Een visuele analyse toont dat zowel de locatie als het tijdstip van de dropping van hulpgoederen en het bombardement verschillen. Ook een ooggetuige bevestigt dit.

factcheck

Een fotocollage waarop je zwerfvuil in een park in Lausanne ziet, wordt gretig gedeeld op Facebook en X. Maar de info klopt niet. Het zwerfvuil komt niet van klimaatactivisten. Wel van onzorgvuldige mensen die een park in Lausanne bezochten.

factcheck

Een video, die viraal gaat op X, zou een vechtpartij tonen tussen jongeren in Duitsland. Maar de context bij de video klopt niet. Het toont een vechtpartij van vorig jaar bij een kermis in de Nederlandse gemeente Haaksbergen, en dus niet in Duitsland.

factcheck

Volgens Dries Mertens gaat ‘zes op de tien voetballers failliet na zijn carrière’. Wegens een gebrek aan data valt die uitspraak niet te bewijzen. Al lijken veel ex-voetballers wel degelijk met financiële problemen te kampen.

factcheck

Een life coach waarschuwt op TikTok voor het gebruik van plastic snijplanken in de keuken. Het gebruik ervan zou een verhoogde blootstelling aan microplastics betekenen en bijdragen aan gezondheidsproblemen. Onderzoek bevestigt dat plastic snijplanken microplastics kunnen afgeven wanneer erop gesneden wordt, maar dat wil nog niet zeggen dat het ook in je eten terechtkomt. Voorlopig bestaat er nog onvoldoende bewijs voor de risico's van microplastic voor de menselijke gezondheid.

factcheck

In de Vlaamse media duiken verschillende cijfers op over het aantal jongeren dat dit jaar voor het eerst kan gaan stemmen. Zo heeft Het Nieuwsblad het over 608.000 Vlaamse first voters bij de federale en regionale verkiezingen. Dat klopt niet. Het werkelijke aantal ligt rond de 320.000.

factcheck

Een korte clip van een speech van de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump gaat rond. Hierin zegt hij dat "het een bloedbad wordt" als hij niet verkozen wordt. Volgens Vlaams Belang-politicus Filip Dewinter doelde Trump met die uitspraak op de Amerikaanse auto-industrie. Dat klopt: in de volledige context van speech gaat het om een economisch bloedbad, niet om een letterlijk bloedbad.

factcheck

Op X circuleren berichten die beweren dat voor de fundering van een windmolen 600 ton ijzer en cement nodig is. Ook zouden windmolens “bijna altijd in landbouw- of ongerepte grond” worden geplaatst. Maar dat klopt niet, voor de fundering van windturbines is er in de eerste plaats beton en staal nodig. Bovendien is hiervoor geen 600 ton, maar tussen de 1100 en 1300 ton beton en 45 tot 110 ton staal nodig. Windturbines worden meestal in haven- of industriegebied gebouwd, niet in “ongerepte grond”.

factcheck

Een video op TikTok en Instagram zegt dat je bananen best bij de lunch eet, omdat het dan een positieve invloed zou hebben op het immuunsysteem en de huid. Een banaan bij het avondeten zou de vertering dan weer verstoren. Maar hiervoor is geen bewijs. Bananen bevatten wel voedingsstoffen die zulke positieve effecten kunnen teweegbrengen, maar dat staat los van het tijdstip waarop je ze eet.

factcheck

De Online Sisterhood, een Nederlandse lifestyle-podcast, postte een kort fragment uit een aflevering waarin iemand claimt dat er een extra hormoon werd toegevoegd aan de anticonceptiepil om een bloeding te veroorzaken. Dat er bloedingen zijn tijdens het gebruik van de pil betekent niet dat hiervoor een extra hormoon werd toegevoegd. Het hormoon oestrogeen, dat hoofdzakelijk zorgt voor bloedingen, zat ook al in de eerste anticonceptiepil.

factcheck

Volgens verschillende posts op sociale media zou het World Economic Forum (WEF) plannen hebben om één grote stad te maken van Nederland, Vlaanderen en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Dit zou volgens sommige berichten ook de reden zijn achter het stikstofbeleid, dat volgens hen boeren wil verdrijven voor de uitbouw van de stad. Dat klopt niet: het zogenaamde stadsplan is in werkelijkheid een marketingidee uit 2016 dat de drie regio's wil presenteren als één handelsregio. Het heeft niets te maken met het stikstofbeleid.

factcheck

Op de nieuwssite van HLN staat dat een paarse tong kan betekenen dat je kanker hebt. Het artikel verwijst naar een Irakese studie over artificiële intelligentie, maar daaruit volgt die conclusie niet. Volgens oncologen kan de kleur van je slijmvliezen wel iets over je gezondheid vertellen, maar is het te kort door de bocht om een paarse tong aan kanker te koppelen.

factcheck

Verschillende berichten op sociale media claimen dat het Israëlische leger explosieven gebruikt die vermomd zijn als voedselblikken. Militaire deskundigen ontkrachten deze bewering en zeggen dat de metalen cilinders in kwestie waarschijnlijk opslagcontainers voor M603-ontstekers zijn. De blikken waren bovendien aangeduid met een label waarop “fuze mine” (mijnontsteker) stond.

factcheck

Een screenshot van een nieuwsbericht gaat rond op X. Er staat dat “internationaal besloten is per direct alle uitingen van mis- en desinformatie in alle media te verbieden”. Alle grote mediakanalen die verbonden zijn aan het World Economic Forum (WEF) zouden volgens het bericht uit de ether moeten gaan. Maar dat klopt niet: het nieuwsbericht is volledig verzonnen.

factcheck

Op sociale media gaat een video viraal waarin een vechtpartij te zien is tussen twee meisjes. Het zou gaan om een vechtpartij tussen “Afrikaanse en Aziatische migranten” in Nederland. Dat klopt niet. De beelden dateren van 2022 en tonen een gevecht tussen middelbare scholieren in Beveren. In India ging de video al eens eerder viraal met een verkeerde context.

factcheck

Verschillende berichten op sociale media zien een verband tussen windmolenparken en de dalende populatie van noordkapers voor de kust van de VS. Die berichten begonnen te circuleren na het verschijnen van een online documentaire. Verschillende experten stellen dat er geen bewijs is voor dit verband. De belangrijkste doodsoorzaken zijn scheepsbotsingen, verstrengeling in netten en klimaatverandering.

factcheck

Op sociale media en alternatieve nieuwsblogs wordt geopperd dat de coronavaccins Long Covid zouden veroorzaken. Daar is geen bewijs voor: grote onderzoeken tonen aan dat wie ondanks vaccinatie toch besmet wordt met Covid19, net meer beschermd is tegen Long Covid.

factcheck

Volgens een filmpje op X en TikTok zou een colonne motorrijders op 8 januari 2024 onderweg zijn geweest naar de boerenprotesten in Duitsland. Maar de beelden dateren al van 2020. De motards in kwestie reden naar de stad Papenburg om er te betogen tegen een striktere regelgeving voor motorrijders.

factcheck

In augustus 2023 berichtten verschillende media dat elektrische wagens vaker af te rekenen hebben met pech dan wagens met een verbrandingsmotor. Uit cijfers van zowel Touring als VAB zien we dat dit klopt. Interventies bij elektrische wagens hebben vaak te maken met een lege batterij of bandenpech.

factcheck

Op Instagram gaat rond dat CO₂ (koolstofdioxide) louter voeding voor planten is. Het klopt dat planten CO₂ nodig hebben om te groeien en dat een stijgend CO₂-niveau zorgt voor toenemende groei bij de meeste planten. Maar het CO₂-bemestingseffect valt niet los te koppelen van andere effecten die gepaard gaan met een stijgend CO₂-niveau en de opwarming van de aarde, zoals watertekort en afnemende biodiversiteit. Deze effecten zullen op hun beurt een invloed hebben op de groei van planten.

factcheck

Een veel gedeelde Instagramvideo zou kerkhoven tonen vol met elektrische wagens die zich in Europa zouden situeren. Dat klopt niet. De afbeeldingen van de ‘autokerkhoven’ komen niet uit Europa, maar uit China. De foto’s tonen elektrische wagens op parkings in Hanghzou. Die auto’s zijn niet omwille van technische redenen achtergelaten, maar uit commerciële redenen.

factcheck

Een filmpje dat online rondgaat, zou tonen hoe Russische soldaten aan het front in Oekraïne laserbeelden in de lucht projecteren op de dag van de Oekraïense strijdkrachten. Maar de achtergrondbeelden dateren al van voor de Russische invasie. De laserbeelden zijn er achteraf op gemonteerd.

factcheck

Volgens federaal parlementslid Valerie Van Peel (N-VA) maakt één op tien kinderen seksueel misbruik mee. Statistieken op basis van zelfrapportage geven aan dat het zelfs om 1 op 6 kinderen gaat. Maar dit onderzoek gebruikt een bredere definitie van seksueel geweld, waaronder ook vormen zonder fysiek contact vallen. Voor seksueel misbruik zijn er geen specifieke cijfers. Van Peel heeft het daarom over een “voorzichtige schatting”.

factcheck

Volgens De Standaard is het aantal diabetes type 1-gevallen bij kinderen sinds de coronapandemie met 27% gestegen. Dat klopt niet: de stijging bedraagt 17%. Bovendien zijn deze cijfers gebaseerd op het aantal terugbetalingen. Daardoor zijn andere verklaringen mogelijk, zoals facturatieversnellingen. Cijfers van Sciensano tonen dan weer een stijging van vóór de coronapandemie.

factcheck

Op sociale media beweert de Nederlandse lifestyleblog 'Leef Bewust' dat roomboter veel gezonder zou zijn dan margarine. Dat klopt niet als je naar het gehalte aan verzadigde vetzuren kijkt: dan is een margarine doorgaans gezonder. Vooral zachte margarines bevatten weinig verzadigde vetten. Maar in het bredere plaatje valt de claim moeilijk te checken, omdat talloze factoren ons voedingspatroon beïnvloeden.

factcheck

Een foto van een vrouw die een speelgoedauto redt uit een ingestort huis wordt veelvuldig gedeeld op social media. Het zou gaan om een Palestijnse vrouw na bombardementen van Israël. Maar dat klopt niet: de foto heeft niets te maken met de oorlog tussen Israël en Hamas. Het dateert namelijk al uit 2016 en werd genomen in Homs, een stad in Syrië, door een Iraanse fotojournalist.

factcheck

Op sociale media wordt een foto verspreid van een Israëlische soldaat die vlak voor gebombardeerde huizen in een zetel zit aan een tafel met koekjes en koffie. De foto van de Israëlische soldaat werd hoogstwaarschijnlijk bewerkt door Generatieve artificiële intelligentie. Vreemde fouten, zoals een koffietas met twee oren en een zwevende fles, wijzen daarop. Ook een beeldmanipulatie-analyse toont sporen van manipulatie bij de tafel.

factcheck

Een video op sociale media zou tonen hoe een waterput in de buurt van de stad Hebron (op de Westelijke Jordaanoever) dichtgemaakt werd door het Israëlisch leger afgelopen zomer. De beelden zijn echt. Verschillende bronnen bevestigen dat een waterbron in de buurt van Hebron dichtgemaakt werd in opdracht van de Israëlische overheid. Volgens de Israëlische overheid ging het om een illegaal aangelegde waterbron.

factcheck

Op sociale media wordt beweerd dat leden van Hamas veertig Israëlische baby’s onthoofd hebben. Aan die bewering wordt nu ook een afbeelding ter bewijs gekoppeld. De foto is echter dermate onduidelijk dat ze niet als hard bewijs voor die bewering kan dienen. Ook het Israëlisch defensieleger zegt dat ze de claim niet officieel kan bevestigen.

factcheck

De angst dat de coronavaccins kanker zouden veroorzaken is niet nieuw. Dat idee duikt regelmatig op en is al meermaals gefactchecked. In een artikel van De Andere Krant wordt deze claim opnieuw verspreid. Er is echter nog steeds geen bewijs voor. Uit cijfers van kankerregisters blijkt geen stijging van het aantal kankerdiagnoses.

factcheck

Een video waarop dansende Israëli’s te zien zijn, die “Gaza is een kerkhof” zingen, circuleert op social media. Het zou een steunbetoging tonen voor het huidige offensief van Israël in de Gazastrook. Dat klopt niet. De beelden tonen een Israëlische betoging uit 2014 tegen een gemengd huwelijk en hebben niets te maken met het huidige conflict.

factcheck

Econoom Geert Noels geeft aan dat hij 150 euro per jaar aan de VRT betaalt via zijn belastingen. Volgens de VRT bedraagt de kostprijs van de overheidsfinanciering echter maar 42 euro per Vlaming. De bedragen verschillen omdat Noels zijn berekening baseert op het aantal huishoudens in Vlaanderen, terwijl VRT naar het aantal inwoners kijkt. Maar ook dan is het bedrag lager: jaarlijks gaat per huishouden 100 euro aan overheidsfinanciering naar VRT.

factcheck

Op 4 augustus stuurt het Kremlin een bericht de wereld in dat Rusland de grootste economie van Europa zou geworden zijn. De boodschap verschijnt ook op eigen bodem, zoals in een blog van Steven Arrazola de Oñate. De berichtgeving verdient nuance: hoewel het klopt volgens één parameter van de Wereldbank, spreken andere statistieken het tegen.

factcheck

Volgens onderzoeker Stijn Bruers heeft het eitje van de lokale kippenboer nog steeds een hogere klimaatimpact dan een Mexicaanse avocado. Ondanks het verschil in berekeningswijzen en voedingswaarden lijkt het Belgische eitje inderdaad zowel een hogere CO2-uitstoot als een groter landgebruik te bevatten. De impact van de export van Mexicaanse avocado’s per schip compenseert dit verschil niet.

factcheck

Volgens Vlaams fractieleider van de PVDA Jos D’Haese gaat meer dan de helft van de Vlaamse MijnVerbouwpremies naar de 30% hoogste inkomens. Het klopt dat ongeveer de helft van die premies vloeit naar de laagste inkomenscategorie. En fiscaal valt het hard te maken dat 70% van de Vlamingen tot die groep behoort. Maar daaruit kun je niet afleiden dat de overige helft terechtkomt bij de 30% hoogste inkomens. Achter die 30% schuilen ook investeringen van verhuurders en zaakvoerders.

factcheck

Een video van de Amerikaanse presentator Glenn Beck beweert dat een aantal steden tegen 2030 ambitieuze doelstellingen willen behalen zoals 0 kg vleesconsumptie en 0 particuliere voertuigen. Enkele Nederlandstalige artikelen verwijzen naar de video om te stellen dat Europese steden daarom van plan zijn om vlees, zuivel en privéauto's te verbieden. Dat klopt niet. Steden kunnen dit niet verbieden: het rapport waarop deze claim gebaseerd is, dient enkel als analyse en houdt geen enkele verplichting in.

factcheck

Online gaan beelden rond die zouden aantonen dat de bosbranden in Hawaï veroorzaakt werden door laserstralen van zogenaamde ‘directed energy weapons’. De berichten op sociale media impliceren dat de natuurbranden met opzet werden aangestoken door overheidsinstanties. Analyse van de beelden toont aan dat het gaat om misleidende video’s en afbeeldingen.

factcheck

Volgens Vlaams parlementslid Robrecht Bothuyne (CD&V) betaalt een gezin in Brussel gemiddeld 166 euro per jaar meer aan energie dan een gezin in Vlaanderen. Dat cijfer klopt als je enkel kijkt naar wat de energieleveranciers aanrekenen. Maar als je alle kosten in rekening neemt – zoals belastingen en netwerkkosten – is het verschil groter. Een Brussels gezin betaalt dan bij een gemiddeld verbruik 205 euro meer dan in Vlaanderen.

factcheck

Een filmpje van een Amerikaanse acteur uit 2012 werd de afgelopen maanden terug populair. In dat filmpje toont de acteur een ‘geheime grot’ die naar Disneyland in Californië leidt. Op TikTok gaat nu rond dat de grot bestaat én gebruikt wordt voor het ontvoeren van kinderen. Maar de grot is niet echt: het filmpje maakt deel uit van een humoristische cameo. De link met kinderhandel werd er achteraf bij verzonnen.

factcheck

Op sociale media circuleert een bericht dat stelt dat het voltanken van één Boeing 747 evenveel broeikasgassen uitstoot als een boer die 20.000.000 liter melk en 132.000 kilogram vlees produceert. Maar de vergelijking loopt spaak: een volle tank van een Boeing zorgt voor minder uitstoot (1 miljoen kg broeikasgassen) dan het produceren van deze hoeveelheden melk en vlees (76 miljoen kg).

factcheck

Een video op Twitter zou aantonen dat Britse supermarkten een digitaal paspoortensysteem hanteren om burgers die op een zwarte lijst staan de toegang tot voedsel te weigeren. Dat klopt niet. De video werd opgenomen in een ALDI Shop & Go supermarkt. Die werkt met QR-codes en slimme camera’s, maar niet met een zogenaamd ‘digitaal paspoortensysteem’.

factcheck

Een Belgische studie gaat viraal nadat berichten op social media het aandragen als bewijs dat het mRNA-vaccin van Pfizer kanker zou veroorzaken. Dat klopt niet. De studie rapporteert het overlijden van één proefmuis aan lymfeklierkanker, maar toont geen verband met vaccinatie. Er is dan ook geen verschil in het aantal gevallen van lymfeklierkanker voor en na de vaccinatiecampagnes tegen Covid19.

factcheck

Een Deense studie zou bewijzen dat bepaalde vaccinleveringen tegen Covid19 ofwel placebo's (een niet-werkzame stof) ofwel heel schadelijke stoffen zouden bevatten, zo stelt een Nederlandstalige blog. Dat klopt niet: de studie misinterpreteert gegevens om tot deze conclusie te komen. De bewering wordt tegengesproken door het Deense volksgezondheidsinstituut, waarvan de gegevens afkomstig zijn.

factcheck

Op TikTok wordt beweerd dat de Amerikaanse president Joe Biden een masker draagt. Dat zouden beelden waarin Biden fronst tijdens een speech bewijzen. Maar op de beelden zijn enkel rimpels te zien. Van een masker is geen sprake. Het hogere contrast in het TikTok-filmpje doen de rimpels op Bidens voorhoofd dieper lijken dan op de originele beelden.

factcheck

Een Facebookpost beweert dat wie een zonnebril draagt makkelijker zou verbranden. Er wordt geschreven dat zonlicht er via onze ogen voor zorgt dat we meer pigment aanmaken. Dat klopt niet: onze ogen hebben niets te maken met pigmentvorming in de huid. Een zonnebril kan net de schadelijke gevolgen van zonlicht aan onze ogen voorkomen.

factcheck

In een Twitterbericht wordt beweerd dat Westerse tijdschriften een week voor de recente presidentsverkiezingen in Turkije 12 verschillende negatieve voorpagina’s aan Recep Tayyip Erdogan zouden hebben gewijd. Alhoewel de getoonde magazinecovers echt bestaan, werd geen enkele in 2023 gepubliceerd. De jongste dateert van 2018.

factcheck

Op sociale media gaat rond dat het aantal oncologische en cardiologische consultaties in België tussen 2019 en 2022 aanzienlijk gestegen zou zijn. Ook zouden er vorig jaar opmerkelijk meer miskramen hebben plaatsgevonden dan de jaren voordien. De coronavaccins worden aangeduid als oorzaak van de stijging. Na contact met het RIZIV blijkt de informatie onjuist te zijn.

factcheck

Een bericht op Facebook belooft dat je advertenties kunt vermijden door het bericht zelf te kopiëren en delen. Door het bericht te plaatsen, zou je het algoritme van Facebook omzeilen. Maar het werkt niet. Advertenties vermijden kan niet via Facebook. Het installeren van een adblocker kan wel het zien van advertenties verminderen, maar is niet waterdicht.

factcheck

In een artikel in De Morgen staat dat door het volgen van een bepaald dieet de moeder het geslacht van haar kind kan bepalen. Veel broccoli eten zou helpen om een meisje te krijgen, vlees voor een jongen. Hier bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor. Voeding en andere middeltjes hebben geen aantoonbaar effect op het geslacht van het kind.

factcheck

Een bericht op Twitter beweert dat er op 2 mei 2014 een massamoord plaatsvond in Odessa. Een foto zou tonen dat etnische Russen werden opgesloten in een vakbondsgebouw en daar levend verbrand. Dat klopt niet. In 2014 ontstond brand in een vakbondsgebouw na een gewelddadige confrontatie tussen betogers. De foto toont een ander gebouw en dateert van 2019.

factcheck

Volgens een artikel van VRT NWS toont het onderzoek De Stemming aan dat de ontevredenheid met het beleid groter is 'dan ooit'. Maar uit de vier metingen van het onderzoek blijkt dat dit niet het geval is voor elk beleidsniveau. De Stemming startte in 2020. Bevragingen die al langer lopen, wijzen erop dat er in het verleden periodes waren waarbij de tevredenheid lager lag.

factcheck

Online gaat rond dat voormalig Frans president François Hollande in een interview onthulde dat Westerse naties de oorlog in Oekraïne bewust hebben uitgelokt. De beelden zijn echt: Hollande werd in een videocall beetgenomen door Russische prankers. Maar zijn uitspraken werden verdraaid. Nergens zei hij iets over het uitlokken van de oorlog.

factcheck

De Hongaars-Amerikaanse zakenman George Soros zou volgens online berichten vervolgd worden door Hongarije voor de medeplichtigheid aan de moord op Joodse Hongaren in Boedapest. Dit klopt niet. Volgens Hongaarse media en de Hongaarse overheid is het verhaal verzonnen en wordt Soros niet vervolgd.

factcheck

Verschillende Belgische kranten berichtten dat België op de tweede plaats staat in Europa wat het meeste aantal stakingsdagen betreft. De kranten baseren zich op onderzoeken van de Europese vakbondsorganisatie en het Duits onderzoeksbureau WSI, maar bij beide zijn de data te onvolledig om deze conclusie te kunnen trekken.

factcheck

Op de website van PvdA staat dat een pak pasta in België twee keer duurder is dan in Frankrijk. PvdA vergeleek hiervoor slechts één pak pasta bij één supermarkt. Hoewel verschillende merken van pasta hier vaak duurder zijn dan in Frankrijk, bedraagt het verschil lang niet altijd twee keer zoveel. Sommige pasta’s zijn dan weer goedkoper in België.

factcheck

Online gaat rond dat het Wereld Economisch Forum (WEF) zou pleiten voor de legalisering van seks en het huwelijk met dieren om inclusie te bevorderen. In dezelfde context claimen sommigen dat Spanje al wetgeving heeft aangenomen die bestialiteit legaliseert. Geen van beide beweringen klopt.

factcheck

Volgens onafhankelijk parlementslid Jean-Marie Dedecker zijn 80% van de asielzoekers jonge mannen. Maar uit statistieken van Dienst Vreemdelingenzaken blijkt dat het om 37% gaat. Jonge mannen zijn wel oververtegenwoordigd bij de ‘ontheemde’ asielzoekers die hun toevlucht zoeken in kraakpanden of tentenkampen, maar daarvoor bestaan geen concrete cijfers.

factcheck

Verschillende media berichtten over een Britse vrouw die een zware operatie onderging door een infectie na een beet van een huisspin. Het oorspronkelijke artikel komt van het Britse blad The Sun dat zich baseerde op een videoboodschap van de vrouw. Maar er is geen indicatie dat het om een spinnenbeet gaat.

factcheck

Volgens alternatieve blogsites zou een studie aantonen dat kweekvlees vlees op basis van geïmmortaliseerde cellen kanker veroorzaakt bij mensen. Maar van zo’n studie is geen sprake. In werkelijkheid verwijzen de blogsites naar een artikel van een zakenblad over kweekvlees op basis van geïmmortaliseerde cellen. Die cellen zijn door mutatie onsterfelijk gemaakt waardoor ze oneindig kunnen delen. Op die manier kunnen ze een tumor vormen. Maar dat wil nog niet zeggen dat het om kanker gaat.

factcheck

Sinds kort circuleert een filmpje op Twitter waarin Russisch president Vladimir Poetin onder andere zou zeggen dat Europa geleid wordt door een 'satan-worshipping Nazi leadership'. Het filmpje is echter misleidend: het toont beelden van een toespraak die Poetin enkele maanden eerder gaf op de Russische nationale televisie naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne. Over die beelden werden een fictieve Engelstalige voice-over en Nederlandstalige ondertiteling gemonteerd.

factcheck

Een Australische publicatie zou aantonen dat vaccins tegen Covid19 'ineffectief' en 'gevaarlijk' zijn. De studie werd gepubliceerd in september 2022, maar circuleert opnieuw op blogsites en sociale media. De studie is echter van lage kwaliteit en is gepubliceerd in een rooftijdschrift, een wetenschappelijk tijdschrift dat het niet zo nauw neemt met wetenschappelijke integriteit.

factcheck

Op sociale media en alternatieve websites gaat rond dat de Amerikaanse staten North Dakota en Idaho het gebruik van mRNA-vaccins voortaan strafbaar stellen. Montana zou dan weer verbieden om bloed te doneren wanneer men een coronavaccin heeft gekregen. In werkelijkheid werd vooralsnog geen enkel van de drie wetsvoorstellen aangenomen.

factcheck

In een interview met De Tijd stelt voedingswetenschapper Louise Fresco dat voor een plantaardig dieet "ongeveer een kwart meer landbouwgrond nodig is". Het cijfer is gebaseerd op een vergelijking in de hoeveelheid akkerland tussen een plantaardig dieet en een scenario met minder dierlijke consumptie. Maar akkerbouw is slechts een deel van de totale landbouwgrond. Kijkende naar het volledige grondgebruik, zorgt een plantaardig dieet voor ongeveer de helft minder landbouwgrond.

factcheck

Ilse Malfroot (Vlaams Belang) zei in het Vlaams Parlement dat vier op de tien mannen van niet-Europese herkomst niet werkt. Ze baseerde zich hiervoor op een recent rapport van de UGent. Maar hieruit blijkt dat één op de vier mannen van niet-Europese herkomst inactief is in België in plaats van vier op tien.

factcheck

Bart De Wever (N-VA) stelde op Twitter en in De Afspraak dat België “de hoogste overheidsuitgaven, de hoogste belastingdruk en het grootste structurele tekort kent van de EU.” Wanneer we kijken naar concrete cijfers van 2021, staat België niet bovenaan de lijst van overheidsuitgaven, belastingdruk en structureel tekort.

factcheck

Een artikel van een Nederlandse statisticus stelt dat statistische analyses zouden aantonen dat coronavaccins voor oversterfte zorgen. Maar louter door verschillende landen over meerdere periodes met elkaar te vergelijken, kan je niet aantonen dat de vaccins tot oversterfte leiden. Betere manieren van onderzoek, zoals systematische reviews, tonen aan dat de kans om te overlijden aan eender welke oorzaak na vaccinatie hetzelfde is, en dat de sterfte aan een Covid19-infectie sterk vermindert.

factcheck

In een actuele vraag aan minister Hilde Crevits (cd&v) stelde Katrien Schryvers (cd&v) dat “bijna één op de zes vrouwen tijdens de zwangerschap geconfronteerd wordt met zwangerschapsverlies”. Een exact cijfer is hierover niet bekend, maar uit een recent rapport van The Lancet blijkt wel dat wereldwijd 1 op 10 vrouwen ooit werd geconfronteerd met zwangerschapsverlies.

factcheck

Volgens Voka, het Vlaams netwerk voor ondernemingen, is België vandaag het Europese land met de sterkst stijgende lonen. Het percentage voor ons land ligt hoger dan het Europese gemiddelde, maar dat de Belgische lonen vandaag het snelst stijgen in Europa, klopt niet: in 10 andere EU-landen is de loonstijging hoger.

factcheck

Op de website van een ‘holistisch therapeut’ staat een artikel met verkeerde informatie over leukemie. Zo wordt beweerd dat leukemie “een zinvol biologisch speciaalprogramma is om jou te helpen”. Dit klopt niet: leukemie is een levensbedreigende kanker van het bloed. Afhankelijk van de vorm zijn verschillende behandelingen mogelijk.

factcheck

Recent circuleerde een korte video op social media waarin foto’s van beschadigde gebouwen getoond werden, gevolgd door beelden waarin diezelfde infrastructuur onbeschadigd lijkt. Volgens sommigen bewijst het filmpje dat de oorlog in Oekraïne in scene is gezet. Dat klopt niet. Het originele filmpje werd gemaakt door een Oekraïense presentatrice om net de heropbouw van beschadigde infrastructuur te tonen.

factcheck

Online gaat een kaart van Europa zonder Duitsland rond. Het zou een plan van geallieerden tonen om Duitsland na WOII te herverdelen. Dat klopt niet. De kaart werd in 2004 ontworpen voor een satirisch artikel van een Duits tijdschrift. Het heeft niets met plannen van geallieerden te maken.

factcheck

In een kettingmail met als onderwerp “Boodschap van advocaat meester Van Steenkiste” wordt beweerd dat volgelingen van Allah verplicht worden om iedereen die niet moslim is te doden. De mail is overgenomen van een Engelstalig artikel dat al in 2004 verscheen en waarvan de inhoud niet klopt. Het gesprek met een imam, waar de mail over gaat, vond nooit plaats.

factcheck

Een reportage van Terzake stelde dat de 20 rijkste industrielanden 80 procent van de door de mens veroorzaakte broeikasgassen uitstoten. Naar welke landen verwezen werd, is onduidelijk. Een berekening van de 20 landen met het hoogste bbp per capita, het hoogste bbp en de G20 levert een uitstoot op van respectievelijk 18, 70 en 73 procent in plaats van 80 procent.

factcheck

Tijdens een toespraak in de Kamer zei Tomas Roggeman van N-VA dat er gemiddeld meer dan honderd afgeschafte treinritten per dag zijn. De door Infrabel verwerkte cijfers van 2022 bevestigen Roggemans uitspraak. Van januari 2022 tot en met oktober 2022 werden gemiddeld 115 treinritten per dag afgeschaft. Voorgaande jaren bleef dit cijfer telkens onder de 100.

factcheck

Op sociale media circuleerde afgelopen weken een bericht dat er 800 privévliegtuigen naar de klimaattop in Egypte gevlogen zouden zijn. Volgens een website die vluchten opvolgt, klopt dit niet en gaat het om 82 privévliegtuigen.

factcheck

Een studie uit Florida zou aantonen dat de coronavaccins zorgen voor een toename van 84% van het aantal hartgerelateerde overlijdens bij mannen tussen 18 en 39 jaar. Dat klopt niet. Medische experts wezen op verschillende gebreken. Het werd dan ook niet gepubliceerd door een wetenschappelijk tijdschrift. De studie kan niet op afdoende wijze bewijzen dat de vastgestelde sterfgevallen verband houden met de toediening van het vaccin.

factcheck

Op Twitter gaat een grafiek rond die zou aantonen dat er momenteel meer ijs op de Noordpool ligt dan tien jaar geleden. In 2012 was de ijsoppervlakte inderdaad kleiner. Het was een recordjaar voor het Arctisch gebied, met zeer warme temperaturen op de Noordpool. Om over een tendens te spreken, moeten we kijken naar een periode van enkele tientallen jaren. Daaruit blijkt dat 2012 een uitschieter was en het Noordpoolijs sinds 1980 een dalende trend kent.

factcheck

Een Nederlandse blogsite beweert dat de politie in het Verenigd Koninkrijk een vaccinatiecentrum sloot na het ontvangen van bewijsmateriaal met de "misdaden van de medewerkers van het centrum". Maar de Britse politie sloot geen vaccinatiecentrum. Een centrum in Bristol sloot op vraag van het zorgpersoneel een halve dag door overlast van een protest. De eerstvolgende openingsdag was het centrum opnieuw aan het werk.

factcheck

Volgens verschillende blogsites zouden acht op tien vluchtelingen op vakantie zijn geweest in hun geboorteland. De resultaten komen van een Zweedse enquête. De deelnemers van de enquête verblijven echter al decennia in Zweden en zijn naar alle waarschijnlijkheid teruggereisd naar hun geboorteland nadat zij het Zweedse staatsburgerschap verworven hebben.

factcheck

Verschillende Vlaamse nieuwsmedia berichtten op basis van een persbericht van de Hoge Gezondheidsraad dat 1 op 4 kleuters overgewicht heeft. Maar die cijfers staan niet in het rapport waarover het persbericht ging. Ze komen uit Sciensano’s gezondheidsenquête van 2018. Het blijkt wel om een licht verschillende leeftijdsgroep te gaan, namelijk kinderen van 2 tot 4 jaar.

factcheck

Tijdens een debat over de pensioenhervormingen in de Kamer zei Raoul Hedebouw (PvdA) dat "de gezonde levensverwachting in België 62,4 jaar is". Het cijfer verwijst naar het aantal jaren dat de Belg gemiddeld bij de geboorte in goede gezondheid leeft. In 2019 bedroeg dat inderdaad 62,4 jaar. Recentere cijfers zijn iets hoger: gemiddeld leven Belgen 63,8 jaar in goede gezondheid.

factcheck

Op sociale media gaat een filmpje rond waarin een aantal luxewagens met Oekraïense nummerplaten te zien zijn in een ondergrondse parking. Sommigen beweren dat deze wagens toebehoren aan Oekraïense vluchtelingen die nu in Duitsland of Polen verblijven. Het filmpje werd in april genomen in een parking in Wenen. Er zijn geen aanwijzingen dat het gaat om wagens van vluchtelingen.

factcheck

Een Nederlandse blogsite publiceerde een artikel met als titel: ‘De Britse regering pauzeert de uitrol van het COVID-vaccin voor kinderen van 5 tot 11 jaar na een stijging van 22% van het aantal sterfgevallen’. Het gaat niet om een pauze. De Britse regering besliste reeds bij uitrol van vaccinatieprogramma dat het om een tijdelijke maatregel zou gaan, die eindigt na augustus 2022. De berekening van 22% is gebaseerd op 19 overlijdens voor een specifieke leeftijdsgroep tussen april en augustus. Het gaat om cijfers voor àlle doodsoorzaken. Er is geen sprake van een substantiële stijging van kindersterfte in het VK.

factcheck

Volgens Zuhal Demir (N-VA) zou Vlaanderen meer dan het dubbel van het aantal varkens dat het zelf eet, exporteren. Die exportmarkt zou nochtans al jaren stil liggen waardoor varkens nutteloos vernietigd worden, vertelde ze in een interview aan VTM Nieuws en op haar Twitter. Het klopt dat België slechts een kwart van de eigen productie zelf consumeert. De rest is voor export. Belgisch varkensvlees is nog steeds exportgericht. Sinds 2018 zien we een lichte stijging binnen Europa. De exportwaarde daarentegen fluctueert en de productiewaarde kent een daling.

factcheck

In augustus publiceerde HLN een artikel over apenpokken. Socialmediagebruikers wezen er op dat de foto bij dit artikel niet over apenpokken gaat, maar een baby met waterpokken toont. Het gaat om twee verschillende virussen, ook al lijken ze qua uiterlijk op elkaar. Zo krijg je bij beide ziektes vlekjes en blaasjes op je lichaam. Het verschil is dat de blaasjes bij waterpokken allemaal hetzelfde zijn. Bij apenpokken kan het stadium waarin de blaasjes zich bevinden variëren.

factcheck

Volgens sommige berichten op sociale media en alternatieve nieuwssites zijn de nieuwe goedgekeurde boosters tegen het coronavirus niet op mensen getest. De realiteit is complexer want er zijn verschillende geüpdatete vaccins op de markt gekomen. Allen werden veilig bevonden door het Europees Geneesmiddelenbureau.

factcheck

Professor psychologie Mattias Desmet was in september 2022 te gast bij de Amerikaanse podcast The Highwire. Hierin vertelde hij dat 'België het land is met het hoogste percentage van mensen met een depressie'. Dat klopt niet. Volgens verschillende schattingen staat België in de middenmoot.

factcheck

Leef Bewust, een ‘holistisch gezondheidsplatform’, postte een filmpje waarin één van de oprichters van de organisatie claimt dat de anticonceptiepil kankerverwekkend is, net zoals tabak. Dat de hormonale pil gecategoriseerd werd als kankerverwekkend betekent nog niet dat het even gevaarlijk is als tabak. De pil kan zorgen voor een tijdelijk verhoogt risico op borstkanker, maar beschermt ook tegen andere kankers.

factcheck

Op sociale media circuleren berichten dat elektrische wagens schadelijk zijn voor het milieu. De oorzaak hiervan zouden de accu’s van elektrische auto's zijn. Zo zou 200.000 kg grond uitgegraven worden om één accu te maken. Hoeveel grond verwerkt moet worden voor één batterij valt moeilijk te achterhalen. Maar volgens verschillende experts zijn de cijfers die rondgaan een overschatting. In totaliteit is een elektrische wagen milieuvriendelijker dan een wagen op fossiele brandstof. Want na enkele duizenden kilometers rijden, compenseert een elektrische wagen de milieulast van de productie.

factcheck

Nederlandse blogsites kopten dat in Engeland 1 op de 246 mensen binnen de 60 dagen stierf na toediening van een coronavaccin. De claim is gebaseerd op echte statistieken, maar mist context. Het overgrote deel van overleden mensen was ouder dan 70. De statistieken tonen gewoon alle vastgestelde overlijdens: er is geen verband met vaccins. Het sterftecijfer ligt net lager bij gevaccineerden.

factcheck

Anja Vanrobaeys (Vooruit) ijverde in de Kamer voor een uitbreiding van de discriminatiewet voor gezondheidstoestand: “wie ooit kanker had, heeft tien keer minder kans op een job dan iemand die tien jaar ouder is”. Een UGent-onderzoek bevestigt dat iemand met een eerdere kankerervaring gediscrimineerd kan worden bij het opnieuw betreden van de werkvloer. Maar de kans op een sollicitatiegesprek is niet 10 keer kleiner in vergelijking met iemand die 10 jaar ouder is.

factcheck

Volgens een Belgische website is het aantal overlijdens tijdens het pandemiejaar 2020 niet opmerkelijk. Voor mensen onder de leeftijd van 65 zou Covid-19 zelfs geen impact hebben. De website noemt 2020 voor deze leeftijdscategorie “nagenoeg het minst dodelijke jaar sinds de geschiedenis van de mensheid”. Dat is wat kort door de bocht. Boven de 65 zijn er in 2020 meer mensen gestorven dan normaal. Maar ook tussen de 45 en 64 was er oversterfte.

factcheck

Op sociale media gaat een screenshot van een oud artikel van de BBC rond. Daarin staat dat “bewijzen van BBC suggereren dat in Oekraïne gezonde pasgeborenen worden gedood om de internationale stamcellenmarkt te bevoorraden”. Het artikel is echt, maar levert geen bewijs voor de stelling. Wel wijst internationaal onderzoek erop dat in Oekraïne vroeger pasgeborenen werden weggehaald bij hun ouders voor illegale adoptie in het Westen. Maar dat is een ander verhaal.

factcheck

“COVID-19 is maar een zware griep” en “Vaccins zorgen voor een ijzingwekkend aantal doden", zo stellen enkele artsen in een nieuwe podcastreeks onder de naam 'Compleetdenkers'. In dit artikel factchecken we enkele opvallende beweringen uit de podcast over COVID-19.

factcheck

Op TikTok en YouTube circuleren video’s van een zwart gat dicht bij aarde. Deze beelden zijn hoogst onwaarschijnlijk omdat het een buitengewone fenomeen is. Als een zwart gat zo dicht bij de aarde voorkomt, zou dat het einde van onze planeet kunnen betekenen. Daarnaast is het onmogelijk om met een smartphone beelden van een zwart gat vast te leggen. Dit kan enkel met behulp van verschillende telescopen. De video’s die circuleren werden dan ook gecreëerd door een knap staaltje werk van CGI.

factcheck

Op Twitter circuleerde in juni een screenshot met de tekst “1 op 3 Belgische mannen vindt dat een vrouw dwingen tot seks geen verkrachting is”. De stelling komt van de website van de organisatie Vrouw & Maatschappij. Wat de bron is van het cijfer is onduidelijk. Ook de organisatie zelf weet niet waar het vandaan komt.

factcheck

Een filmpje waarin een oudere man slaat tegen een deur van een Italiaans ziekenhuis gaat rond op sociale media. Volgens sommigen wou de man wraak nemen op het ziekenhuis voor het coronavaccin dat hij kreeg. Het filmpje bevat echter geen aanwijzingen dat de man kwaad werd om een vaccin. In eerdere posts van het filmpje is hier dan ook geen sprake van. In werkelijkheid gaat het om een gewelddadig incident in de wachtruimte van een spoeddienst in Napels. Het ziekenhuis dat we zien, is bovendien geen vaccinatiecentrum.

factcheck

De vrees dat de vaccins tegen Covid-19 de vruchtbaarheid zouden verstoren, doet al langer de ronde. Sinds de publicatie van een Israëlische studie is die vrees terug aangewakkerd door verschillende alternatieve blogsites. Ze interpreteren de studie echter verkeerd. Net als andere studies toont deze studie aan dat vaccinatie de vruchtbaarheid niet vermindert. Evenmin is er bewijs dat de coronavaccins eierstokkanker of geboortedefecten zouden veroorzaken.

factcheck

De kamer keurde recent een wetsvoorstel goed dat vanaf 2023 niet meer gerookt mag worden op treinperrons. Kim Buyst (Groen), die het wetsvoorstel mee indiende, stelde tijdens een debat dat jaarlijks 14.000 Belgen sterven door tabak. Er bestaan echter geen exacte statistieken over hoeveel Belgen sterven aan de gevolgen van roken. Volgens schattingen gaat het om ongeveer 20.000 sterfgevallen per jaar.

factcheck

In een vraag aan minister Van Quickenborne (Open VLD) stelde Marijke Dillen (Vlaams Belang) dat 1 op 3 gedetineerden drugs gebruikt in de gevangenis. Het cijfer komt uit een onderzoek van de UGent uit 2018, waarin 1326 gedetineerden van Vlaamse gevangenissen werden bevraagd. Hieruit bleek dat 35% van de gedetineerden drugs gebruikt.

factcheck

Online staat te lezen dat de uitbraak van het apenpokkenvirus vorig jaar al met grote precisie werd voorspeld. Wijst dat niet op een complot? Niet echt. Er vond inderdaad een simulatie-oefening plaats voor een apenpokkenuitbraak. Het gaat om een fictieve simulatie die toevallig gelijkenissen vertoont met de huidige, echte uitbraak.

factcheck

Een alternatieve website kopte begin juni dat er op gerechtelijk bevel documenten onthuld werden waarin staat dat "82% tot 97% van de met Pfizer gevaccineerde zwangere vrouwen hun baby verloor". Dit zou blijken uit documenten die bij de FDA ingediend waren voor de goedkeuring van het Pfizer vaccin tegen Covid-19. Maar een korte factcheck leert dat die documenten helemaal niets bewijzen en het om foute berekeningen gaat.

factcheck

Begin juni vertelde Justin Bieber in een Instagramvideo dat hij aan het zogenoemde syndroom van Ramsay-Hunt lijdt. Als gevolg van die infectieziekte is de helft van zijn gezicht verlamd. Nergens in de video zegt of insinueert Justin Bieber dat dit het gevolg zou zijn van het coronavaccin. En toch gaat die bewering rond op sociale media.

factcheck

Verschillende alternatieve nieuwssites hebben recent artikels gepubliceerd rond zogenaamde shedding. Dit is een fenomeen waarbij gevaccineerden deeltjes van het coronavaccin zouden afstoten. Gevaccineerde ouders zouden deze deeltjes bijvoorbeeld doorgeven aan hun ongevaccineerde kinderen. Dit fenomeen zou volgens hen een rol spelen bij de onverklaarde leverontstekingen die recent opdoken. Er is echter geen bewijs dat de vaccins “shedden” en daarbovenop is er nog geen duidelijke link gelegd tussen de vaccins en leverontstekingen.

factcheck

Online valt te lezen dat coronavaccins leiden tot nieuwe virusmutaties. Zelfs vaccinoloog Pierre Van Damme zou dit beweren. Van Damme heeft dit echter niet gezegd. Virussen zijn van nature voortdurend in verandering. Zogenaamde mutaties vinden sowieso plaats en worden niet veroorzaakt door vaccinaties.

factcheck

Volgens de Nederlandse website OpinieZ ontdekte ‘The Turbine Group’, een groep Noorse onderzoekers, dat windmolens 62 kilogram per jaar per turbine aan microplastic verliezen in het milieu. Zij gebruikten hiervoor een onderzoeksrapport van de Universiteit van Strathclyde. De gegevens uit de Strathclyde studie werden echter onjuist toegepast. De werkelijke cijfers voor erosiemateriaal bij windturbines liggen veel lager.

factcheck

Tijdens zijn speech op de Dag van de Arbeid zei PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw dat de rijkste 1% van de Belgen een kwart van alle rijkdom in ons land bezit. Recent onderzoek berekende dat die groep inderdaad 24% van alle rijkdom in België bezit. Het is belangrijk om op te merken dat de cijfers waarop dit onderzoek zich baseert, dateren van 2017 en het gaat om een inschatting.

factcheck

Volgens verschillende media produceren Rusland en Oekraïne samen “een derde van de tarwe in de wereld”. Dit klopt niet. Uit statistieken van de Voedsel- en Landbouworganisatie blijkt dat de twee landen goed zijn voor 14,5% van de wereldwijd geproduceerde tarwe.

factcheck

In een interview met Humo ijverde Conner Rousseau voor de voordelen van kinderopvang voor kinderen met een anderstalige moeder. Kinderen die namelijk de eerste drie jaar thuis zitten bij een anderstalige moeder zouden benadeeld zijn tegenover kinderen in de crèche want “zij kennen gemiddeld zevenhonderd Nederlandse woorden meer”. Deze uitspraak kan kloppen voor kinderen uit een kansarm gezin, maar benodigt nuancering voor anderstalige gezinnen.

factcheck

Volgens de website Dissident.one zou het farmaceutisch bedrijf Moderna het COVID-19-virus gecreëerd hebben. Er zou een identieke genetische code gevonden zijn in het SARS-CoV-2-virus dat overeenkomt met een code gevonden in een gensequentie waar Moderna een patent op gevraagd heeft voor kankeronderzoek. Deze overeenkomst is louter toevallig en wil helemaal niet zeggen dat Moderna het Covid-19-virus gecreëerd heeft.

factcheck

Online staat te lezen dat de Hongaarse premier Viktor Orbán op een Oekraïense “vijandenlijst” is gezet. Het bericht klopt. De lijst is geen initiatief van de Oekraïense overheid, maar de Oekraïense regering treedt er ook niet tegen op.

factcheck

Heel wat beweringen over de moorden in Boetsja sijpelen bij ons binnen op het net. Zo worden online twee artikels gedeeld die de Russische verantwoordelijkheid voor de moorden zouden ontkrachten. Satellietbeelden waarop lijken te zien zijn, zouden van 1 april dateren, na de terugtrekking van Russische troepen. Volgens een onderzoek uitgevoerd door de BBC werden de desbetreffende beelden wel degelijk op 19 maart genomen. In een tweede claim zouden het Oekraïense troepen zijn die metalen pijltjes of fléchettes gebruikt hebben op de burgers van Boetsja. Het Oekraïense leger maakt echter geen gebruik van granaten met fléchettes.

factcheck

Op sociale media gaat een filmpje rond dat als bewijs zou dienen voor verkiezingsfraude in de presidentsverkiezingen in Frankrijk. Op het filmpje zien we een man die 3 stembrieven opent, waarbij het stembiljet van Marine Le Pen onderaan steeds een klein scheurtje bevat. Volgens het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken maakt het klein scheurtje het biljet niet ongeldig. Bovendien voorzien stembureaus steeds nieuwe biljetten voor het geval van schade. De man op het filmpje maakte hier gebruik van.

factcheck

Een NineForNews artikel beweert dat gevaccineerden 500% meer kans hebben op een hartaanval. De bron van de claim, Robert F. Kennedy Jr., verwees daarvoor naar een klinisch onderzoek uitgevoerd door Pfizer, maar zulk onderzoek van Pfizer bestaat niet. Wetenschappelijke studies stelden geen verband vast tussen hartaanvallen en covid-19-vaccins. Er zijn wel meldingen van hartproblemen na vaccinaties, maar die zijn eerder uitzonderlijk.

factcheck

Een artikel van P-Magazine doet “merkwaardige vaststellingen” over de wekelijkse update van Sciensano met COVID-19-gegevens. Zo staat er onder andere dat in de groep 18 tot 64 jarigen in verhouding evenveel niet-gevaccineerden, volledig gevaccineerden als geboosterden op de afdeling intensieve zorg belanden. Dat klopt niet. Volgens het rapport lagen verhoudingsgewijs minder gevaccineerden op intensieve zorgen. De cijfers zijn lager voor zowel mensen die de booster wél als voor de mensen die de booster níet gehad hebben.

factcheck

Els Van Hoof, federaal parlementslid voor CD&V, stelde in maart een vraag aan minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) over vals-positieve resultaten van de NIP-test, een bloedtest die gebruikt kan worden bij zwangere vrouwen om bepaalde genetische aandoeningen bij de foetus op te sporen. Ze baseert zich op een artikel uit de New York Times dat wijst op reële risico’s die de NIPT met zich mee brengt, maar de Amerikaanse data strookt niet echt met de Belgische context.

factcheck

Via sociale media worden foto’s en video's van vernederde mensen uit Oekraïne gedeeld. Meestal zijn ze vastgebonden of - geplakt aan bomen of lantaarnpalen. Op heel wat video’s is te zien hoe Oekraïners ze slaan of hun kont ontbloten. De posters die de beelden delen, spreken vaak van collaborateurs, maar de video’s zelf noemen de slachtoffers plunderaars of saboteurs.

factcheck

Internationale nieuwsmedia brachten in februari het nieuws van de geboorte van een ‘baby Mia’ tijdens airstrikes in de metro van Kiev. Ze baseerden zich op een beeld gedeeld door Oekraïense politica Hanna Hopko. Zij beweerde dat het kind in een shelter werd geboren. Aan dit verhaal voegden verschillende media, zoals HLN en de Standaard, het metrostation toe. Dit element is dienstbaar aan een artikel van BBC uit mei 2021.

factcheck

Sommige media stelden dat de hoge prijzen op benzine en diesel deels te wijten waren aan de belastingen op die brandstoffen. Volgens een artikel in P-magazine op 10 maart ‘swingen de taksen op olie de pan uit’ en betalen we nu voor een volle tank aan de pomp 50 euro in belastingen. Spelen de belastingen op diesel en benzine echt zo'n grote rol bij het stijgen van de prijzen en klopt de bewering dat bij een tankbeurt 50 euro naar de overheid gaat?

factcheck

Een foto van een zogenaamd “uitgelekt” document van de Oekraïense regering gaat rond op verschillende websites en sociale media. Het toont een brief gericht aan de minister van gemeenschappen en gebiedsontwikkeling en beweert dat “meer dan 40% van het Oekraïens grondgebied veroverd is door het Russisch leger” en dat “meer dan 75% van het militaire potentieel aan Oekraïense strijdkrachten is vernietigd”. Verschillende aanwijzingen duiden er op dat de brief nep is: de datum, de handtekening en de inhoud van het document kloppen niet.

factcheck

Rudi Vranckx deelde op 7 maart via twitter een foto van een moeder en haar twee kinderen die overleden door een mortierinslag nabij een evacuatiepunt in Irpin. Sommige reageerders dachten dat de foto in scène gezet was. Dat klopt niet. Uit verschillende andere foto’s blijkt de lichamelijke en materiële schade die de mortierinslag berokkende. Er is ook een video waarop de inslag te zien is. De identiteit van de slachtoffers en de rouwende vader is bekend.

factcheck

In het VRT-journaal van 18 uur op zondag 13 maart is gezegd dat het trainingskamp Yavoriv “door NAVO gebruikt wordt om Oekraïense soldaten op te leiden." Is de NAVO dan actief in Oekraïne? Oekraïne is geen lid van de NAVO, maar ze werken samen in het kader van het programma ‘Partnerschap voor de Vrede’, al is er dit jaar nog geen NAVO-activiteit geweest in Oekraïne. De militaire basis van Yavoriv ligt vlakbij de grens met Polen en dus de NAVO. Er zouden op dit moment buitenlandse vrijwilligers trainen en Westerse wapens passeren. De NAVO traint al jaren in Yavoriv, maar is er op dit moment niet aanwezig. Het zegt daarmee een verdere escalatie te willen voorkomen.

factcheck

In de Vlaamse krant PAL NWS verscheen een artikel waarin ze stellen dat 1 op 3 Oekraïense vluchtelingen die aankomen in Frankrijk geen Oekraïner zou zijn. Ook Dries Van Langenhove van Vlaams Belang verkondigde dit nieuws in het Federaal Parlement en op sociale media. Dit klopt niet, volgens het Franse ministerie van Binnenlandse zaken is 2,4 procent van de vluchtelingen die tussen 25 februari en 17 maart aankwam van niet-Oekraïense afkomst.

factcheck

Online circuleert een facebookbericht van een Nederlandse dame van Oekraïens-Russisch afkomst. In het bericht hoopt de Nederlandse dame op vrede tussen Oekraïne en Rusland. Ze verwijt het Westen wel hypocrisie omdat het niet zou tussenbeide gekomen zijn tégen Oekraïne. Zo zegt ze bijvoorbeeld dat in Oost-Oekraïne duizenden burgers vermoord werden zonder dat de wereld ernaar omkeek. We bekijken een aantal uitspraken.

factcheck

Volgens de Nederlandse website Dissident zou de invoering van de verplichte vaccinatie in Oostenrijk geen effect hebben gehad op de vaccinatiegraad. In de hoofdstad Wenen zou de verplichting zelfs geleid hebben tot een daling. We kunnen vaststellen dat bij de aankondiging van de eerste lockdown voor ongevaccineerden, meer Oostenrijkers naar de vaccinatiecentra trokken. Sinds eind november zien we echter een daling in het aantal dagelijkse vaccinaties. Deze dalende trend zette zich ook verder door na de inwerkingtreding van de verplichte vaccinatie op 5 februari.

factcheck

In het Verenigd Koninkrijk gaat een video viraal van een gesprek tussen een vrouw en een politieagent, waarin de vrouw de agent op de hoogte brengt van het feit dat er een strafrechtelijk onderzoek gaande is naar de uitrol van COVID-19 vaccinaties. Ze claimt dat alle vaccinatiecentra in het VK tijdens de duur van het onderzoek moeten sluiten en vraagt de politie om daarbij te helpen.

factcheck

Online circuleert de stelling dat iedereen die overlijdt na een positieve coronatest automatisch als corona-overlijden wordt meegeteld, ongeacht de doodsoorzaak. Dat zou een richtlijn van de WHO zijn. Dat klopt niet helemaal. Enkel wie ook daadwerkelijk ziek wordt van het coronavirus en dan overlijdt aan die ziekte, wordt meegeteld. Dat is ook in België het geval.

factcheck

Een recente Facebookpost stelde dat reclame voor medische behandelingen verboden is België. Ook vaccinatiecampagnes tegen COVID-19 zouden onderworpen zijn aan dat verbod, suggereerde de post. Het klopt dat publieksreclame voor geneesmiddelen op voorschrift verboden is. Maar informatiecampagnes voor vaccinatie, georganiseerd door de overheid, worden niet als publieksreclame beschouwd. Ze vallen dus ook niet onder het verbod.

factcheck

Volgens verschillende online artikels zou de Britse premier Boris Johnson gezegd hebben dat 90 procent van de patiënten op intensieve zorg dubbel gevaccineerd is. Dat waren echter niet Johnsons woorden. Om de Britten aan te sporen een boostervaccin te nemen stelde de premier dat ‘90 procent van de patiënten op intensieve zorg geen boostervaccin hadden gekregen’. Maar niet iedereen zonder booster is dubbel gevaccineerd.

factcheck

‘Mensen hebben per maand honderden euro’s bijgekregen,’ stelde federaal minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) onlangs in De Zevende Dag. Daarmee verwees hij naar betere verloning in de zorg waarin de regering investeerde. Het klopt dat federaal zorgpersoneel een aanmoedigingspremie en loonsverhoging kreeg. Vaak -maar niet altijd- ging het inderdaad om honderden euro’s per maand. Dat zijn wel brutobedragen: niet iedereen hield maandelijks honderden euro’s extra over.

factcheck

Recent verschenen enkele artikels die stelden dat Pfizer in januari 2021 al op de hoogte zou zijn geweest van meer dan duizend doden als gevolg van hun vaccin tegen COVID-19. Volgens diverse alternatieve nieuwssites stopte Pfizer 1.223 doden en nog veel meer bijwerkingen in de doofpot. Die beweringen gaan echter kort door de bocht. Er is immers geen causaal verband tussen de gemelde problemen en het vaccin aangetoond.

factcheck

Op 24 november kwamen zevenentwintig migranten om het leven bij een schipbreuk op het Kanaal. Ze probeerden de oversteek te maken van Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk. In verschillende Vlaamse media werd dat zonder meer omschreven als “het dodelijkste incident op het Kanaal ooit”. Dit klopt niet. Er zijn in het verleden wel degelijk veel grotere schipbreuken gebeurd op het Kanaal. De dodelijkste daarvan eiste meer dan duizend levens. Voor zover er gegevens beschikbaar zijn was de recente ramp wel het dodelijkste incident met transmigranten op het Kanaal.

factcheck

In ‘Wetenschappers met een kritische blik op de Corona crisis’, een veelbekeken compilatie op het videoplatform Rumble, worden verschillende individuen aan het woord gelaten over COVID-19. Een aantal belangrijke claims uit de compilatie kloppen echter niet of gaan kort door de bocht. Zo kan iemand zonder symptomen wel degelijk mensen besmetten en is het dus wél zinvol om mensen zonder symptomen te testen. Er is nog veel onzekerheid over hoe lang je na een coronabesmetting beschermd bent tegen in het virus. Er is geen bewijs dat de deltavariant minder dodelijk zou zijn dan de vorige varianten of dat het virus nu al minder gevaarlijk wordt.

factcheck

Recent dook online opnieuw de bewering op dat chloordioxide COVID-19 kan genezen. Het product is echter een gevaarlijk bleekmiddel. Het gebruik van chloordioxide als medicijn wordt daarom afgeraden door nationale en internationale gezondheidsinstanties. Een online circulerende klinische studie die toch zou aantonen dat chloordioxide ‘honderd procent effectief’ is tegen de ziekte, vertoont ernstige tekortkomingen. Er bestaat verder geen wetenschappelijk bewijs voor de claim.

factcheck

De Britse site The Exposé schreef recent dat het immuunsysteem van gevaccineerden aan een hoog tempo aftakelt en dat coronavaccins op die manier zelfs tot AIDS zouden leiden. Ook Nederlandstalige nieuwswebsites namen het bericht over. Maar de coronavaccins leiden niet echt tot een progressieve verzwakking van het immuunsysteem of AIDS. Dat de bescherming tegen het coronavirus na verloop van tijd afneemt, betekent immers nog niet dat het hele immuunsysteem afbrokkelt. Zes maanden na vaccinatie beschermen de vaccins nog steeds enigszins tegen besmetting en goed tegen ernstige ziekte.

factcheck

Online doet het bericht de ronde dat gevaccineerde mensen plots te maken krijgen met agressieve kankers. Maar een link tussen coronavaccins en kanker is niet wetenschappelijk bewezen en de kans is groot dat het om toeval gaat. Twee wetenschappelijke studies die zogezegd zouden aantonen dat mRNA-vaccins kanker veroorzaken, gaan eigenlijk helemaal niet over coronavaccins. Wel kunnen coronavaccins soms minder goed werken bij mensen met kanker. Kankerstichtingen in Vlaanderen en internationaal raden kankerpatiënten ook aan om hun vaccinatie steeds te bespreken met hun arts.

factcheck

“Per 1 oktober 2021 zijn er in de EU 25,969 sterfgevallen gemeld na coronavaccinatie. Daarnaast is er melding gemaakt van bijna twee miljoen gevallen van “zwaar letsel” na een van de vier COVID-19 vaccins”, zeggen “Artsen Voor Vrijheid” en “De Andere Krant”. Maar deze gemelde ‘gevolgen’ van vaccinatie zijn helemaal geen bewezen bijwerkingen. Bovendien gaat het in werkelijkheid niet om twee miljoen verschillende personen maar 665.707. Velen van hen rapporteerden wel meerdere bijwerkingen. Het cijfer van 25.969 overlijdens is gebaseerd op een foute interpretatie van de databank en klopt niet.

factcheck

De afgelopen maand waren er in verschillende grote steden in Australië protesten tegen de geldende coronamaatregelen. Online circuleert de claim dat de overheid er het internet liet uitschakelen om die protesten te verdoezelen. Ook Nederlandstalige sites als Dissident pikten de bewering op, maar er blijkt weinig bewijs te bestaan dat het internet tijdens de betogingen uitzonderlijke hinder ondervond. En er bestaat al helemaal geen bewijs dat de overheid op deze manier aan censuur deed.

factcheck

In een open brief beweert de groep “Factor V” dat de immuniteit die je verkrijgt na besmetting met het coronavirus beter beschermt tegen het virus dan wanneer je gevaccineerd wordt. Ook de doeltreffendheid van vaccins zou significant dalen na verloop van tijd, met name door de nieuwe Deltavariant. Het klopt dat de bescherming van vaccins tegen besmetting na verloop van tijd kan verminderen, maar verschillende studies wijzen er ook op dat de bescherming tegen ernstige symptomen overeind blijft. Er bestaat ook weinig bewijs voor de stelling dat je na een besmetting beter beschermd zou zijn dan met een vaccin.

factcheck

“Slechts 1 procent van de onderzochte ‘Covid-sterfgevallen’ stierf uitsluitend aan corona”, beweert de alternatieve nieuwssite “Dissident”. Die informatie zou uit een onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Hamburg-Eppendorf komen, maar de bewering in het artikel strookt niet met de resultaten van het onderzoek. Iets meer dan 84 procent van de overlijdens was wel degelijk te wijten aan COVID-19, zo stelde de studie vast. Het onderzoek toont juist aan dat de meeste patiënten niet alleen mét, maar ook dóór Covid-19 overleden.

factcheck

In Oudergem opent Fedasil in oktober een nieuw asielcentrum voor niet-begeleide minderjarigen. Maar op sociale media doet het gerucht de ronde dat de gemeente daar niet van op de hoogte was. Dat blijkt niet te kloppen, bevestigen zowel de woordvoerder van Fedasil als de burgemeester van Oudergem.

factcheck

85 procent van de patiënten die tijdens de coronacrisis van 2020 op een dienst intensieve zorg lagen, hadden eigenlijk geen nood aan echt intensieve verzorging, zo beweert gewezen lector gezondheidswetenschappen Sam Brokken in de documentaire ‘Tegenwind’. Brokken wil daarmee aantonen dat de ziekenhuizen helemaal niet onder druk hebben gestaan tijdens de twee grote coronagolven van 2020 en dat het dus geen probleem is om het virus vrij te laten circuleren. Maar zijn uitspraken sporen niet met cijfers van Sciensano. Ook prof. dr. Philippe Jorens, hoofd van de dienst Intensieve Zorg van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA), noemt ze “absolute nonsens”.

factcheck

Begin september 2021 verschenen er nieuwsberichten waarin wielrenner Greg Van Avermaet zijn teleurstellend resultaat in de Benelux Tour wijt aan het Pfizervaccin tegen COVID-19. Er werd geschreven dat zijn immuunsysteem “vecht” tegen een onbekende vijand, mogelijk het vaccin. Er bestaat echter geen bewijs dat Van Avermaets gezondheidsproblemen te wijten zijn aan het vaccin. Coronavaccins kunnen in zeldzame gevallen wel problemen opleveren voor sporters, maar COVID-19 zelf is nog gevaarlijker voor deze groep.

factcheck

“Ziekenhuizen in Oklahoma worden overspoeld door mensen die een overdosis Ivermectine hebben ingenomen. Mensen met schotwonden kunnen niet geholpen worden.” Dat zei Dr. Jason McElyea aan een plaatselijke tv-zender in Oklahoma. Twee ziekenhuizen waar McElyea aan verbonden is, hebben zijn claim intussen tegengesproken. Maar veel mensen in de Verenigde Staten geloven wel dat Ivermectine helpt tegen een coronabesmetting. En dat geeft problemen.

factcheck

Personen die zonder juiste papieren in België verblijven kunnen om medische redenen een verblijfsvergunning aanvragen via zogenaamde ‘medische regularisatie’. In het kader van de recente hongerstaking in de Begijnhofkerk en de VUB/ ULB opperden sommigen op sociale media dat zo’n medische regularisatie geen optie is voor wie ziek wordt tijdens zijn hongerstaking. Die stelling klopt niet: de wet zegt niets over de oorsprong van medische problemen.

factcheck

Op 2 augustus kopte een artikel van PAL NWS: “30 procent gedetineerden is illegaal, kostprijs: 159 miljoen euro.” Cijfers van de Federale Overheidsdienst Justitie bevestigen inderdaad dat zo’n 30 procent van de gedetineerden in België geen verblijfspapieren heeft. De kostprijs van 159 miljoen euro klopt volgens cijfers van de FOD Justitie, maar is eigenlijk een onvolledige berekening zonder de infrastructuurkosten van de Belgische gevangenissen. Het werkelijke bedrag ligt allicht nog hoger.

factcheck

De hongerstaking van meer dan 400 sans-papiers in Brussel eindigde officieel na 60 dagen. De stakers eisten een collectieve regularisatie om op een legale manier te kunnen verblijven en werken in ons land. Op sociale media claimen sommigen dat het niet mogelijk is om 60 dagen lang niet te eten. Anderen zeggen ook dat dokters de monden van vier stakers zouden hebben dichtgenaaid. Uit vorige hongerstakingen blijkt dat je nog langer dan 60 dagen kan vasten. Daarnaast hebben de stakers volgens de plaatselijke hulpverleners hun eigen lippen aan elkaar gehecht.

factcheck

Een artikel claimt dat de coronavaccins HIV veroorzaken. Dat klopt niet: je kan geen HIV krijgen van de coronavaccins. In datzelfde artikel passeren er nog verschillende andere onwaarheden over de vaccins en het virus. Zo beschermen de vaccins wel nog goed tegen de deltavariant, zeker tegen ernstige ziekte. Het coronavirus dat nu rondgaat is niet samengesteld uit het MERS- en SARS-CoV-1-virus en HIV en 5G hebben er al helemaal niets mee te maken.

factcheck

Ondanks wat alternatieve nieuwssites beweren zijn gevaccineerden niet de voornaamste bron van de virusvarianten. Dat de antilichamen die worden aangemaakt na vaccinatie tegen COVID-19 mensen net zieker zouden kunnen maken klopt ook niet. De vaccinaties beschermen nog steeds goed tegen besmetting, ernstige ziekte en overlijden door COVID-19.

factcheck

In een online debat op twitter besprak een twitteraar de omvang en kostprijs van migratie. In de tweet werd beweerd dat tot mei 2021 niet minder dan 17.000 mensen het land zouden binnengekomen zijn. Ook zou slechts twintig procent van de asielzoekers werk vinden, en zou immigratie ons land jaarlijks elf miljard euro kosten. Voor die beweringen is weinig bewijs te vinden.

factcheck

De hongerstaking in Brussel van meer dan 400 mensen zonder papieren beroerde heel wat gemoederen. Online vroegen sommige mensen zich af of de hongerstakers niet onder dwang medische zorg konden krijgen. Ook politici toonden zich voorstander van een gedwongen medische behandeling voor de protesterende sans-papiers. Maar bij een hongerstaking kan je iemand daar niet zomaar toe dwingen.

factcheck

factcheck

Bepaalde websites menen dat suramine, een stof uit dennennaaldenthee, zou beschermen tegen allerlei gevolgen van blootstelling aan iemand die gevaccineerd is. Die gevolgen zouden veroorzaakt worden door het S-eiwit. Er is echter geen bewijs dat blootstelling aan een gevaccineerde schadelijk zou zijn. Suramine zou mogelijks een virusremmende werking kunnen hebben, maar dat is nog niet voldoende onderzocht. Suramine wordt nog niet gebruikt als geneesmiddel. Er moet nog heel veel onderzoek gebeuren voordat het middel in de praktijk gebruikt kan worden.

factcheck

factcheck

Via sociale media wordt het bericht verspreid dat drie personen vlak na elkaar “een aanval” zouden gekregen hebben door hun vaccinatie in het vaccinatiecentrum van Genk. Maar er is eigenlijk niets dat daarop wijst. De coördinerende arts van het vaccinatiecentrum zegt aan Factcheck.Vlaanderen dat het om gewone flauwte ging en dat de patiënten na een kwartiertje al weer gewoon naar huis konden.

factcheck

Een artikel op de site Dissident.one claimt dat de Spike-eiwitten die worden aangemaakt bij een vaccinatie met een mRNA-vaccins giftig zijn. Daarnaast zouden ze ook in de moedermelk terecht komen en op die manier een nefaste impact hebben op baby’s. De beweringen gaan terug op een eerder weerlegde interpretatie van een Japanse studie. Andere onderzoeken leveren ook geen bewijs voor de stellingen.

factcheck

En ze blijven maar komen, de verhaaltjes dat je arm magnetisch wordt door vaccinatie. Op 12 juni verscheen er op de website van Frontnieuws een artikel met een filmpje over een Mexicaanse dokter José (Pepe) Bandera, die per ongeluk de mythe rond magnetische vaccinatieplekken zou hebben bewezen met een klein experiment in een televisieprogramma. Maar dat klopt niet. In het programma én op zijn eigen Facebookpagina zegt dokter José (Pepe) Bandera juist dat het coronavaccin er niet voor kan zorgen dat je arm magnetisch wordt.

factcheck

Tal van ruimtevaartorganisaties maken zich zorgen over het groeiende gevaar van ruimtepuin, zowel voor de bemande als onbemande ruimtevaart. De film Gravity toont de gevolgen van een botsing met dat puin: vernielde satellieten zetten een kettingreactie in gang die uiteindelijk tot de vernietiging van het ISS leidt. Hoe gevaarlijk zijn zulke botsingen eigenlijk en hoe realistisch is dat filmscenario?

factcheck

Verschillende artikels op websites zoals Xandernieuws beweren dat het Rode Kruis in verschillende landen, waaronder België, geen bloeddonaties van coronagevaccineerde mensen wil. Die statements doen ook de ronde op sociale media. Artsen voor Vrijheid beweerde ook nog: “Het rode kruis wil geen bloed van Covid-19 gevaccineerden” (sic). De reden waarom is niet duidelijk. Ze voegen alleen toe dat je geen bloedplasma kan doneren aan een coronapatiënt in het ziekenhuis, om die te helpen genezen, als je na je besmetting gevaccineerd werd. Het vaccin heeft daar echter niets mee te maken. De berichten kloppen hoe dan ook niet: het Rode Kruis aanvaardt bloed en plasma van gevaccineerden. Er is wel een wachtperiode en in de VS wordt momenteel vanwege logistieke redenen geen convalescent plasma aanvaard.

factcheck

Tijdens de EK-match Denemarken-Finland van zaterdag 12 juni valt de Deense voetballer Christian Eriksen plots neer. Terwijl het publiek toekijkt, wordt hij minutenlang gereanimeerd. Hij komt uiteindelijk terug bij bewustzijn en wordt naar het ziekenhuis gebracht. Zijn toestand is intussen stabiel. Quasi onmiddellijk werd op sociale media gespeculeerd dat een coronavaccin de hartaanval veroorzaakte. Daar blijkt niets van aan: Eriksen kreeg geen coronavaccin.

factcheck

Hier en daar kan je op het net lezen dat de coronavaccins niet efficiënt zouden zijn. Sommige artikels claimen dat meer dan 200 mensen gevaccineerd zouden moeten worden om één ziekte te voorkomen, wat een lage efficiëntie zou zijn. Maar er wordt heel selectief met die begrippen en getallen omgegaan. Het algemene plaatje blijft dat de vaccins die in Vlaanderen en Nederland gebruikt worden, echt wel goed beschermen. Maar we leggen u graag uit wat er precies aan de hand is met die begrippen en getallen.

factcheck

Met de zomer voor de deur circuleert er een gerucht op sociale media: nadat je bent gevaccineerd, zou je binnenkort niet meer met het vliegtuig mogen reizen. De gegeven reden is dat je door te vliegen alleen al meer kans hebt op een trombose en dat het vaccin dit risico vergroot, een risico dat vliegtuigmaatschappijen niet zouden willen nemen. Brussels Airlines en Airlines for Europe lieten alvast aan onze redactie weten dat zulke restricties niet op tafel (zullen) liggen.

factcheck

In discussies rond Black Lives Matter of racisme, komt vaak de vraag naar boven: Heeft België of hebben de Zuidelijke Nederlanden een rol gespeeld in handel die slaven van Afrika naar Amerikaanse plantages bracht? En dan wordt er al gauw gewezen op de “Oostendse Compagnie”. Zelfs op de Wikipediapagina “Oostendse Compagnie” staat te lezen hoe de Compagnie in de achttiende eeuw slaven vervoerde vanuit Madagasker naar Brazillië. Ook ex-diplomaat Herman Portocarero schrijft dat in zijn boek ‘De Zwarte handel’. Maar volgens maritiem historicus Michael Serruys klopt dat niet. En toch was er wel degelijk slavenhandel vanuit Oostende.

factcheck

Het hoge aantal coronagevallen dat vandaag in India opgetekend wordt, zou te wijten zijn aan de vaccinatiecampagne in het land. Die kwam de afgelopen weken maanden op gang, tegelijk met de nieuwe coronagolf. De eerste wetenschappelijke inzichten over het onderwerp wijzen in andere richtingen: nieuwe varianten, te snelle versoepelingen en een broze gezondheidszorg zouden de boosdoeners zijn. Wel is het mogelijk dat de vaccinatiecampagne een onterechte perceptie van veiligheid heeft gecreëerd, die op zijn beurt tot versoepelingen heeft geleid.

factcheck

Op de websites Frontnieuws, Ninefornews en Artsen Voor Vrijheid wordt geschreven dat mensen na het ontvangen van een vaccin tegen COVID-19 niet-gevaccineerde mensen ziek zouden kunnen maken. Dat zou veroorzaakt worden door deeltjes die men na vaccinatie zou uitscheiden via de longen, huid of bij seksueel contact. Ze hebben het onder andere over tromboses, verminderde vruchtbaarheid, miskramen en stoornissen in de menstruatiecyclus.

factcheck

“Intermittent fasting” of periodiek vasten is een echte hype. Amerikaanse filmsterren zoals Jennifer Aniston en Vanessa Hudgens zweren erbij, en ook heel wat bekende Vlamingen zijn overtuigd van het dieet en raden het aan om enkele kilo’s kwijt te raken. Maar is vasten om af te vallen wel zo gezond?

factcheck

In een artikel van Artsen Voor Vrijheid staat dat er een tweejarig kind afkomstig uit Virginia, de Verenigde Staten, gestorven is na een inenting met het Pfizer-BioNTech-vaccin. Daar bestaan echter geen harde bewijzen voor. Desondanks verspreidt die claim zich over talloze Amerikaanse websites tot de rest van de wereld en nu ook ons land.

factcheck

Een recent artikel op de nieuwssite Frontnieuws doet een aantal beweringen over vaccinscepsis onder gezondheidspersoneel. Factcheck Vlaanderen zet de belangrijkste stellingen in het artikel op een rij en gaat na of ze kloppen.

factcheck

Een aantal websites in het Verenigd Koninkrijk vrezen dat het aantal miskramen in het land met 366% omhoog gegaan is als gevolg van de coronavaccins. Ook in België en Nederland werden berichten verspreid over het onrustwekkend gestegen aantal Engelse miskramen. Dat klopt, het aantal meldingen is gestegen, maar dat zegt niets over de link tussen de miskraam en het vaccin, of over de normale hoeveelheid miskramen die normaal ook voorkomen zonder vaccin. Het rapporteringssysteem voor mogelijke bijwerkingen vereist niet dat een causaal verband bewezen wordt. Dat is het geval in zowel het Verenigd Koninkrijk als in de rest van Europa. De berichten zijn dan ook misleidend.

factcheck

Tijdens een interview met VTM Nieuws op 28 februari, stelde CD&V-voorzitter Joachim Coens dat “75% van de jongeren kampt met mentale problemen”.

factcheck

Op allerlei activistische websites en op sociale media kan je lezen dat vaccineren onder de 60 of 65 jaar niet nodig zou zijn. Als de ouderen en kwetsbare mensen het vaccin hebben gehad, zouden daarna alle maatregelen naar de prullenmand mogen. “Want jonge mensen worden toch niet vaak ernstig ziek”, wordt dan gezegd. Waarom wil de overheid dan toch iedereen onder de vijfenzestig vaccineren ? Omdat het simpelweg veiliger is.

factcheck

Corona heeft in 2020 in België gezorgd voor 17.966 extra doden, zegt overheidsagentschap Sciensano. Dat betekent dat er in 2020 16,6% meer mensen gestorven dan normaal. Maar statistica en dokter in de psychologie Els Ooms zegt dat die cijfers “bedrieglijk” zijn en dat de manier waarop ze berekend worden “dringend in vraag moet worden gesteld”. Eigenlijk redeneert Dr. Els Ooms heel wat corona-overlijdens weg om toch maar te kunnen pleiten tegen de maatregelen, waar ze duidelijk geen voorstander van is. Maar op haar berekeningen valt heel wat aan te merken. In dit artikel proberen we dat ook voor niet-statistici duidelijk te maken. De onvermijdelijke conclusie blijft dat corona wel degelijk tot heel wat extra overlijdens heeft geleid.

factcheck

Op de expositie ‘Real Bodies: The Exhibitions’ in het Antwerpse Sportpaleis zijn 20 goed bewaarde menselijke lichamen te zien. De opgestelde lichamen tonen het complexe netwerk van spieren, bloedvaten en zenuwen dat schuilgaat in het menselijke lichaam. Onder andere bij de exposities in Sydney en Birmingham gingen er stemmen op die de ethiek en de oorsprong van deze lichamen in vraag stelden.

factcheck

Op sociale media circuleert een tekst die de veiligheid van coronavaccins in twijfel trekt. Het zou afkomstig zijn “uit de nieuwsbrief van een huisarts”. Een aantal van die stellingen houden inderdaad steek, maar de tekst bevat ook veel fouten. Zo worden gewone burgers niet zonder het te weten als proefkonijnen gebruikt bij klinisch onderzoek. mRNA-vaccins veroorzaken hoogstwaarschijnlijk geen auto-immuunziekten. En hoewel het vaccin enkel werkt op de symptomen voorkomt dat toch ziekenhuisopnames en doden. De meest voorkomende bijwerkingen zijn van ongevaarlijke en voorbijgaande aard.

factcheck

Op sociale media verschijnen meer en meer artikels over zwangere vrouwen die zich laten inenten met het coronavaccin en enkele dagen later een miskraam krijgen. Een voorbeeld van eigen bodem is de blogpost op de Belgische website Artsen voor Vrijheid over de Amerikaanse arts Sara Beltran Ponce. Factcheck.Vlaanderen verdiepte zich in dit verhaal , waar toch wel wat aan schort: de vrouw op de foto is iemand anders. Voorlopig worden zwangere vrouwen nog niet systematisch gevaccineerd. Enkel wanneer ze een hoger risico lopen op een besmetting met het coronavirus wordt dat wel al gedaan. Dit omdat de studiegegevens over coronavaccins en zwangere vrouwen vandaag nog te beperkt zijn.

factcheck

De landen die al het meest gevaccineerd hebben, hebben ook de hoogste sterftecijfers. Dat zei dr. Hilde De Smet in De Zevende Dag van 14 februari. Voor haar is dat reden genoeg om de vaccinatie voorlopig te stoppen en eerst een onderzoek te doen. Maar stoppen met vaccineren brengt natuurlijk ook mensenlevens in gevaar. En vooral: de hogere sterftecijfers komen door een derde coronagolf. Vaccinatie doet de cijfers juist dalen.

factcheck

De website StopWorldControl.com geeft een lijst met “bewijzen dat de pandemie gepland werd met een doel”. Dat doel zou een wereldwijd controleringsinstrument zijn door de politieke elite. De lijst werd overgenomen door verschillende junknieuwssites zoals Frontnieuws. De argumenten zouden “100% fact checked” zijn, maar ze sneuvelden ondertussen al bij verschillende erkende factcheck-organisaties. Dat hun argumenten gefactcheckt zijn, blijkt zowat de enige stelling die klopt.

factcheck

In een interview gepubliceerd op DeWereldMorgen in januari 2021 beweert professor klinische psychologie Mattias Desmet (UGent) enkele dingen over de coronapandemie. Hij doet daarin enkele, veelal gegronde, uitspraken over de impact van de coronacrisis op mentale gezondheid. Maar helaas herhaalde hij ook enkele foutieve beweringen. Zo zei hij foutief dat elke overleden oudere bij de coronasterftes wordt geteld, ook al is het niet zeker of die is overleden aan het SARS-CoV-2-virus. Daarnaast stelt hij onterecht de correctheid van PCR-tests in vraag .

factcheck

Normaal gezien bevindt België zich rond deze tijd van het jaar in het midden van het griepseizoen. Dit jaar bevinden we ons echter ook nog steeds in het midden van de COVID-19-pandemie en de combinatie van die twee leidt in de media en op sociaalnetwerksites tot vele beweringen over COVID-19 en de griep. We zetten een aantal populaire claims op een rijtje en controleren of ze wel kloppen.

factcheck

In een filmpje dat circuleert op sociale media claimt dokter Hilde De Smet dat mondmaskers gevaarlijk zouden zijn. Ze zouden zorgen voor hypercapnie, een aandoening waarbij er te weinig zuurstof en te veel CO2 in je bloed komt. De claims van De Smet zijn fout, mondmaskers zijn niet gevaarlijk en zorgen niet voor hypercapnie.

factcheck

“Het coronavirus is nog nooit geïsoleerd.” en “Is de nieuwe Britse variant wel ooit onder de microscoop verschenen?” Een artikel in het Nederlandse internetmedium “De Bataafsche Courant” wil de indruk wekken dat wetenschappers die het coronavirus bestuderen eigenlijk niet weten waar ze mee bezig zijn. Maar de claims van “De Bataafsche Courant” zijn niet juist.

factcheck

Een lezer wees ons op een journaalitem van 12 november 2020 op tv-zender Één, waarin gezegd werd dat er veel COVID-19-besmettingen waren in fitnesscentra. Hiervoor baseerde Het Journaal zich op een studie uit het gerenommeerde Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift Nature. Dit onderzoek ging echter over mogelijke besmettingshaarden en niet over effectieve besmettingen. Recent Europees onderzoek lijkt aan te tonen dat het aantal besmettingen in fitnesscentra verwaarloosbaar is.

factcheck

Op 14 oktober postte het Vlaams Belang op haar Facebookpagina: “Het Vlaams Belang wordt door de Vivaldi-partijen en de N-VA geweerd uit de Raad van Bestuur van UNIA, een links-activistische instelling die ieder jaar €800.000 van uw belastinggeld krijgt.” Zelfs als je ervan uitgaat dat de post zich enkel op een Vlaams publiek richt, is die bewering over de financiering van Unia foutief. Het Vlaams Belang brengt namelijk alleen de bijdrage van de Vlaamse overheid in rekening. De partij vergeet de bijdrage van de federale overheid mee te rekenen. Aangezien die bijdrage gedeeltelijk bestaat uit geld van de Vlaamse belastingbetaler, onderschat de partij wat de Vlaming in totaal betaalt voor Unia.

factcheck

Sinds oktober circuleert er een brief op sociale media en via e-mail, met informatie, voorzorgsmaatregelen en tips rond het coronavirus. De auteur van de brief beweert dat de informatie afkomstig is van een medewerker van het UZ Gent. Factcheck Vlaanderen onderzocht waar de brief vandaan komt en of de claims over het coronavirus kloppen.

factcheck

Op sociale media wordt een artikel uit 2016 van de krant Het Nieuwsblad plots weer veel gedeeld. Het gaat over het overlijden van een West-Vlaamse peuter, die volgens zijn ouders stierf door de vaccinaties die hij enkele dagen eerder toegediend kreeg bij Kind en Gezin.

factcheck

Op sociale media stellen mensen zich vragen over de betrouwbaarheid van de PCR-test, het staafje waarmee in de neus of keel wereldwijd stalen afgenomen worden om actuele besmettingen met het coronavirus op te sporen. Zo circuleert er een filmpje waarin beweerd wordt dat niet-gebruikte PCR-testen toch positief zouden testen, wat leidt tot ongerustheid.

factcheck

In Duitsland doet al een aantal weken het hardnekkige bericht de ronde dat een aantal kinderen gestorven zou zijn door het dragen van een mondneusmasker. Volgens deze berichten zouden al drie overlijdens toegeschreven kunnen worden aan de verplichte mond- en neusbescherming via mondneusmaskers.

factcheck

Op 27 augustus verscheen in de krant De Tijd een open brief met als titel ‘Het huidige coronabeleid moet omgegooid worden’, waarin kritiek geuit wordt op het huidige coronabeleid in België. De brief is afkomstig van de groep Belgium Beyond COVID, een initiatief van professor Pierre-François Laterre en dokter Mélanie Dechamps van het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc van de UCL.

vertaling

Een kettingmail met als onderwerp "Een uitstekende samenvatting van het Corona virus Covid-19” somt allerlei beweringen over het coronavirus op. De tekst zou afkomstig zijn van een assistent-professor infectieziekten aan de John Hopkins University, maar de universiteit liet al verstaan dat de claims niet van hen kwamen. De mail is een vertaling van een Engelse tekst die in april al op sociale media rondging en werd gefactcheckt door AFP.

factcheck

De Vlaamse regering kondigde eind augustus aan dat ze wil onderzoeken waarom rusthuizen nog altijd zware beperkingen opleggen aan bezoekers, die vaak strenger zijn dan de officiële adviezen. In het duidingsprogramma Terzake waren daarom op 26 augustus twee dokters te gast in de studio, die discussieerden over de strenge bezoekmaatregelen en welke effecten die kunnen hebben op de bewoners. Een van hen zei dat het virus niet via de bezoekers verspreid wordt, maar wel via het personeel.

factcheck

Op sociale media gaat een studie van de KULeuven rond uit 2004 die zou aantonen dat het middel chloroquine COVID-19 geneest. De studie onderzocht echter het effect op een ander coronavirus en niet op het virus dat COVID-19 veroorzaakt. Uit klinische studies blijkt dat chloroquine weinig of niet werkzaam is tegen COVID-19.

factcheck

Peter Mertens van PVDA stelt voor om een eenmalige coronataks van 5 procent te heffen op de vermogens van boven de 3 miljoen euro. Hij voegt daar aan toe dat 8 op 10 Belgen zijn voorstel steunen. Factcheck Vlaanderen zocht uit of dit opvallende cijfer klopt.

factcheck

Een foto van een krantenartikel met als titel “Vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten” gaat rond op sociale media. Het artikel dateert uit 1989 en gaat over infectueuze bronchitis bij kippen, niet over COVID-19. Bovendien bevat het verkeerde informatie.

factcheck

In een open brief aan Jan Jambon beweert radioloog Frank van Tussenbroek (UZ Brussel) dat de huidige voorzorgsmaatregelen niet-wetenschappelijk onderbouwd zijn en dus fel overdreven. Maar Dr. van Tussenbroeks claim dat de meeste Belgen al in contact zijn gekomen met het coronavirus en er immuun voor zijn, klopt niet.

factcheck

Klopt het dat een wetenschappelijke studie aantoont dat menselijke cellen 5G-golven absorberen waardoor het coronavirus kan ontstaan, zoals we op verschillende websites kunnen lezen?

vertaling

Klopt het dat er in heel Europa niemand is gestorven aan het nieuwe coronavirus en dat er geen specifieke COVID-19-antilichamen zijn gedetecteerd? Is het waar dat er geen pandemie is, maar “gewoon een infectie”? Neen. Volgens wetenschappelijk onderzoek en o.a. het Europees Centrum voor Ziektepreventie (ECDC) is geen van bovenstaande zaken waar.

factcheck

Volgens Vlaams parlementslid Lode Ceyssens (CD&V) vindt 20 procent van de Belgen dat autorijden met een glas op moet kunnen. Klopt dit?

factcheck

Volgens berekeningen van Groen verdwijnt er dagelijks 7 hectare groen onder beton. Verschillende media berichtten hierover, maar klopt het ook?

factcheck

“Vaccins zijn gevaarlijk”, zegt de Duitse homeopathische organisatie Ärzte für Aufklärung, die campagne voert tegen de coronamaatregelen en tegen vaccins. Ze geeft op haar website vier cases die zouden aantonen dat vaccins gevaarlijk kunnen zijn. Drie van de vier cases zijn misleidend, één is onzeker.

factcheck

Volgens federaal parlementslid Ellen Samyn (Vlaams Belang) groeit één op de tien kinderen op in armoede. Klopt dit?

vertaling

Op sociale media circuleren er berichten dat Bill Gates zou gezegd hebben dat een nieuw experimenteel mRNA-vaccin het DNA van patiënten zou kunnen veranderen. Het vaccin zou bovendien zonder veel tests op de markt worden gebracht. Een factcheck van PolitiFact toont aan dat het hier gaat om misleidende informatie.

factcheck

Een bericht op sociale media legt een constructie uit waarmee mensen van Marokkaanse origine zeer gemakkelijk fiscale fraude kunnen plegen door onderhoudsgelden af te trekken van de belastingen om ze vervolgens terug te halen naar België. Wij zochten uit of het verhaal inderdaad "voor 200%” klopt.

factcheck

Zonnepanelen zijn over de hele lijn goed voor het milieu. De volledige energieopbrengst zou namelijk veel hoger zijn dan de energie die komt kijken bij de fabricage en vernietiging van de panelen. Klopt dat wel?

vertaling

Verschillende posts op sociale media en online artikels beweren dat COVID-19 veroorzaakt wordt door een bacterie en te behandelen is met aspirine en bloedverdunners. Dit zou ontdekt zijn door de Italiaanse overheid nadat ze, in strijd met een verbod van de Wereldgezondheidsorganisatie, autopsies uitvoerde op overleden coronapatiënten.

factcheck

Tijdens een actuele vraag van 13 mei over het nieuwe handelsakkoord tussen de EU en Mexico, stelde parlementslid Philippe Muyters (N-VA) in het Vlaams Parlement het volgende: “Een derde van de jobs in Vlaanderen hangt af van onze export.” Klopt dit cijfer?

vertaling

Een voormalig neurochirurg waarschuwt voor het dragen van mondmaskers, maar een factcheck van Health Feedback toont aan dat dit ongegrond is.

vertaling

Nu de vraag naar alcoholgel stijgt door de strijd tegen het coronavirus doen er verhalen de ronde dat er in verschillende auto’s brand uitgebroken is door flesjes alcoholgel. Volgens berichten op sociale media raakte de gel oververhit doordat die werd achtergelaten in auto’s die in de zon stonden.

factcheck

Volgens een artikel in Het Nieuwsblad heeft de helft van de Vlamingen geen vertrouwen in de overheidscommunicatie over Corona. De resultaten van de studie die in het artikel wordt aangehaald zijn evenwel genuanceerder.

factcheck

Wanneer mogen grootouders wel op hun kleinkinderen passen, en wanneer wordt dat afgeraden? Op sociale media circuleren verschillende hulpschema’s, maar er heerst onduidelijkheid over. Factcheck.Vlaanderen zocht het uit.

factcheck

Hoewel iedereen het erover eens is dat overdaad schaadt, wordt het occasionele glaasje dikwijls aangeprezen en zelfs gezond geacht. Klopt dat wel?

vertaling

Volgens een artikel gepubliceerd op de websites DisabledVeterans.org en GreenMedInfo en verschillende posts op Facebook zou het griepvaccin ervoor zorgen dat je vatbaarder bent voor het coronavirus. Dit verhaal stak de kop op nadat verschillende bronnen in de medische sector aanraadden om ook tijdens de coronapandemie een griepvaccin te halen.

factcheck

Diabetespatiënten lopen een verhoogd risico op complicaties bij een coronabesmetting en moeten dus extra voorzichtig zijn. Een advertentie op onder meer HLN.be belooft mensen met diabetes type 2 dat ze kunnen leven “zonder diabetes”. Twee Nederlandse auteurs menen dat aan de hand van de juiste levensstijl het niet langer nodig zou zijn om medicatie te nemen. Een “diabetesvrij leven” en zelfs “genezing” worden gegarandeerd. Een ware doorbraak ? Het blijkt vooral om reclame te gaan voor – dure – cursussen.

factcheck

Op sociale media verschijnen wereldwijd berichten dat het coronavirus COVID-19 eigenlijk het resultaat zou zijn van de ingebruikname van 5G-technologie. Of sterker: dat er helemaal geen virus is, maar dat de ziektesymptomen eigenlijk massale neveneffecten op onze gezondheid zijn, veroorzaakt door 5G. Ook in Vlaanderen beginnen deze berichten op te duiken.

factcheck

Whatsapp is sinds het begin van de coronacrisis een broeihaard geworden van desinformatie. Sinds enkele dagen circuleert een bericht via Whatsapp waarin men voor drie dingen waarschuwt: 1) niet op een video genaamd Martinelli klikken, omdat deze je telefoon hackt, 2) niet de update naar Whatsapp Gold maken, en 3) niet opnemen wanneer een bepaald nummer je belt, want dat zou je handenvol geld kosten. Wij kregen de voorbije dagen dit bericht uit verschillende hoeken doorgestuurd, van onder andere de mama, de tante, vrienden, enz. Goed bedoeld uiteraard … maar fake.

factcheck

Slaapapps claimen dat ze inzicht bieden in hoe je slaapt. Sommige maken zich zelfs sterk dat ze je in zes weken tijd beter doen slapen. Kan dat?

factcheck

Volgens een artikel dat op 7 januari verscheen op de website ‘ReactNieuws’ werken Vlamingen steeds harder, en stempelen allochtonen almaar meer. De auteur staaft deze stelling aan de hand van cijfers van VDAB over de werkloosheidsgraad in Vlaanderen. Maar er valt flink wat nuancering te geven bij die cijfers en vooral bij de toon van het artikel.

factcheck

In een column die op vrijdag 21 februari in zakenkrant De Tijd verscheen, bespreekt journalist Rik Van Cauwelaert onder meer de economische verschillen tussen de drie Belgische Gewesten. Om zijn betoog te versterken citeert hij de Gouverneur van de Nationale Bank van België (NBB). “Een veelzeggende vaststelling, waar de NBB-Gouverneur Pierre Wunsch zelf de vinger op legde, is dat liefst 70 procent van de banen in Wallonië in de non-profit zit,” schrijf de journalist. Die uitspraak kreeg veel reactie op sociale media. Maar ze klopt niet.

factcheck

Op 16 februari verscheen op de website van weekkrant De Zondag een interview met Vlaams viceminister-president Bart Somers. Daarin stelt Somers dat 37 procent van de Vlaamse kinderen tussen nul en vijf jaar migratieroots heeft. Maar klopt dat cijfer ook?

factcheck

Europa wordt strenger: tegen 2030 moeten klassieke auto’s een pak minder vervuilen. Dat opent deuren voor de elektrische wagen, die als het ideale alternatief wordt beschouwd. Maar zijn deze echt wel milieuvriendelijker dan de klassieke wagen? Wij zochten het uit.

factcheck

Een hond zou positieve effecten hebben voor de lichamelijke en mentale gezondheid van de baasjes. Klopt dit wel?

factcheck

De Standaard publiceerde op 8 september een artikel over het tekort aan vrijwilligers bij de Zelfmoordlijn. Daarin wordt beweerd dat Vlaanderen “het hoogste zelfmoordcijfer van West-Europa” heeft.

factcheck

Zowat alle media hebben onlangs bericht over een onderzoek van Securex over salariswagens. De titel, “6 op de 10 Belgen verlaat job bij afschaffing bedrijfswagen” werd door bijna alle media overgenomen.

factcheck

Nadat verschillende nieuwsmedia bericht hadden dat juli 2019 wereldwijd de warmste maand ooit gemeten was, reageerde klimaatscepticus Jan Jacobs op twitter, waar hij beter bekend is onder het pseudoniem “ockhams-scheermes”, dat de satellietgegevens dit tegenspreken. Wat is daarvan aan? Volgens Joris Meys, wetenschapper aan de UGent, vergelijkt Jacobs “appelen met pinguins”.

factcheck

1 op 4 sociale woningen gaan naar vreemdelingen terwijl 153.910 mensen op de wachtlijst staan, zegt Vlaams Belang op Facebook naar aanleiding van het nieuws dat de wachtlijsten voor sociale woningen langer zijn geworden.

factcheck

De Vlaamse meerderheidspartijen van Michel I zijn in hun verkiezingsprogramma’s positief over het aantal jobs die er zijn bijgekomen tijdens het ambt van haar regering . N-VA beweert in haar partijprogramma dat er meer dan 200.000 jobs extra zijn sinds oktober 2014. Open Vld gaat iets verder en zegt , net als Charles Michel in een recent interview met RTL , dat het er meer dan 250.000 zijn. De strafste bewering over het aantal bijgekomen jobs vinden we bij CD&V .

factcheck

Op verschillende sociale media verschenen berichten over de komst van exotische teek naar Europa. Het gaat hierbij om de Hyalomma -teek die oorspronkelijk voorkomt in Afrika en Azië. Deze dieren zouden onbekende ziektes meebrengen.

factcheck

Veganistisch dieet voor kinderen; de opvolging door een diëtist met kennis van zaken is onmisbaar.

factcheck

In het IPCC-rapport staat dat menselijke activiteiten een opwarming van ongeveer 1°C hebben veroorzaakt sinds de pre-industriële tijd

factcheck

Europa is bij de Belgen erg populair. Liefst 72 procent van de landgenoten vinden ons lidmaatschap van de EU een goede zaak.

factcheck

Halve waarheden en onbestaande cijfers: tot zover de asielcijfers van het Vlaams Belang

factcheck

Er is tot vandaag geen sluitend verband gevonden tussen gezondheidsproblemen en hoogspanningslijnen

factcheck

Naar aanleiding van de Week van het Hartritme berichtte Het Laatste Nieuws dat Belgen die een hartaanval krijgen slechts 5 tot 10 procent kans hebben dit te overleven. In onze buurlanden zou die overlevingskans aanzienlijk groter zijn, tussen 20 en 40 procent.

factcheck

Directeur Coördinator van de Federale Politie voor West-Vlaanderen, Alain De Laender: “Hoeveel ‘unieke’ asielzoekers er zijn houdt de politie niet bij, omdat het voor ons irrelevant is.”

factcheck

Mede dankzij Waalse investeringen tijdens de hoogdagen van de zware industrie in het zuiden van het land kon de Antwerpse haven uitgroeien tot wat ze nu is: een wereldspeler.

factcheck

Thunberg noch haar familie hebben geld bij elkaar gezocht voor een marketingbedrijf, noch hebben ze centen verdiend aan het klimaatactivisme van Greta.

factcheck

Groen en Ecolo willen een vermogensbelasting invoeren. Maar hoe willen ze dat doen? Zal de wijnkelder van de Belg nu aan een onderzoek worden onderworpen, worden getaxeerd en vervolgens worden belast? We zochten het uit.

factcheck

Op sociale media duikt een grafiek op, waaruit moet blijken dat alleen het partijprogramma van Groen de overheidsschuld zal laten dalen de komende jaren. In de post staat dat deze cijfers van het Planbureau komen. Factcheck.Vlaanderen dook in de ‘doorrekening’ 2019 van het Planbureau en zocht het uit.

factcheck

Op sociale media circuleert al enige tijd een grafiek die de gemiddelde IQ-score van de stemgerechtigden per partij in kaart zou brengen . Zo zouden Groen-stemmers met 115 het hoogste gemiddelde IQ hebben .

factcheck

factcheck

De Lijn wil niet meer stoppen aan het Noordstation in Brussel uit vrees voor besmettelijke ziekten . onterecht , zo blijkt .

factcheck

factcheck

Een van onze lezers, Wim A, vroeg zich af of het klopt dat de aarde eerder afkoelt dan opwarmt. Hij stelde die vraag na het lezen van een artikel op de website ‘technocracy.news’ over recent NASA onderzoek. Dat onderzoek, gebaseerd op data van een satelliet, toont aan dat de bovenste laag van onze atmosfeer, de thermosfeer, afkoelt. Ze staat zelfs op het punt kouder te worden dan ooit gemeten sinds het begin van het ruimtevaarttijdperk. Koelt de aarde dan ook af?

factcheck

Naar aanleiding van de brand in de kathedraal van Notre-Dame in Parijs, circuleren op facebook verschillende berichten over “toename van antichristelijke aanvallen” in Frankrijk. Factcheck Vlaanderen zocht uit in hoeverre die berichten kloppen.

factcheck

Bij 1 op 3 gevallen van wiegendood is de ouder op de baby gaan liggen.

factcheck

Website oplaadpunten.org toont heel wat meer dan 4 laadpalen voor elektrische auto’s in Brussel.

factcheck

Foto: screenshot van de site waar het bericht gepubliceerd werd.

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck

factcheck